پس از حدود ۱۴ ماه جنگ میان ارتش اسرائیل و حزب‌الله لبنان که به کشته شدن هزاران انجامید، سرانجام از ساعت ۴ صبح چهارشنبه به وقت محلی آتش‌بس آغاز شد. رئیس‌جمهور آمریکا توافق آتش‌بس را «خبر خوب» خوانده و تأکید کرده که اکنون برای آتش‌بس در غزه تلاش می‌کند.
کابینه امنیتی اسرائیل روز سه‌شنبه ششم آذر پس از سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور و اعلام حمایتش از طرح آتش‌بس آن را تصویب کرد تا از صبح روز چهارشنبه هفتم آذر اجرایی شود.
طبق این طرح، نیروهای اسرائیلی ظرف دو ماه باید مواضع خود در خاک لبنان را ترک کنند و به اسرائیل بازگردند.
حزب‌الله نیز موظف است که به حضور نظامی خود در جنوب لبنان پایان دهد و در این حال یک هیئت بین‌المللی به رهبری ایالات متحده بر رعایت آتش‌بس نظارت خواهد کرد.
حزب‌الله یک گروه شبه‌نظامی و در عین حال یک حزب سیاسی است. ایالات متحده حزب‌الله را یک سازمان تروریستی می‌داند، اما اتحادیه اروپا شاخهٔ نظامی آن را در فهرست سیاه قرار داده و حزب سیاسی آن را تروریستی نمی‌داند. حزب سیاسی حزب‌الله در پارلمان لبنان هم نمایندگانی دارد.
با این حال چند ساعت پس از آغاز آتش‌بس، ارتش اسرائیل اعلام کرد ناچار شده برای جلوگیری از ورود چندین خودروی «مشکوک» به مناطق ممنوعه در خاک لبنان، به سمت آنها شلیک کند.
بر اساس بیانیۀ ارتش اسرائیل، در پی شلیک اخطار نیروهای اسرائیلی، این خودروها تغییر مسیر داده و از محل دور شده‌اند.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، ساعتی بعد در سخنرانی خود در کاخ سفید این توافق را «شجاعانه» و خبر خوبی دانست که باعث شروعی تازه در لبنان خواهد شد.
او حزب‌الله را مسئول حملات سنگین اسرائیل به لبنان دانست و گفت آتش‌بس به گونه‌ای طراحی شده است که «دائمی» باشد.
آقای بایدن افزود گروه حزب‌الله، مورد حمایت ایران، و اسرائیل با طرح آتش‌بس ارائه‌شده توسط آمریکا موافقت کردند و این طرح از ساعت چهار بامداد چهارشنبه به وقت محلی به اجرا گذاشته خواهد شد.
آقای بایدن تأکید کرد آنچه از حزب‌الله و دیگر «گروه‌های تروریستی» باقی خواهد ماند، اجازه نخواهد داشت که امنیت اسرائیل را تهدید کند. آمریکا حزب‌الله را گروهی تروریستی می‌داند.
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین خبر داد با نخست وزیران اسرائیل و لبنان تماس گرفته و هر دو تأیید کرده‌اند که دولت‌هایشان این توافق را پذیرفته‌اند.
او از تلاش‌های امانوئل ماکرون، همتای فرانسوی خود، و مشارکتش در کمک به میانجی‌گری در حصول این توافق قدردانی کرد.
آقای بایدن سپس تأکید کرد که دولت او اکنون برای دستیابی به توافقی بر سر آتش‌بس در غزه تلاش می‌کند و این میان احتمال عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل هم وجود دارد.
وی عنوان کرد: «آمریکا به همراه ترکیه، مصر، قطر، اسرائیل و دیگر کشورها تلاش‌های خود برای دستیابی به توافق بر سر آتش‌بس در غزه را تشدید خواهد کرد.»
بایدن همچنین خواستار آزادی گروگان‌های اسرائیلی که گروه افراطی حماس آنها را ربوده است، شد.
دولت بایدن در آستانه اعلام آتش‌بس لبنان، برت مک‌گورک، نماینده ایالات متحده در امور خاورمیانه، را عازم عربستان سعودی کرد تا با مقامات این کشور درباره استفاده احتمالی از آتش‌بس لبنان برای آزادی گروگان‌ها گفت‌وگو کند.
جو بایدن همچنین گفت که آمریکا »آماده است تا به توافقاتی تاریخی با عربستان سعودی دست پیدا کند، توافقاتی که شامل یک پیمان امنیتی و تضمین‌های اقتصادی، همراه با یک نقشه راه برای تشکیل یک دولت فلسطینی و عادی‌سازی کامل روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل باشد.»
ریاض پیش از این بارها تأکید کرده که عادی‌سازی روابط آن با اسرائیل در گروی تشکیل کشور مستقل فلسطینی است.
نتانیاهو: تمرکز بر تهدید ایران است
پیشتر، آقای نتانیاهو در سخنرانی تلویزیونی خود اعلام کرده بود به سه دلیل از این طرح آتش‌بس حمایت می‌کند.
او درباره دلایلش توضیح داد: «تمرکز بر تهدید ایران که در این مرحله جزئیات بیشتری از آن را ارائه نمی‌کنم، لزوم تمدید قوای نظامی و غلبه بر موانع تسلیحاتی که به زودی برطرف خواهد شد و دلیل سوم، قطع ارتباط میان حماس با جبهه‌های دیگر و منزوی‌تر کردن حماس که در حال حاضر هم تنها و منزوی مانده است.»
نتانیاهو با اشاره به حمله روز پنجم آبان به خاک ایران گفت: «بخشی بزرگ از توان دفاعی ایران را از بین بردیم، توان تولید موشکی ایران و بخشی قابل توجه از برنامه هسته‌ای آنها را نابود کردیم. من مصمم هستم از هر چه که در توان دارم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای استفاده کنم. رفع این تهدید مهم‌ترین مأموریت است.»طبق این توافق، اسرائیل نیروهای خود را از جنوب لبنان خارج می‌کند و شبه‌نظامیان حزب‌الله نیز به حضور خود در امتداد مرز جنوبی رود لیتانی پایان خواهند داد.
تصمیم کابینه اسرائیل مسیر را برای اعلام رسمی آتش‌بس توسط روسای جمهور آمریکا و فرانسه هموار خواهد کرد.
در واکنش به اعلام اسرائیل، نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان، در بیانیه‌ای خواستار اقدام «سریع» جامعه جهانی برای جلوگیری از حملات اسرائیل و «اجرای فوری آتش‌بس» شد.
آقای نتانیاهو در سخنرانی روز سه‌شنبه خود همچنین اعلام کرد اسرائیل وضعیت را در یک سال اخیر دگرگون و شرایط نوینی ایجاد کرد.
او تصریح کرد بر اساس این توافق، در صورت تخطی جزییات مفاد آتش‌بس از سوی حزب‌الله، کشورش در هماهنگی با آمریکا و با «آزادی عمل کامل» اقدام خواهد کرد.
بنیامین نتانیاهو در ادامه گفت: «یک توافق خوب آن است که اجرا شود و ما آن را اجرا خواهیم کرد. با هر حمله حزب‌الله در دوران آتش‌بس، ما حمله خواهیم کرد، هر راکتی که شلیک کند، هر تونلی که حفر کند، با واکنش فوری و قاطع ما روبه‌رو خواهد شد. ما این آزادی عمل کامل را خواهیم داشت.»
نخست‌وزیر اسرائیل همچنین مدعی شد که این گروه نیابتی ایران را «ده‌ها سال به عقب برگرداندیم».
بنیامین نتانیاهو شهرداران شهرهای شمالی اسرائیل را که ساکنان آنها در ۱۳ ماه اخیر به نقاط دیگر اسرائیل برده شده‌اند، به نشست کابینه دعوت کرده بود تا دلایل اعتراض‌های آنها را نسبت به مفاد قرار آتش‌بس بشنود.
این شهرداران پیش از ورود به نشست، در برابر وزارت دفاع همراه با شماری دیگر از مردم تجمع اعتراضی برگزار کردند.
مخالفان آتش‌بس خواهان آن هستند که ارتش «کار حزب‌الله را یکسره کند» و باقی‌مانده توان نظامی این گروه را نیز از بین ببرد. آنها می‌گویند سابقه نشان داده که اسرائیل نمی‌تواند به نیروهای ارتش لبنان یا صلح‌بانان سازمان ملل برای جلوگیری از استقرار نیروهای حزب‌الله در نزدیکی مرز شمال اسرائیل تکیه کند.
این در حالی است که روز سه‌شنبه و در آستانه تصمیم‌گیری درباره این توافق، ارتش اسرائیل حملات هوایی متعددی به بیروت، پایتخت لبنان انجام داده بود.
وزیر خارجه لبنان ساعتی پیش از موافقت اسرائیل با طرح آتش‌بس گفت که انتظار می‌رود پنج هزار نیروی ارتش لبنان در چارچوب توافق در جنوب کشور مستقر شوند.
عبدالله بوحبیب افزود احتمال دارد که آمریکا به بازسازی مناطق ویران شده جنوب لبنان کمک کند.
طرح پیشنهادی آتش‌بس حدود دو هفته پیش از سوی آمریکا ارائه شد و بر اساس اظهار نظرهای مقام‌های لبنان و گزارش‌های رسانه‌ای، دو موضوع «کمیته نظارت» و «آزادی عمل اسرائیل برای مقابله با حزب‌الله پس از آتش‌بس» مهم‌ترین موارد اختلاف بودند.
واکنش‌های جهانی
جنین هنیس-پلاسخارت، هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل در رابطه با لبنان، با انتشار در بیانیه‌ای از توافق آتش‌بس استقبال کرد و از طرفین توافق تشکر کرد که «فرصت را برای به پایان رسانده این فصل ویرانگر غنیمت شمردند».
او افزود: «حال وقت آن است که با انجام اقدامات ملموس، دستاوردهای امروز را تحکیم ببخشیم.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هم ابراز امیدواری کرد که این آتش‌بس «به خشونت، ویرانی و رنج‌هایی که مردم هر دو کشور تجربه کرده‌اند، پایان دهد».
آقای گوترش همچنین از طرفین خواست تا اقداماتی فوری برای اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل بردارند، قطعنامه‌ای که به درگیری خونین قبلی سال ۲۰۰۶ بین حزب‌الله و اسرائیل پایان داد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، توافق آتش‌بس در لبنان را با توجه به وضعیت بحرانی خاورمیانه «مایه تسکین خاطر» دانست.
او ضمن تشکر از ایالات متحده و فرانسه به دلیل میانجی‌گری‌هایشان گفت: «اکنون ضرورت دارد است که آتش‌بس برقرار بماند تا امنیت شهروندان لبنان و اسرائیل تضمین شود و آوارگان بتوانند به خانه‌هایشان بازگردند.»
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، نیز با استقبال از آتش‌بس در لبنان خواستار استفاده از این فرصت برای دستیابی به توافقی برای آتش‌بس در غزه، آزادی تمامی گروگان‌ها و ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه بیشتر به نوار غزه شد.
همچنین ایران از توقف آنچه «تجاوز» اسرائیل به لبنان خوانده است، استقبال کرد.
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گفت که تهران «با استقبال از خبر توقف تجاوز« اسرائیل علیه لبنان، «بر حمایت قاطع» خود از «دولت، ملت و مقاومت لبنان» تاکید می‌کند.
نمایندۀ ویژۀ آمریکا: آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان «دائمی» است
ساعتی پس از اجرایی‌شدن آتش‌بس در لبنان، آموس هاکستین، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده، در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکۀ خبری الجزیره، ضمن تشریح جزئیات توافق، از «دائمی‌بودن» آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله خبر داد.
نمایندۀ ویژۀ آمریکا همزمان تآئید کرد که نیروهای اسرائیلی، فعلاً در مواضع‌شان در جنوب لبنان باقی می‌مانند.
بر اساس مفاد قرارداد آتش‌بس، که از ساعت چهار صبح به وقت محلی- پنج‌ونیم صبح چهارشنبه هفتم آذرماه به وقت ایران- آغاز شد، نیروهای اسرائیل و حزب‌الله در دو سوی رودخانه لیتانی باقی خواهند ماند و نیروهای ارتش لبنان و صلح‌بانان سازمان ملل متحد موسوم به یونیفیل، در مناطق حائل حضور خواهند داشت.
همزمان، لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده هم دستیابی به این آتش‌بس را «تاریخی» توصیف کرد.
حمله اسرائیل به گذرگاه‌های مرزی با سوریه
در تحولی دیگر و در آستانۀ اجرای آتش‌بس، ارتش اسرائیل برای نخستین‌بار هر سه گذرگاه مرزی شمال لبنان با سوریه را هدف حمله قرار داد. علی حمیه وزیر حمل‌ونقل لبنان با تأیید این موضوع، از کشته‌شدن شش تن در این حملات خبر داد.
این مقام لبنانی گفت هنوز مشخص نیست که آیا این حملات، به مسدود‌شدن این مسیرها منجر شده یا نه. حمله‌های پیشین اسرائیل به دیگر گذرگاه‌های مرزی لبنان و سوریه در شرق لبنان، این معبرها را از دسترس خارج کرده بود.
این حملات تنها لحظاتی پس از آن رخ داد که جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده، دستیابی به توافق آتش‌بس و آغاز آن در ساعات آتی را اعلام کرد.
خبرگزاری رسمی سوریه و وزارت دفاع این کشور هم با تأیید کشته‌شدن شش تن در این حملات، قربانیان را دو سرباز و چهار غیرنظامی اعلام کرده و همزمان از زخمی‌شدن ۱۲ تن دیگر از جمله زنان، کودکان و کارکنان صلیب سرخ خبر دادند.
ارتش اسرائیل هنوز در مورد این حملات بیانیه‌ای نداده است، اما پیشتر ادعا کرده بود که برای مقابله با ادامۀ نفوذ ایران و حزب‌الله لبنان در منطقه، به حملاتش به آنچه که «مواضع مرتبط با ایران در سوریه» می‌خواند، ادامه خواهد داد.
در همین حال و با آغاز رسمی آتش‌بس، ارتش لبنان از آمادگی برای استقرار در جنوب کشور خبر داد. ارتش لبنان همچنین از ساکنان روستاهای مرزی خواست که با اجتناب از عجله برای بازگشت به خانه‌های خود، تا خروج نیروهای اسرائیلی از کشور صبر کنند.
بسیاری از این آوارگان اما، شادمان از اعلام توافق آتش‌بس و بی‌توجه به هشدار ارتش‌های لبنان و اسرائیل، سوار بر خودرو و موتوسیکلت راهی خانه‌های خود در شهر ساحلی صور و روستاهای مرزی در جنوب لبنان شده‌اند.
این در حالی‌است که اسرائیل هشدار داده که در صورت شناسایی تهدید فوری و جدی از سوی حزب‌الله لبنان، حملات خود به این نواحی را از سر خواهد گرفت.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴