در حالی که ویروس کرونا شهرهای ایران را به حالت نیمه تعطیل درآورده است و بسیاری از مردم در قرنطینه خانگی به سر میبرند، برخی با گریز از این انزوا و استفاده از تعطیلی مراکز آموزشی، شکل دیگری برای مقابله با این وضعیت برگزیدهاند.
مسافرت و انتخاب چادرهای مسافرتی در حالی جایگزین خانهنشینی میشود که هدف اصلی این تعطیلات اجباری، آن طور که از سوی مسئولان اعلام شده است، جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در مدارس و دانشگاهها بوده است. بدینترتیب، مکانهای عمومی و پرتردد نظیربازارها نیز میتوانند در این دسته جای بگیرند. اما عدم تعطیلی این مراکز تجاری در وضعیت بحرانی اخیر، سبب شد تا مردم شهرهای جنوبی با خیل مسافرانی روبهرو شوند که بدون توجه به هشدارهای بهداشتی، در گوشه و کنار شهر چادرهای مسافرتی برپا کنند و پا به ساحل و بازارها بگذارند.
بندرعباس، قشم، هرمز و کیش در حالی مهمترین مقصد این گردشگران شده است که موج بیماری کرونا، این شهرها را به حالت نیمه تعطیل درآورده است. شهرهایی که پیش از سیل مسافران، چنان خلوت بود که گویی گرد مرگ بر آن پاشیدهاند، اما با از راه رسیدن مسافران و برپاکردن چادرهای مسافرتی در گوشه و کنار شهر و پرداختن به تفریحات ساحلی نظیر چتربازی و شترسواری و قایقرانی، تصویری داده شد که گویی اتفاقی نیفتاده است و وحشت سراسری از این بیماری همهگیر، خیالی گذرا بوده است. تعطیلاتی که قرار بود باعث حضور خانوادهها در منازل و خروج غیرضروری آنان باشد، تبدیل به موقعیتی برای تفریح و سیاحت و خرید شد. این رفتار، خیلی زود اعتراض مردم بومی این مناطق را در پی داشت و باعث به راه افتادن پویشی مردمی در فضای مجازی شد که در آن، ساکنان سه شهر قشم، کیش و بندرعباس، برای کنترل ویروس کرونا، خواهان کنترل و محدودیت تردد مهمانان به استان هرمزگان شدند.
استان هرمزگان به دلیل قابلیتهای گردشی – تجاری و سواحل بکر، مقصد بسیاری از مسافران در فصل نوروز است. با این وجود و با تمام هشدارهایی که در خصوص شیوع و انتقال بسیار سریع ویروس کرونا در مکانهای عمومی داده شده بود، این استان بسیار زودتر از موعد پذیرای مهمانانی شد که به نوعی به پیشواز نوروز رفتهاند. گذشته از مسئله استفاده از تعطیلات، انتشار اخباری مبنی بر بیدفاعی ویروس کرونا در هوای گرمسیری نیز در این پیکنیک نابهنگام بیتاثیر نبود. انتشار اخباری در فضای مجازی مبنی بر عدم دوام ویروس نسل جدید کرونا در مقابل حرارت و تابش آفتاب و نابودی آن در کمتر از پنج دقیقه، سبب جذابتر شدن سواحل جنوبی شد. آن خبر- شایعه، همچون یک رپرتاژ آگهی بر خروجی سایتها قرار گرفت و تاکید شد که برای فرار از این ویروس، میتوان به شهرهای گرم ایران رفت و با خیالی آسوده گشت و گذار کرد و در انتها نیز مناطق گرمسیری مانند جزایر قشم و کیش و…، پیشنهاد داده شد تا با همان خیال آسوده، بتوان در آن حمام آفتاب گرفت و «چتربازی» کرد.
اما دسته دومی از گردشگران و «چتربازان» هم هستند که گردشگر نیستند، و تنها به قصد بهره بردن از فرصت گونهای کسبوکار موقت و «چتربازی» مالی به جنوب آمدهاند. این گونه «چتربازان»، همواره از انظار پنهان میمانند. آنها نه توانِ در خانه نشستن دارند، و نه مانند گردشگران واقعی، برای تفریح چمدان بستهاند. آنان پیلهورانی هستند که در اصطلاح به آنها «چترباز» گفته میشود؛ زنان و مردانی که حضورشان در این سالیان در مناطق جنوبی به هنگام تعطیلات، امری عادی بوده است و نامعمول محسوب نمیشوند. حضور این افراد اما در زمانهای که از پیش خطرات حضور در مکانهای عمومی پرتردد (خصوصاً پاساژها و مراکز خرید مناطق آزاد قشم و بندرعباس) اعلام شده است، نشان از وضعیت غیرعادی دیگری دارد که لابهلای اخبار شیوع کرونا در این روزها، گم شده است.
فقر لجام گسیخته و وضعیت وخیم معیشتی این افراد که عمدتاً از استانهای همجوار و شهرهای نزدیک مانند بم، سیرجان، کرمان و جیرفت راهی بازارهای قشم و بندرعباس میشوند، سبب شده است تا به تنها چیزی که فکر نکنند، وضعیت سلامتشان باشد. احتمالِ مبتلا شدن به کرونا یا کمک به شیوع آن، آخرین چیزی است که در این فقر دامنگیر، به آن فکر میکنند. اکثر این افراد که در خبرهای رسمی از آنان نیز با عنوان «گردشگر» یاد میشود، زنان سرپرست خانوار و کشاورزانی هستند که پیش از این نان زمین خود را میخوردند و پس از خشکسالیهای گسترده در استانهای همجوار و ضایع شدن زمینهای کشاورزی و افزایش بیکاری، به کار جابهجایی کالا یا «چتربازی» رو آوردهاند. گردشگرانی فرودست و تهیدست که تنها در آمارهای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری با دیگر گردشگران در یک خط قرار میگیرند. درآمد نازل و فقر روزافزون، سبب شده است تا آنها با اولین تعطیلات راه جنوب را در پیش بگیرند تا بلکه بتوانند با اندک درآمدی ناشی از کسبوکاری موقت، خانوادهای را اداره کنند. این حضور در روزهایی که وحشت کرونا بر همه جا سایه افکنده است، نشانگر وخامت وضع معیشتی این خانوادههاست. خانوارهایی که «چتربازی»شان نه از سر تفریح یا طمع، که از سر احتیاج است. آنان در گوشه و کنار پیادهروها شب را روز میکنند تا با خرده اجناسی که خریداری کردهاند، به شهر خود و قرنطینههای شخصی خود بازگردند و با سود اندکی که از این راه نصیبشان میشود، بتوانند در انزوای خود و خانواده خود، روزگار ویروسی خود را سپری کنند.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۰ اسفند ۱۳۹۸