پس از انهدام هواپیمای اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران و افشای دروغ مقام‌های حکومتی در این‌باره جمعی از روزنامه‌نگاران نارضایتی خود را از وضع موجود اعلام کردند. به‌دنبال آن سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات دست‌کم ۲۱ روزنامه‌نگار را در شهرهای مختلف ایران احضار و بازجویی کرده‌اند.
گزارشگران بدون مرز اطلاعاتی از فشارهای بیشتر بر روزنامه‌نگاران ایران جمع‌آوری کرده‌اند. این نهاد مدافع آزادی مطبوعات و روزنامه‌نگاران در بیانیه‌ای که پنج‌شنبه ۱۷ بهمن / ۶ فوریه منتشر کرده با اشاره به انهدام هواپیمای مسافربری اوکراین بر آسمان تهران و دروغ‌گویی‌های مقام‌های حکومتی و سپس پذیرش سرنگون کردن این هواپیما با شلیک موشک‌های سپاه پاسداران، از بیانیه ۸۰ روزنامه‌نگار ایرانی علیه پخش دروغ توسط رسانه‌ها و روزنامه‌ها و همچنین اعتراض‌های مردم یاد کرده و نوشته است «پس از سرکوب این اعتراض‌ها مقامات جمهوری اسلامی فشار و تهدید علیه رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران را بیشتر کردند و انتشار اطلاعات نایکسان با مواضع رسمی در رسانه‌ها ممنوع شد.»
به‌گفته گزارشگران بدون مرز، از ۱۸ دی‌ماه سال جاری، «سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی دست‌کم ۲۱ روزنامه‌نگار را در شهرهای مختلف ایران احضار و بازجویی کرده‌اند. هیچ‌کدام از این روزنامه‌نگاران بازداشت نشده‌اند، اما هر لحظه امکان بازداشت آن‌ها وجود دارد».
در بیانیه گزارشگران بدون مرز گفته شده که برخی از این روزنامه‌نگاران هشدار در مورد موضع‌‌گیری در شبکه‌های اجتماعی را از سوی تحریریه خود دریافت کرده‌اند. از این میان شماری مجبور شده‌اند که حساب‌های خود را در اینستاگرام، توئیتر و فیس‌بوک ببندند و یا تنها از «وضعیت آب و هوا» بنویسند.
همچنین در دو هفته اخیر منازل و محل کار برخی از روزنامه‌نگاران به‌دست اطلاعات سپاه پاسداران بازرسی شده است و کامپیوتر، تلفن همراه، کتاب و دست‌نوشته‌های آن‌ها ضبط شده است.
مازیار خسروی روزنامه‌نگار سابق روزنامه شرق، یاسمن خالقیان روزنامه‌نگار مستقل، مولود حاجی‌زاده روزنامه‌نگار نشریه تعادل و یغما فشخامی روزنامه‌نگار سابق سایت اطلاع‌رسانی دیده‌بان از جمله این روزنامه‌نگاران هستند. مولود حاجی‌زاده از جمله در تجمع روز جهانی زن سال گذشته بازداشت شده بود و در ۲۱ اسفند آزاد شد، و یغما فشخامی در سال‌های گذشته، از جمله در سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ بازداشت شده بود. مأموران اطلاعات سپاه به آن‌ها اعلام کرده‌اند که در انتظار احضار باشند.
گزارشگران بدون مرز در بیانیه خود همچنین از ادامه سانسور در حکومت اسلامی ایران گفته و افزوده‌اند که تحریریه‌های رسانه‌ها همچون گذشته «فهرست موضوع‌های ممنوعه را از نهادهای گوناگون حکومتی دریافت می‌کنند. از این میان شورای عالی امنیت ملی، دادستانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و….. افزون بر این “توصیه‌ها” و احضار، روش دیگری چون فشار بر مسئولان رسانه‌ها برای مهار روزنامه‌نگاران نیز برای تهدید و وادار به سکوت کردن آن‌ها به‌کار گرفته شده است».
این بیانیه برای نمونه به سخنان یک روزنامه‌نگار اشاره کرده که نخواسته است نامش فاش شود. او گفته است خبر احضارش را سردبیر روزنامه‌ای که در آن کار می‌کند به او ابلاغ کرده و او به‌رغم غیرقانونی خواندن این کار مجبور شده است که به محل تعیین‌شده از سوی وزارت اطلاعات برود و تعهدی را امضا کند و همه حساب‌هایش را در شبکه‌های اجتماعی ببندد.
گزارشگران بدون مرز می‌گویند سپاه پاسداران همچنان در کار شکار فعالانی است که در شبکه‌های احتماعی خبرهای «خطای انسانی» نظام را نقد و یا روشنگری‌های روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها در خارج از کشور را پوشش می‌دهند.
در آخرین مورد از فشارهای حکومت ایران بر روزنامه‌نگاران، مأموران امنیتی صبح امروز پنج‌شنبه ۱۷ بهمن با حضور در منزل احسان بداغی، روزنامه‌نگار، خانه او را تفتیش و برخی وسایل شخصی او و همسرش شبنم نظامی را ضبط کردند. بداغی روزنامه‌نگار بخش پارلمانی روزنامه ایران است که در آذرماه سال جاری بازداشت شد.
سازمان گزارشگران بدون مرز پس از اعتراضات آبان‌ماه سال جاری که منجر به کشته شدن صدها نفر شد، در آذرماه «نگرانی عمیق» خود را از سرکوب رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران ایرانی، عکاسان و گزارشگران تصویری در ایران اعلام کرده و گفته بود از آغاز اعتراضات ضدحکومتی، دست‌کم ۱۱ روزنامه‌نگار و شهروند خبرنگار در تهران، اصفهان، آبادان، گچساران و سرپل ذهاب بازداشت شده‌اند.
این نهاد بین‌المللی همچنین ۲ بهمن / ۲۲ ژانویه نیز با انتشار بیانیه‌ای از رهبران شش کشور فرانسه، بریتانیا، آلمان، هلند، جمهوری چک و سوئد که میزبان برخی رسانه‌های فارسی و یا بخش فارسی شبکه‌های جهانی‌اند خواست که در گفت‌وگو با جمهوری اسلامی ایران از حق بنیادین آزادی بیان و اطلاع‌رسانی دفاع کنند.
جمهوری اسلامی ایران دررده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۱۹ گزارشگران بدون مرز از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۷۰ قرار دارد.
برگرفته از سایت رادیو زمانه
۱۸ بهمن ۱۳۹۸ – ۷ فوریه ۲۰۲۰