یوحنا نجدی
«بر خود فرض می‌دانم از رهبر جلیل‌القدر و عظیم‌الشأن‌مان، حضرت امام خامنه‌ای عزیز (مدظله العالی) به خاطر ارشاد حکیمانه و عالمانه که منجر به بررسی دقیق ستاد ملی مقابله با کرونا گردید، خاضعانه تقدیر و تشکر نمایم.»
این بخشی از «پیام قدردانی» روز ۲۸ اردیبهشت ماه رئیس «مرکز رسیدگی به امور مساجد» به علی خامنه‌ای بابت بازگشایی مساجد در شب‌های قدر است.
«مرکز رسیدگی به امور مساجد» از جمله نهادهایی است که مشخصا توسط شخص علی خامنه‌ای تأسیس شد، بال‌وپر گرفت و گسترش یافت و همچنان بر اهمیت سیاسی و ایدئولوژیک و حتی امنیتی آن افزوده می‌شود.
روز ۳۰ مهرماه سال ۱۳۶۸،علی خامنه‌ای با حکمی محمدرضا مهدوی کنی را به سمت «مسئول مرکز رسیدگی به امر مساجد» منصوب کرد و از وی خواست «با تعیین مرکزی و نمایندگانی به مهمه‌ی مساجد» بپردازد.
این حکم بعد از آن صادر شد که مهدوی کنی و البته محمدباقر محی‌الدین انواری پیشتر درباره ضرورت تشکیل چنین نهادی با علی خامنه‌ای رایزنی کرده بودند. به این ترتیب، پس از حکم علی خامنه‌ای، «مرکز رسیدگی به امور مساجد» زیر نظر همین دو تشکیل شد و «مساجد تهران» را تحت کنترل خود قرار داد.
عزل و نصب ائمه جماعت، کمک به تعمیر و تجهیز مساجد، حفظ امنیت مساجد، و کمک به برنامه‌های تبلیغی مساجد از جمله اهداف و وظایف این مرکز برشمرده شده است.
«مرکز رسیدگی به امور مساجد»، به دلیل اهمیت و کارکرد آن برای رهبر جمهوری اسلامی، در تمام این سال‌ها زیر نظر شخص علی خامنه‌ای اداره و کنترل شده است، به گونه‌ای که در برنامه‌های معارفه و تودیع رئیس جدید مرکز، همواره نزدیک‌ترین افراد به علی خامنه‌ای همچون محمد محمدی گلپایگانی (رئیس دفتر رهبری) و محمدجواد ایروانی (معاونت نظارت دفتر رهبری) حضور می‌یابند.
پس از موافقت علی خامنه‌ای و با حکم محمدجواد حاج‌علی‌اکبری، رئیس «شورای سیاستگذاری ائمه جمعه»، ناصرالدین نوری‌زاده در دی ماه سال ۱۳۹۷ به مدت پنج سال به ریاست «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران» منصوب شد.
نوری‌زاده متولد سال ۱۳۵۱ است و آن‌گونه که در خبرگزاری‌های رسمی جمهوری اسلامی نقل شده، او پیشتر مشاور حقوقی دیوان محاسبات، معاون امور مجلس و استان‌ها و همچنین مدیرکل فرهنگی، رسانه و فناوری در سازمان تبلیغات اسلامی و نیز مدیر مرکز اسلامی فنلاند بوده است.
چندان عجیب نیست که نوری‌زاده در تمام سخنان و مواضع و مصاحبه‌های خود همچون همان پیامی که در ابتدای مطلب اشاره شد، بی‌ربط و با‌ربط، به حمد و ثنای علی خامنه‌ای می‌پردازد. از جمله مشتی نمونه خروار، وی در زمان حضور در «سازمان تبلیغات اسلامی»، این سازمان را «یک نهاد حاکمیتی و زیرنظر دفتر مقام معظم رهبری» معرفی کرده و نتیجه گرفته بود که «باید طوری کار کند که در شأن ایشان باشد».
او در حال حاضر، سخت در پی احداث مساجد بیشتر در محله‌های متعدد تهران است، چرا که به ادعای وی، «استان تهران یکی از محروم‌ترین استان‌ها در تعداد مسجد است. برای هر ۹ هزار نفر دو مسجد وجود دارد؛ در صورتی که باید برای هر ۵۰۰ نفر یک مسجد داشته باشیم».
دولت حسن روحانی، ۳۱ میلیارد تومان بودجه برای این مرکز در سال ۱۳۹۹ اختصاص داده است.
مهم‌ترین کارکرد کنونی «مرکز رسیدگی به امور مساجد» در ساختار جمهوری اسلامی و برای شخص علی خامنه‌ای، کارکرد سیاسی-امنیتی آن است.
از لحاظ سیاسی، نگاهی به لیست عزل و نصب‌های ناصرالدین نوری‌زاده و حتی رئیس پیشین این مرکز، حاکی از یک تغییر نسل آشکار در روحانیونی است که به سِمَت‌های گوناگون در این مرکز منصوب می‌شوند.
برخلاف افرادی همچون محمدرضا مهدوی‌کنی و محمدباقر انواری، حالا اغلب مسئولان این مرکز افرادی جوان‌تر و البته ناشناخته‌ترند. آن‌چنان‌که مهدوی کنی در ۵۸ سالگی بر ریاست این مرکز تکیه زد و ناصر نوری‌زاده در ۴۶ سالگی.
مهم‌ترین ویژگی مسئولان کنونی مرکز، فرمان‌برداری مطلق از شخص علی خامنه‌ای و سودای بالا رفتن از ارکان قدرت در ساختار جمهوری اسلامی است؛ چیزی شبیه به مدل محمدجواد حاج‌علی‌اکبری، شاگرد علی خامنه‌ای و رئیس پیشین «مرکز رسیدگی به امور مساجد»، که با چسبیدن به بیت و شخص رهبر، طی مدت کوتاهی توانست خود را به هسته اصلی قدرت در جمهوری اسلامی برساند.
حاج‌علی‌اکبری طی سال‌های اخیر احکام متعددی از علی خامنه‌ای دریافت کرده که از جمله آن‌ها می‌توان به «امامت جمعه تهران» و «ریاست شورای سیاستگذاری ائمه جمعه» اشاره کرد.
«مرکز رسیدگی به امور مساجد» از لحاظ امنیتی نیز همکاری تنگاتنگی با سپاه پاسداران دارد. رد پای پررنگ سپاه در بسیاری از مواضع و نشست‌ها و حتی اسناد رسمی مرکز به چشم می‌خورد. از جمله، یکی از مسئولان این مرکز در تشریح همکاری نزدیک با «بسیج» می‌گوید که در زمان مسئولیتش، «با هماهنگی و همکاری بسیار فرماندهان بسیج مناطق، حضور بسیج در مساجد قوت یافت» به طوری که در حال حاضر، «بسیج مهم‌ترین ارگانی است که در کنار کارگزاران مسجد فعالیت می‌کند».
در نمونه‌ای دیگر، اردیبهشت‌ماه گذشته، نوری‌زاده در حکم انتصاب علی ارباب به عنوان «مدیر دفتر نظارت و ارزیابی» این مرکز مشخصاً از وی خواست که «کارگروه مشترک» بین «مرکز و سپاه» را پیگیری کند. همه این‌ها نشان‌دهنده کارکرد امنیتی مرکز برای رهبر و نظام ولایت فقیه است که آن را تا سطح یکی از بازوهای اجرایی امنیتی نظام بالا کشانده است.
از این رو، همین کارکرد سیاسی-امنیتی مرکز است که به آن اجازه می‌دهد تا همزمان با مواقع بحرانی نظام حتی به عملیات «سرکوب» مخالفان نیز وارد شود؛ آن‌چنان‌که آبان‌ماه سال گذشته و همزمان با برگزاری تجمع‌های اعتراضی گسترده در تهران و شهرستان‌ها، این مرکز با صدور بیانیه‌ای رسماً از آمادگی و توانایی خود برای حضور خیابانی و برخورد با مردم معترض خبر داد و تهدید کرد که «در صورت ادامه هرگونه ناامنی و اقدامات مخلّ آرامش و آسایش مردم، گوش به فرمان ولیّ مقتدر انقلاب اسلامی عندالّلزوم، با حضور پرشکوه و حماسی خود با عوامل آشوب و فتنه قاطعانه برخورد خواهند نمود.»
«مرکز رسیدگی به امور مساجد» اینک دستگاه کادرسازی از روحانیون فرمان‌بردار شخص علی خامنه‌ای و همکار نزدیک فرماندهان سپاه پاسداران است. این «کادرسازی» از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی محمدجواد حاج‌علی‌اکبری با ذکر خاطره‌ای دقیقاً بر ضرورت و اهمیت کادرسازی تاکید می‌کند و از قول مهدوی کنی می‌گوید: «بعدها من هرجا رفتم، اعم از کمیته انقلاب اسلامی، دانشگاه امام صادق، وزارت کشور، هر سنگر دیگری که مشغول شدم، همچنان یاران اصلی همان‌هایی بودند که آن سال‌ها در مسجد تربیت شدند و همراه بودند.»
نام ظاهری‌اش «مرکز رسیدگی به امور مساجد» است، اما همچون بسیاری از دیگر نهادهای ریز و درشت و البته زائد در نظام ولایت فقیه، کارکرد اصلی آن بازتولید ایدئولوژی نظام، کادرسازی برای علی خامنه‌ای، اتصال بخش‌های مختلف امنیتی نظام به یکدیگر، آمادگی برای سرکوب مردم و حضور خیابانی در مواقع بحرانی و البته حیف و میل میلیاردها تومان ثروت و دارایی ایران است.
برگرفته از سایت رادیو فردا
۲۵ خرداد ۱۳۹۹ -June 14th, 2020