«وقتی خبر سقوط هواپیما را شنیدیم، دنیا روی سرمان آوار شد. اما وقتی خبر رسید سقوط به خاطر نقص فنی نبوده و با شلیک موشک جان عزیزان ما را گرفته‌اند، فقط غصه نبود که داشت ما را می‌کشت، خشم هم بود. حالا در این شرایط به جای همدلی، روزی چند بار تلفن و پیغام می‌گیریم که مبادا عکسی، حرفی، گلایه‌ای، دردلی از این اتفاق با رسانه‌ای مطرح کنیم.»
این درد دل مادر یکی از جانباختگان هواپیمای اوکراینی است. او به «ایرانوایر» می‌گوید فرزندش آدمی معمولی بوده است: «بچه من یک آدم معمولی بود؛ مثل خیلی‌های دیگر. نه نخبه بود که دانشگاهی برایش بیانیه بدهد، نه برنده المپیک بود که اسمش را بشناسند. سیاسی هم نبود که تبعید شده باشد. اما قربانی سیاست‌های کشوری شد که از صمیم قلب دوستش داشت. هزار آرزو به دل داشت که برای آنها از ایران رفت. من خودم حمایتش کردم تا برود. گفتم بمانی اینجا، باید مثل ما فقط بدوی و به هیچ جا نرسی و سر پیری مستاجر باشی. این هم از رفتنش.»
به گفته این مادر داغدار که به‌دلیل نگرانی از تهدید نیروهای امنیتی نخواست هویتش فاش شود، بعد از علنی شدن شلیک موشک به هواپیما، چندین بار با او تماس گرفته و از او خواسته‌اند با رسانه‌های داخلی مصاحبه کند: «گفتند بیا حرفت را به خودی بگو، نه به رسانه‌های ضد نظام. گفتم بیایم بگویم این تقصیر امریکا است؟ از دهان من تطهیر خودتان را نخواهید شنید.»
او همچنین اشاره می‌کند که برخی خانواده‌ها را مجبور کرده‌اند جلوی دوربین بنشینند و از بخشش «خطای انسانی» حرف بزنند؛ خطایی که نتیجه‌اش گرفتن جان ۱۷۶ انسان بی‌گناه بود: «یک فیلم پر کردند و پدر داغدار مهدی اسحاقی را نشاندند جلوی دوربین که بگوید خداوند یک گلی داده و خودش چیده. این اتفاقی بوده که افتاده، حالا یا خطا یا هرچیز. بررسی با نظام است و ما خودمان دادگاه داریم!»
می‌گوید: «خدا می‌داند چه توی دلش می‌گذشت وقتی مجبور شده بود بعد از این اتفاق، بیاید بنشیند و بگوید ما سرباز کوچک این نظام هستیم.»
اشاره او به مستندی دوساعته است که سایت «مشرقنیوز» منتشر کرده و به سراغ خانواده برخی از جانباختگان رفته است؛ از جمله خانواده «حسنی سعدی»، یکی از قربانیان پرواز هواپیمای اکراینی که از روز دوشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۸ تصاویرش در کنار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی «قدس» سپاه پاسداران خبرساز شده بود.
این خانواده موفق شده‌اند پس از روزها رفت و آمد و انجام آزمایش «دیانای»، آنچه از پیکر فرزندشان باقی مانده است را تحویل بگیرند و به خاک بسپارند.
به گفته سرپرست دادسرای امور جنایی تهران، پیکر ۶۱ نفر از جانباختگان سقوط هواپیمای «بویینگ» ۷۳۷ خطوط هواپیمایی اوکراین برای تحویل به خانواده‌های آنها آماده شده است.
«محمد شهریاری» گفته است پس از تشخیص هویت و تماس با خانواده‌ها، آنها می‌توانند با در دست داشتن مدارک لازم، برای تحویل پیکرها به پزشکی قانونی مراجعه کنند.
او در عین حال از خانواده‌ها خواسته است تا قبل از تماس پزشکی قانونی، به این نهاد مراجعه نکنند.
این درحالی است که بسیاری از بازماندگان از تحت نظر بودن همه حرکاتشان، مزاحمت‌های گاه و بیگاه نیروهای امنیتی در برگزاری مراسم‌های یادبود خصوصی و تماس‌هایی که نه تنها نشان از همدلی ندارند و به‌نوعی تهدید آنها تلقی می‌شوند، خبر می‌دهند.
یکی دیگر از بازماندگان کشته‌شدگان هواپیمای بویینگ ۷۳۷ خط هوایی اوکراین به «ایرانوایر» می‌گوید: «از شبکه خبر و خبرگزاری‌های مختلف ایران برای مصاحبه با ما تماس می‌گیرند. چه طور پا روی خون عزیزم بگذارم و بروم با کسانی حرف بزنم که چهار روز دم به دم دروغگویان نظام دادند و نوشتند امکان ندارد موشک خورده باشد؟ بعد از این‌همه دروغ و تلاش برای پنهان‌کاری، فقط یک دلیل بیاورند که چرا باید به آنها و دم و دستگاه جاعل‌شان اعتماد کنم؟»
به گفته او، در میانه مراسم سوگواری، چندین بار با شماره‌های ناشناس با او تماس گرفته و خواسته‌اند از رسانه‌های فارسی خارج از ایران بخواهد تصاویری که از فرزندش منتشر کرده است را حذف کند: «توی مراسم قشنگ می‌فهمیدم داریم رصد می‌شویم. مدام داشتم توضیح می‌دادم این عکس‌ها در صفحه‌های مجازی به صورت عمومی خیلی قبل‌تر از این اتفاق منتشر شده‌اند و رسانه‌ها به آنها دسترسی دارند و ما نمی‌توانیم در این شرایط این موضوع را کنترل کنیم. فکر می‌کنید پاسخشان چه بود؟ صفحه‌های بازمانده را ببندید و محدود کنید!»
او با خشم می‌گوید: «به آنها گفتم باید خجالت بکشید. جسد سوخته را گروگان می‌گیرید؟ نمی‌فهمند که ما از ترس گذشته‌ایم و چیزی برای از دست دادن نداریم. امیدی نیست، شوری نیست. آدم بی‌امید هم از هیچ چیز نمی‌ترسد.»
پدر «پدرام موسوی»، یکی از بازماندگان هواپیمایی اوکراینی روز دوشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۸ در مراسم یادبود فرزندش به این موضوع به طور تلویحی اشاره کرد. او در بخشی از سخنانش گفت: «دارم ملاحظه می‌کنم چون دوست ندارم بیایند مرا ببرند و بیاندازند توی هولفتونی.»
منابع خبری دیگر نیز طی روزهای گذشته از تهدید و ارعاب دیگر خانواده‌های بازماندگان از سوی نهادهای امنیتی خبر دادند. براساس این گزارش‌ها، به خانواده‌های جانباختگان هواپیمای بویینگ ۷۳۷ هشدار داده شده است که اگر می‌خواهند پیکر عزیزان خود را تحویل بگیرند، از مصاحبه با رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور بپرهیزند.
تهدید و ارعاب خانواده‌های جانباختگان حوادث مختلف در ایران اتفاق تازهای نیست. در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ که به کشته و بازداشت شدن تعداد زیادی از شهروندان ایران منجر شد، اکثریت کسانی که تن به سکوت ندادند و صدای دادخواهی خود را بلند کردند، مورد آزار و تهدید نهادهای امنیتی قرار گرفتند؛ از آن جمله می‌شود به خانواده «پویا بختیاری» اشاره کرد؛ جوان ۲۷ سال‌های که در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ به افزایش قیمت بنزین، با شلیک مستقیم گلوله نیروهای امنیتی در مهرشهر کرج جان باخت.
خانواده بختیاری برای برگزاری مراسم چهلم پویا فراخوانی داده و از مردم ایران برای حضور در «بهشت سکینه» کرج در تاریخ پنجم دی دعوت کرده بودند.
پدر پویا با انتشار چند پست اینستاگرامی، از برگزاری مراسم تحت هر شرایطی سخن گفته و به تفصیل از احضار خود و همسرش در رسانه‌ها حرف زده بود. در نهایت، دو روز پیش از مراسم، همه اعضای خانواده و برخی از وابستگان درجه یک او بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند. «منوچهر بختیاری»، پدر پویا تا لحظه تنظیم این گزارش همچنان در بازداشت است.
منبع: سایت ایران وایر، ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰