بازارهای سرمایه به طور ناگهانی از آغاز شیوع ویروس کرونا از چین و احتمال تبدیل شدن آن به یک بیماری فراگیر جهانی به وحشت افتاده‌اند. اما کارگزاران بورس دقیقاً از چه اتفاقی می‌ترسند؟ و چرا با این که شیوع ویروس کرونا چند هفته در سرخط خبرها بوده، این ریزش سهام اکنون رخ می دهد؟
قیمت سهام شرکت‌های سهامی عام در بازارهای بورس سرتاسر جهان از آغاز هفته سیر نزولی داشته است. طبق تخمین‌ها تنها در چهار روز گذشته سه تریلیون دلار از ارزش سهام شرکت‌ها کاسته شده است.
بازارها در آستانه پدیده موسوم به «اصلاح» هستند که در آن نسبت به آخرین نقطه اوج خود بیش از ۱۰ درصد افت می‌کنند. حالا علت این اتفاق چیست؟ در صورت همه‌گیر شدن ویروس کُوید-۱۹ معامله‌گران دقیقاً از رخ دادن چه اتفاقی می‌ترسند؟ و چرا با این که شیوع ویروس کرونا چند هفته خبر سرخط خبرها بوده این ریزش سهام اکنون رخ می‌دهد؟
کدام بازارهای بورس بیشترین سقوط را داشته‌اند؟
شاخص ۱۰۰ بورس اوراق بهادار فایننشیال تایمز (اف‌تی‌اس‌ای) که عمده شرکت‌های آن چندملیتی بوده و از سرتاسر دنیا درآمد دارند، این هفته بیش از شش درصد افت داشته است. در اروپا سهام شرکت‌های بزرگ در روز چهارشنبه نزدیک به نه درصد پایین‌تر از چهار جلسه معاملاتی آخر بود.
بورس‌های چین، کره، ژاپن و هنگ‌کنگ تمام هفته در حال سقوط بوده‌اند. شاخص‌های عمده آمریکا – شاخص اس‌ان‌دپی۵۰۰ و شاخص داو جونز – نیز بیش از پنج درصد در همین چند روز گذشته ریزش داشته‌اند.
در عین حال، ارزش دارایی‌های سنتی شاخص «گلوبال سیف-هیون»، مانند اوراق بهادار دولت آمریکا و طلا افزایش یافته است. قیمت جهانی نفت نیز پایین آمده و به زیر ۵۰ دلار برای هر بشکه رسیده است که پایین‌ترین بهای آن در یک سال گذشته است.
چرا معامله‌گران در حال فروش سهام هستند؟
اساساً به این دلیل که فکر می‌کنند تأثیر اقتصادی ویروس احتمالاً خیلی شدیدتر از آنچه باشد که قبلاً تصور می‌کردند. انتظار می‌رفت که چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سال ۲۰۲۰ حدود یک سوم رشد جهانی را به خود اختصاص دهد.
با توجه به اینکه بسیاری تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که با اختلال به وجود آمده در اقتصاد چین که سبب کاهش دست کم یک واحد درصد در نرخ رشد این کشور (که پیش‌تر در حدود شش درصد بود) خواهد شد، رشد جهانی و به طور غیرمستقیم، درآمد و سود شرکت‌های جهان، خودبه‌خود تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. کاهش سرعت رشد جهانی احتمالاً تقاضای جهانی برای نفت را نیز دچار کاهش خواهد کرد.
از طرفی، این که چین در زنجیره تأمین بین‌المللی بسیاری از شرکت‌ها، به خصوص شرکت‌های فن‌اوری، یک حلقه حیاتی است مشکلات خاص خود را به وجود می‌آورد.
و مشکل بعدی مسئله مسافرت است. اگر مردم از ترس ویروس سفرهای برون‌مرزی کمتری داشته باشند، زیان‌دهی هواپیمایی‌ها و آژانس‌های مسافرتی چندان دور از ذهن نیست. بی‌شک شرکت‌های فن‌اوری، هواپیمایی‌ها و شرکت‌های حوزه انرژی از آسیب‌دیدگان عمده بازار در این هفته بوده‌اند.
اما سؤال اینجاست که چرا اکنون؟
از بازارهای سرمایه انتظار آینده‌نگری می‌رود، و از این رو این تأخیر چشم‌گیر در واکنش نشان دادن به مخاطرات اقتصادی ویروس کرونا عجیب به نظر می‌رسد. علت ریزش این هفته سهام گزارش‌هایی بود که خبر از شیوع ویروس در ایتالیا و اقدام دولت به قرنطینه کردن چندین شهر در مناطق صنعتی شمال این کشور می‌داد.
به نظر می‌رسد این زنگ خطری بود برای معامله‌گران که معضل کرونا اکنون به خارج از مرزهای چین گسترش یافته و تأثیر اقتصادی مستقیمی در اروپا خواهد داشت. این که سیستم عبور و مرور آزاد در سطح اروپا (یا همان شینگن) می‌تواند به طور بالقوه عامل پخش شدن سریع ویروس باشد نیز به این نگرانی‌ها دامن زده است.
سیمون فرنچ از کارگزارهای سهام «پانمور گوردن» می‌گوید: «مسلماً ایزوله کردن مناطق و کشورها به طور کامل در حوزه شینگن کاری دشوار است.»
دیگر عوامل ریزش بازار چیست؟
بسیاری از تحلیل‌گران می‌گویند علت اصلی این واکنش بازار «بی‌خیالی» است. نوریل روبینی از دانشکده بازرگانی استرن می‌گوید بسیاری از معامله‌گران خود را با این خیال «فریب» می‌دادند که این اپیدمی محدود به چین خواهد بود، و از طرفی رشد این کشور فقط در آغاز سال دچار تزلزل خواهد شد، و به سرعت به رشد قبلی خود باز خواهد گشت.
روبینی معتقد است اشتباه بازارها این بود که بیش از حد به توانایی سیاست‌گذاران جهان برای جبران خسارات از طریق کاهش نرخ بهره یا افزایش مخارج عمومی دل بسته بودند.
آقای روبینی که به خاطر نگاه بدبینانه‌اش برخی اوقات «آقای یأس» نامیده می‌شود، در مقاله‌ای در فایننشال تایمز نیز خاطرنشان کرده است که معامله‌گران هنوز به عمق داستان پی نبرده‌اند. او می‌گوید: «درست است که بازارهای سهام این هفته ریزش بزرگی داشته‌اند، اما وضعیت وخیم‌تری در راه است.»
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی ۲۷ فوریه ۲۰۲۰