مطابق اعلام مقام‌های رسمی، پس از ۳ برابر کردن قیمت بنزین توسط دولت، اقدام پدافند سپاه پاسداران در ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی شوک مضاعفی را بر صنعت گردشگری ایران وارد کرده است.
مرکز آمار ایران روز سه‌شنبه و دو ماه پس از ۳ برابر شدن قیمت بنزین در ۲۴ آبان ماه گذشته تایید کرد که هزینه حمل و نقل در دی ماه گذشته نسبت به ماه مشابه سال پیش ۵۱.۷ درصد بالا رفته است. در همین مدت هزینه استفاده از خدمات هتل و رستوران در ایران ۳۲.۵ درصد افزایش یافته است.
پیشتر علی عبادی، سرپرست معاونت گردشگری میراث فرهنگی استان البرز ایران به خبرگزاری ایسنا گفته بود:«هزینه سفرهای داخلی نیز افزایش قابل توجهی در مقایسه با سال قبل داشته و همین مساله باعث شده بسیاری از مردم با تردید به مقوله سفر نگاه کنند. گرانی بنزین، تحریم‌ها، شرایط نامناسب اقتصادی ، پایین آمدن قدرت خرید مردم بر تعداد سفرهای خانوارهای ایرانی تاثیر گذاشته است.»
همزمان با کاهش رونق گردشگری داخلی، امیر پویان رفیعی شاد، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران نیز در گفتگو خبرگزاری آنا تخمین زده بود که بین ۶۰ تا ۷۰ درصد تورهای خارجی پس از رخداد سانحه ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی سفرشان را به ایران تعلیق و یا لغو کرده‌اند.
آقای رفیعی شاد در خصوص دوره زمانی تاثیرگذاری این سانحه هوایی بر گردشگری ایران گفته بود که به‌جز گردشگران عراقی، برنامه‌ریزی تورهای گردشگری خارجی بازدیدکننده از ایران، معمولاً یک‌ساله است و در این چارچوب اکثر سفرهای خارجی‌ها برای ماه‌های اردیبهشت و مهر تدارک دیده می‌شود.
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران سپس تصریح کرده بود که با وجود لغو بسیاری از سفرهای خارجی‌ها به ایران طی روزهای اخیر، تأثیر اصلی رویدادهای اخیر در سال آینده بروز خواهد کرد.
جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران نیز به خبرگزاری ایرنا گفته که ابطال رزرو مسافران داخلی پس از سهمیه‌بندی بنزین و مسافران خارجی پس از حوادث اخیر خسارت سنگینی به اقامتگاه‌ها وارد کرده است.
آقای حمزه‌زاده در این گفتگو به بررسی‌هایی اشاره کرده که نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد رزرو گردشگران اروپایی و آمریکایی تا نوروز سال ۱۳۹۹ لغو شده است.
حسن سیادتان، رئیس جامعه هتلداران استان فارس نیز در گفتگو با خبرگزاری ایلنا از لغو سفر درمانی گردشگران عربی به این استان خبر داده و گفته است، در حال حاضر تنها ۵ درصد هتل‌ها پر شده‌اند که به مثابه وقوع یک فاجعه است.
اما آن گونه که فعالان صنعت گردشگری تاکید دارند، خسارت‌های وارد شده به این صنعت به لغو تور و اقامت‌گاه محدود نمی‌شود و لغو یا تعلیق آن نیست و افزون بر اتلاف تمامی هزینه‌های بازاریابی و ایجاد زیرساخت‌ها در سطح کلان نیز با افت ورود ارز بخشی از رونق اقتصادی کشور کاهش می‌یابد.
به عنوان نمونه، مطابق اعلام پیشین سیاوش امیرمکری، رييس شركت فرودگاه‌های ایران درآمد حاصل از پروازهای عبوری در آسمان ایران طی سال ۱۳۹۷، ۱۷۰۰ میلیارد تومان بوده است.
با وجود ادامه پرواز شرکت‌های هواپیمایی ترکیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، شرکت آلمانی لوفت‌هانزا و شرکت‌های تابعه آن از جمله هواپیمایی‌های اتریش، سوئیس و بروکسل پروازهای خود به مقصد ایران را تا فروردین ماه آتی لغو کرده‌اند و مسیر پروازهای خود را از فراز ایران تغییر داده‌اند.
پیشتر هواپیمایی ایرفرانس و کی‌ال‌ام نیز تحت تاثیر تحریم های آمریکا، پروازهای خود به شهرهای مختلف ایران را متوقف کرده بودند. بنابراین گذشته از محدودیت موجود برای انجام تورهای اروپایی و آمریکایی به مقصد ایران، درآمد این کشور نیز از محل ورود گردشگر خارجی و پروازهای عبوری از آسمان ایران فعلا محدود شده است.
مطابق اعلام پیشین علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، این کشور در سال ۱۳۹۷، ۱۱.۸ میلیارد درآمد ارزی از محل گردشگری داشته و در ۴ ماه نخست سال جاری خورشیدی نیز ورود گردشگر خارجی به ایران ۵۰ درصد افزایش یافته بود.
البته برخی کارشناسان با استناد به داده‌های مرکز آمار ایران معتقدند که این رشد بیش از هر عامل دیگری متاثر از ارزان شدن سفر به ایران بوده، به طوری که مطابق این داده‌ها هزینه سفر هر گردشگر خارجی به ایران به ازای هر ده روز از ۱۲۰۰ یورو در سال ۱۳۹۷ به ۶۰۰ یورو در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته است. اما این مزیت هزینه‌ای با ریزش شمار گردشگران اروپایی و آمریکایی به ایران مصادف شده است. چنان که خبرگزاری ایلنا به نقل از حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی خدمات مسافری و جهانگردی خبر داد که پس از ساقط شدن هواپیمایی اوکراینی، ۱۰۰ درصد تورهای ورودی از آمریکا و کانادا، ۸۰ درصد تورهای استرالیا و حوزه اقیانوسیه، ۶۰ درصد تورهای ورودی از اروپا ۶۰ درصد و ۶۰ درصد تورهای ورودی از آسیا به ایران را لغو شده‌اند.
با این وجود، ولی تیموری، معاون وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ایران با زیر سوال بردن صحت آمار لغو ۷۰ درصدی تورهای گردشگری به مقصد ایران به خبرگزاری‌ها گفته است:«ما از این مسائل زیاد داشته‌ایم؛ مانند خروج آمریکا از برجام و یا پرواز پهپادها، ولی تمام این مسائل را حل کرده‌ایم.»
بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین بامداد روز چهارشنبه ۸ ژانویه پس از برخاستن از فرودگاه امام خمینی تهران توسط سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران ساقط و تمام ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند. در پی این رخداد آژانس امنیت پرواز اتحادیه اروپا و اداره هواپیمایی فدرال ایالات متحده به شرکت های هواپیمایی توصیه کردند تا برای حفظ امنیت پروازهای مسافربری از ورود به حریم هوایی ایران اجتناب کنند.
برگرفته از یورونیوز فارسی
۲ بهمن ۱۳۹۸ – ۲۲ ژانویه ۲۰۲۰