از چندی بدین‌سو، نزدیک به ۴٠٠ هراس‌افگن (تروریست) خارجی با پیشینه فعالیت در گروه‌های القاعده و داعش، یکی از مناطق دشوارگذر ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان را به پناه گاه امنی برای خود و خانواده‌هایشان تبدیل کرده‌اند. مقام‌های محلی بدخشان می‌گویند که این افراد با حمایت مالی و سیاسی برخی کشورهای منطقه وارد بدخشان شده‌اند.
مناطق کوهستانی و پر از تپۀ “سوچ بالا”ی ولسوالی (شهرستان) جُرم در ولایت بدخشان که این‌روزها تبدیل به خط نخست جنگ در شمال شرقی‌ترین ولایت افغانستان شده، روزانه بارها شاهد انفجارهای سنگین است. آخرین پاسگاه نیروهای امنیتی افغانستان بر فراز تپه‌ای در “سوچ بالا” قرار گرفته، درست در چند کیلومتری “دره خستک” که از چند سال بدین‌سو، امن‌ترین پایگاه هراس‌افگنان خارجی شده است.
دره استراتژیک خستک با ٣٠ کیلومتر طول، تروریست‌ها را در هنگام خطر به قلب دشوارگذرترین مناطق بدخشان و دور از دسترس نیروهای امنیتی افغانستان می‌برد. هراس‌افگنانی که به گفته مقام‌های محلی بدخشان، هم پول کافی دارند و هم مجهز به جنگ‌افزارهای مدرن هستند.
میراث القاعده و داعش
الطاف‌الله علیزی، یکی از فرمانده‌هان ارتش در شمال افغانستان که رهبری جنگ در سوچ بالا را به دوش دارد به رادیو بین‌المللی فرانسه می‌گوید که هراس‌افگنان خارجی و داخلی با پیشینه حضور در گروه‌هایی چون القاعده و داعش هم‌اکنون در دره خستک، پایگاه و پناه گاه دارند.
الطاف الله علیزی می‌گوید: “از قرار اطلاعاتی که ما داریم، اضافه‌تر از ۶٠٠ نفر تروریست داخلی و خارجی که مربوط به القاعده، داعش و حلقات دیگر تروریستی می‌شوند در اینجا جا به جا شده‌اند و از اینجا (حمله‌هایشان را) به دیگر نقاط افغانستان و حتی جهان سازماندهی می‌کنند.”
دشوارگذر بودن دره خستک که در فاصله ٧٠ کیلومتری در جنوب مرکز ولایت بدخشان قرار دارد، کار را برای نیروهای امنیتی افغانستان دشوار کرده است. کماندوهایی که در این روزها در سوچ بالا فرستاده شده‌اند منتظر بهتر شدن وضعیت آب و هوا هستند تا عملیات برنامه‌ریزی شده خود را راه‌اندازی کنند.
محمد علی، معاون لوای (تیپ) اول عملیات ویژه در شمال افغانستان می‌گوید: “تهدیدها و خطری که از طرف دشمن در دره خستک آشکار است، حملات ناگهانی‌شان به پاسگاه‌های نیروهای امنیتی است. ما کماندوها کسانی هستیم که آمده‌ایم برای عملیات و ضربه زدن به دشمن.”
موقعیت جغرافیایی راهبردی
مقام‌های محلی بدخشان می‌گویند از آنجایی که بدخشان یک ولایت کوهستانی است و نیز با چین، پاکستان و تاجیکستان مرز مشترک دارد، از نگاه راهبردی بستر مناسبی برای فعالیت‌های هراس‌افگنانه و ایجاد پایگاه برای هراس‌افگنان خارجی است.
از همین‌رو، بیش از ۴٠٠ هراس افگن چچنی، تاجیکستانی، ازبکستانی، ترکمنستانی، اویغور چینی و جنگجویان برخی کشورهای دیگر که بستر مناسبی برای فعالیت در کشورهایشان نداشتند، وارد بدخشان افغانستان شدند.
زکریا سودا، والی ولایت بدخشان در گفتگو با رادیو بین‌المللی فرانسه می‌گوید هراس‌افگنان خارجی با هدف ایجاد جغرافیای سیاسی و نظامی برای خودشان به بدخشان آمده‌اند که پس از دست‌یابی به این هدف، با استفاده از بدخشان در تلاش عملی‌سازی اهداف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌شان خواهند بود.
والی بدخشان در این مورد گفت: “جنگجویان خارجی در ولایت‌های ننگرهار، هلمند و بدخشان پایگاه داشند که از این سه پایگاه در دو پایگاه شکست خوردند و حالا پایگاه سومشان را که بدخشان است می‌خواهند حمایت کنند تا با یک قوت بیشتر از اینجا حرکت بکنند.”
تروریست‌های پولدار
مقام‌های محلی می‌گویند که در نبردهای رو در رو با این جنگجویان، از نزد شماری از آنان که کشته و یا اسیر گرفته شدند، پول‌های هنگفتی پیدا شده است.
والی بدخشان در مورد راه‌های تمویل (تأمین مالی) این جنگجویان می‌گوید: در کنار اینکه برخی کشورهای همسایه آنان را تمویل می‌کنند، استفاده از معدن طلای ولسوالی راغستان یکی دیگر از راه‌های درآمدشان است.
احمد بشیر صمیم، رییس شورای ولایتی بدخشان نیز می‌گوید که فرماندهان داعش از همین حالا در جنگ‌ها عملا سهم دارند و برضد نیروهای امنیتی افغانستان می‌جنگند.
رییس شورای ولایتی بدخشان می‌گوید: “فرماندهان و سرگروه‌هایی که مربوط به داعش هستند از مدت یک هفته به این طرف در مناطق وردوج، یمگان و خستک جا به جا شده‌اند و جنگ بدخشان را فعلا تروریست‌های بین‌المللی مدیریت می‌کنند.”
هرچند طالبان در حال پیوستن به روند صلح هستند و حکومت افغانستان نیز چندی پیش اعلام کرده بود که داعش در افغانستان شکست خورده است، اما تعریف مقام‌های محلی بدخشان از وضعیت موجود در این ولایت کوهستانی و دشوارگذر، حکایت از ناسور شدن زخم دیگری دارد.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۲۱ آوریل ۲۰۲۰