سردار «سعید محمد»، فرمانده قرارگاه سازندگی «خاتم‌الانبیا» روز ۲۸ دی ۱۳۹۸ با حضور در خبرگزاری «فارس»، مدعی شد که کمتر از سه درصد بودجه عمرانی کشور در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به این قرارگاه تعلق گرفته است.
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و در پروژه‌های عمرانی و اقتصادی حضوری فعال دارد. «ایران‌وایر» پیش از این در گزارشی با عنوان «نیمه پنهان؛ منابع مالی سازمان اقتصادی سپاه»، به بررسی سهم این قرارگاه از اقتصاد ایران پرداخته و نوشته بود: «یک هشتم کل پول ایران در قرارگاه خاتم‌الانبیا در گردش است. به گفته مسوولان آن، ۲۰۰ هزار نیروی انسانی به طور مستقیم مشغول کار در این قرارگاه هستند و حدود یک میلیون نفر به طور غیرمستقیم با آن کار می‌کنند. این اعداد و ارقام بیش از پنج درصد افراد شاغل در کل ایران را تشکیل می‌دهند. در سایت رسمی قرارگاه خاتم گفته شده تا به الان رکورد هزار و۸۰۰ پروژه بزرگ توسط این سازمان به بهره‌برداری رسیده است.»
سعید محمد در مصاحبه‌ای که فایل صوتی آن در خبرگزاری «ایسنا» منتشر شده، گفته است: «سوال می‌کنند که کل فضای عمرانی کشور دست قرارگاه خاتم است و فضایی برای بخش خصوصی باقی نمانده است. بنده مستند به قانون بودجه که منتشر شده و موجود است، عرض می کنم سال ۹۸ بودجه عمرانی کشور ۶۶، ۶۷ هزار میلیارد تومان بسته شد که سهم قرارگاه خاتم، دو هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان بود. بعد یک اصلاحیه خورد، بودجه عمرانی به ۴۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافت. به تبع، بودجه قرارگاه خاتم نیز به هزار تا هزار و۱۰۰ میلیارد تومان کاهش یافت. پس اگر نسبت بگیرید بودجه قرارگاه خاتم به کل بودجه عمرانی، سهم ما کمتر از سه درصد است. برای سال ۹۹ نیز ۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی در لایحه دولت پیش‌بینی شده که سهم خاتم دو هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است. مشخص است که سهم ما زیر سه درصد و ۹۷ درصد دیگر به بقیه شرکت‌ها تعلق گرفته است. اینکه قرارگاه خاتم به چشم می‌آید، به این دلیل است که خیلی از پروژه‌ها به دلیل بی‌پولی، تعطیل است ولی قرارگاه پروژه‌هایش را فعال نگه داشته. این هم ناشی از روحیه رسالت محوری قرارگاه است. ما خیلی دنبال سود و انتفاع نیستیم.»
از آنجا که سردار سعید محمد، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا ادعای خود را مستند به «قانون بودجه کل کشور» می‌داند، برای روشن شدن صحت ادعایش، مستقیم به سراغ لایحه بودجه سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ رفتیم تا بودجه عمرانی و سهم قرارگاه خاتم را استخراج کنیم.
آیا در قانون بودجه، سهم قرارگاه خاتم‌الانبیا از بودجه عمرانی مشخص است؟
بودجه عمرانی کشور (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) در سال ۱۳۹۸ طی جدول شماره یک، در بخش هزینه‌ها معادل ۸۰ هزار میلیارد تومان (۸۰.۵۰۳.۹۵۱.۴۰۰.۰۰۰) تعیین شده است. این مبلغ طی دو ردیف، از دو محل تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، معادل ۶۶ هزار و ۸۵۷ میلیارد تومان (۶۶.۸۵۷.۲۶۵.۶۰۰.۰۰۰) و از محل درآمدهای اختصاصی دولت-سرمایه‌ای، معادل ۱۳هزار و ۶۴۷ میلیارد تومان (۱۳.۶۴۶.۶۸۵.۸۰۰.۰۰۰) در قانون بودجه تصویب شده است.
در قانون بودجه سال ۱۳۹۸، بودجه قرارگاه خاتم‌الانبیا از زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و طی ردیف ۱۱۳۴۶ از جدول شماره ۷، معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان تعیین شده است. در جدول شماره ۴، پیوست شماره ۲، یعنی درآمد واگذاری‌های دارایی‌های سرمایه‌ای، دولت مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان از محل قرارگاه خاتم‌الانبیا درآمد کسب کرده است. در واقع، دولت ۱۰ هزار میلیارد تومان از قرارگاه خاتم دریافت می‌کند و همین مبلغ را به این قرارگاه باز می‌گرداند.
بودجه عمرانی سال ۱۳۹۹ در لایحه بودجه که هنوز به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده، ۸۵ هزارو ۵۱۵ میلیارد تومان (۸۵.۵۱۴.۵۸۹.۴۰۰.۰۰۰) پیش‌بینی شده است که از محل تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و درآمد اختصاصی سرمایه‌ای دولت تعیین می‌شود.
بودجه قرارگاه خاتم‌الانبیا سپاه پاسداران در جدول شماره ۷-۱ که به تشریح بودجه دستگاه‌ها اختصاص دارد، صفر منظور و در بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است؛ بودجه‌ای که در بخش درآمدی دولت از این نهاد آمده است.
آنچه در قانون بودجه، چه در سال ۱۳۹۸ و چه در سال ۱۳۹۹ مشخص است، این است که اساسا دولت در قانون بودجه، سهم شرکت‌ها، بنیادها و نهادهای فعال در حوزه عمرانی از بودجه عمرانی را تعیین نمی‌کند بلکه بودجه عمرانی به وزارت‌خانه‌ها، دانشگاه‌ها، استانداری‌ها و… تعلق می‌گیرد و آنها مکلف هستند این بودجه را در پروژه‌های عمرانی مصوب هزینه کنند. بنابراین، ارجاع دادن مخاطبان به قانون بودجه سال ۱۳۹۸ یا ۱۳۹۹ برای اثبات سهم قرارگاه خاتم‌الانبیا از بودجه عمرانی کشور، فریب افکار عمومی است. ضمن این که اعداد اعلامی هم با رقم‌های مندرج در قانون بودجه تطابق ندارند.
سردار «عبدالله عبدالهی»، فرمانده پیشین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا خرداد ۱۳۹۷ با اشاره به مشارکت این قرارگاه در طرح‌های دارای اولویت دولت گفته بود: «امسال ۴۰ طرح در حوزه‌های مختلف نفت، گاز، آب و زیرساخت‌های ریلی، جاده‌ای و بندرها با سرمایه‌گذاری ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی قرارگاه خاتم‌الانبیا در حال اجرا است که تا پایان سال به اتمام خواهد رسید.»
این رقمی که عبداللهی اعلام کرد، معادل یک و نیم برابر کل بودجه عمرانی کشور در سال ۱۳۹۸ بود؛ ادعایی که نشان می‌دهد چه سهمی از بودجه عمرانی کشور در دست قرارگاه خاتم الانبیا قرار می‌گیرد.؟ کل پروژه‌های عمرانی کشور در دست قرارگاه خاتم است؛ تصوری باطل یا نزدیک به واقعیت؟
همانگونه که سعید محمد می‌گوید، باور افکار عمومی این است که کل پروژه‌های عمرانی کشور دست قرارگاه خاتم‌الانبیا است. روشن است که وقتی از کل پروژه‌های عمرانی صحبت می‌شود، منظور کل مطلق نیست بلکه حرف از پروژه‌های کلان یا قریب به اتفاق پروژه‌های عمرانی عمده‌ای است که در کشور در دست انجام هستند.
در سال ۱۳۹۲، روزنامه «سازندگی» در گزارشی به فعالیت‌های عمرانی قرارگاه خاتم‌الانبیا پرداخت و در اینفوگرافیکی که در دو صفحه روزنامه منتشر شد، محورهای فعالیت این قرارگاه و برخی پروژه‌های کلان این نهاد نظامی را به اطلاع مخاطبان خود رساند.
قرارگاه خاتم‌الانبیا در عمده پروژه‌های کلان کشور در این حوزه‌ها نقش داشته است: معدن و صنایع معدنی، سدسازی، خطوط انتقال آب، کانال و شبکه‌های آبیاری زه‌کشی، بنادر و سازه‌های دریایی، مخازن، راه و باند، ابنیه و سازه‌های ویژه مثل تقاطع مهم در شهرسازی، تونل و سازه‌های زیرزمینی، سازه‌های فلزی و تاسیسات دریایی
نکته قابل توجه این که قرارگاه خاتم‌الانبیا نه تنها در اکثر پروژه‌های کلان ملی طرف قرارداد دولت است بلکه بسیاری از پروژه‌هایی که با بودجه شهرداری‌ها اجرا می‌شوند را نیز در کنترل دارد. تنها طی یک قرارداد با شهرداری تهران، این قرارگاه مجری پروژه‌ای ۲۰ هزار میلیارد تومانی شد؛ قراردادی که روز پنجم مهر ۱۳۹۳ رسانه‌ها از امضای آن خبر دادند.
منتقدان این قرارداد همان زمان دو ایراد عمده به آن وارد کردند؛ اول این که «محمدباقر قالیباف»، شهردار وقت تهران بدون اطلاع و هماهنگی با شورای شهر چنین قراردادی را امضا کرده است. دوم این که این قرارداد در فضای غیررقابتی و بدون برگزاری تشریفات قانونی، میان شهرداری تهران و سپاه پاسداران به امضا رسیده است.
امضای قرارداد عمرانی بدون تشریفات قانونی با قرارگاه خاتم‌الانبیا، محدود به شهرداری تهران نبوده و نیست بلکه تقریبا تمام پروژه‌های عمرانی کلان کلان‌شهرها نیز عمدتا به قرارگاه خاتم‌الانبیا سپرده شده‌اند. احداث خطوط چهار و دو مترو مشهد، تفاهم‌نامه ۵۰۰ میلیارد تومانی با شهرداری اراک، تفاهم‌نامه سه هزار میلیارد تومانی با شهرداری تبریز و تفاهم‌نامه پروژه ۲۰۰ میلیارد تومانی با استانداری لرستان تنها نمونه‌هایی از صدها قراردادی هستند که سالانه توسط دولت و شهرداری‌ها با قرارگاه خاتم‌الانبیا به امضا می‌رسند. محاسبه حجم مالی تمام قراردادهای قرارگاه خاتم‌الانبیا کاری نیست که در یک گزارش مطبوعاتی، بدون دسترسی به منابع مالی این قرارگاه شدنی باشد. ولی شواهد نشان می‌دهند که عمده بودجه عمرانی دولت و شهرداری‌ها و البته بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی همچون بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام و آستان قدس رضوی به حساب قرارگاه خاتم‌الانبیا واریز می‌شوند تا آنها مدیریت و اجرایی این پروژه‌ها را عهده‌دار شوند.
قراردادهای منعقد شده میان دولت و قرارگاه خاتم‌الانبیا قصه امروز و دیروز نیست، از پایان جنگ ایران و عراق، کل امکانات لجستیکی و مهندسی جنگ در اختیار این قرارگاه قرار گرفت تا در سازندگی ایران به کار گرفته شود. ولی در عمل آنچه رخ داد، ایجاد غولی در برابر بخش خصوصی و بریدن نفس خرده پیمانکاران بود.
خبرگزاری آلمانی «دویچه‌وله» سال ۲۰۱۰ در گزارشی از قراردادهای دولت «محمود احمدی‌نژاد» و قرارگاه خاتم‌الانبیا، به یکی از این تفاهم‌نامه‌ها اشاره کرده و نوشته بود: «در مردادماه ۱۳۸۵، طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی به حجم بیش از دو میلیارد دلار، با ترک تشریفات قانونی به قرارگاه خاتم‌الانبیا واگذار شد.»
این اتفاق البته بارها روی داده است.
سردار عبدالهی در جریان افتتاح فاز ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی در سال ۱۳۹۶گفته بود: «ما در این ۹ پروژه، ۲۵ میلیارد دلار هزینه کرده‌ایم و ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی داریم. اگر ۲.۲ میلیارد دلار به آنها تزریق شود، سالیانه ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار عاید کشور می‌شود.» پارس جنوبی تنها یکی از صدها پروژه عظیمی است که سالانه توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا در دست اجرا است. لیست این پروژه‌ها در وب سایت این قرارگاه در دسترس است.
مجموعه بررسی‌ها نشان می‌دهند ادعای سعید محمد، فرمانده جوان قرارگاه خاتم‌الانبیا مبنی بر سهم سه درصدی این قرارگاه از بودجه عمرانی کشور، بیشتر به شوخی شبیه می‌ماند. از این رو، «ایران‌وایر» به این ادعای سعید محمد نشان «پینوکیو» می‌دهد.
منبع: برگرفته از سایت ایران وایر ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰