در نشست اضطراری وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب که بنا به درخواست دولت فلسطین، روز شنبه گذشته اول فوریه ۲۰۲۰، در قاهره، پایتخت مصر برگزار شد، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، سخنان خود را با قدردانی از موضع کشورهای عربی که از اعلام طرح صلح خاورمیانه (معامله قرن) استقبال نکردند، آغاز کرد. محمود عباس برای نخستین بار با لحنی متفاوت و با سخنانی غیر متعارف به توضیح وضعیت فراهم شده در فلسطین پرداخته و سرنوشت صلح در خاورمیانه را نگران کننده توصیف کرد. رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که به منظور جلوگیری از عملی شدن طرح صلح واشنگتن به نشست اضطراری وزرای خارجه اتحادیه عرب آمده بود، تمام کشورهای عربی را دعوت به رد معامله قرن کرده و از آن ها خواست “معامله ترامپ – نتانیاهو” را به هیچ صورتی به عنوان طرح صلحی تلقی نکنند تا این که حل بحران منازعه فلسطین و اسرائیل مطابق به معیارهای بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل متحد صورت گیرد.
محمود عباس در ادامه سخنانش، گفت: نمی خواهم کسی در برابر واشنگتن به مخالفت به پا خیزد، آن چه از شما می خواهم این است تا از موضع و حقوق بر حق ملت فلسطین حمایت کنید.
تردیدی نیست محمود عباس می داند که واشنگتن و تل آویو در کنار هم قرار گرفته اند تا اعلامیه “بالفور” را به صورت کامل به اجرا در آورند و از تشکیل کشور فلسطین بر اساس مرزهای پیش از جنگ سال ۱۹۶۷، جلوگیری کنند.
از سوی دیگر، محمود عباس در طول چند روز اخیر، برای دومین بار تأکید کرده است که اعلامیه بلفور در هماهنگی کامل میان واشنگتن و لندن صورت گرفته است و ایالات متحده از آن زمان تا کنون حمایت خود را از اعلامیه بلفور ادامه داده و تلاش های واشنگتن برای ایجاد کشوری برای یهودیان، زمینه عملی شدن طرح بالفور را به صورت همه جانبه و از گذشته تا کنون فراهم کرده است.
بنابر این، محمود عباس، طرح صلح ترامپ را به صورت کل رد می کند و خواستار ایجاد مکانیزم چند جانبه بین المللی برای اجرای قطعنامه های سازمان ملل متحد و ابتکار صلح عرب است.
از جانب دیگر، محمود عباس همچنان اظهار داشت که پس از اعلام طرح صلح ترامپ، فلسطین با ارسال نامه های به واشنگتن و تل آویو، خاطر نشان کرده است که تا هنگام بازگشت به قطعنامه های بین المللی، فلسطین تصمیم گرفته است روابط خود را در تمام عرصه ها از جمله در بخش امنیتی، با آمریکا و اسرائیل قطع کند. البته ناظران سیاسی، عقیده دارند که این تصمیم، بیشتر از این که جنبه اجرایی داشته باشد، هشداری برای واشنگتن و تل آویو است.
محمود عباس تأکید کرد که همکاری فلسطین با اسرائیل در بخش های امنیتی، اهمیت بسیاری برای امنیت ملی اسرائیل دارد و توقف همکاری در این زمینه، تل آویو را با چالش ها و تهدیدهای بزرگی رو به رو خواهد کرد. وی علاوه کرد که اسرائیل بایستی مسئولیت خود را به عنوان یک قدرت اشغالگر به عهده داشته باشد و حفظ امنیت در سرزمین های فلسطین را مطابق به توافق نامه اسلو که در سال ۱۹۹۴ میان دو جانب به امضا رسید به دوش گیرد.
محمود عباس در نامه های که به ایالات متحده و اسرائیل فرستاده است، واشنگتن و تل آویو را از عواقب ناگوار اقدام اخیر، هشدار داده و تأکید کرده است که مبارزه مسالمت آمیز برای دستیابی به آزادی و استقلال، حق مسلم مردم فلسطین است.
با آن که محمود عباس، حاضر به پذیرش شکست توافق نامه اسلو نیست اما تأکید دارد که اقدامات اسرائیل، منجر به ناکامی توافق نامه اسلو شده است. محمود عباس علاوه داشت که دلیل موفقیت این توافق نامه در آن بود که گفت و گوهای اسرائیل و فلسطین در پایتخت نروژ به صورت محرمانه انجام می شد و واشنگتن اطلاع کافی از روند مذاکرات نداشت.
رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین اظهار داشت که تلاش های باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده در راستای فراهم کردن زمینه ای صدور قطعنامه ۲۳۳۴، شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۶ که خواستار متوقف شدن فوری ایجاد شهرک های یهودی نشین است، می تواند به عنوان مهم ترین تصمیم صادر شده در مورد فلسطین محسوب شود.
قابل ذکر است که محمود عباس در جریان دیدار اخیر با ترامپ در نیویورک، رئیس جمهور آمریکا را از موافقت خود برای تأسیس کشوری برای فلسطینیان که خالی از سلاح باشد، اطلاع داده بود و هنگامی که ترامپ با شنیدن این سخن، ابراز تعجب کرده بود، محمود عباس برایش گفته بود که به جای خرید تانک های جنگی، اقدام به ساخت مدارس می کنیم و در عوض خرید هواپیماهای جنگی، برای ملت خود بیمارستان خواهیم ساخت. در ادامه، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین از ترامپ خواسته بود تا به منظور تأمین امنیت و حفظ استقرار، نیروهای بین المللی را در فلسطین مستقر کند.
محمود عباس علاوه می کند که واکنش ترامپ به سخنان وی آن قدر امیدوار کننده بود که پیش بینی می شد دو جانب می توانند به زودی به توافق برسند و ترامپ در آن نشست، حمایت خود را از ایجاد کشور فلسطین که پایتخت آن بیت المقدس شرقی بوده و حدود آن بر اساس مرزهای پیش از جنگ سال ۱۹۶۷ باشد، اعلام کرده بود.
اما هنوز دو ماه از آن نشست نگذشته بود که ترامپ، بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل اعلام کرد و همین امر باعث شد تا فلسطینی ها روابط خود را با دولت آمریکا قطع کنند و هماهنگی های خود را در زمینه امنیتی با سازمان سیا به عنوان بخشی از تلاش ها برای مبارزه با تروریسم، ادامه دهند.
در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا فلسطین قصد برقراری روابط خود را با واشنگتن دارد و یا حاضر است نسخه ای از طرح صلح ترامپ را دریافت کند، محمود عباس گفت فلسطین نمی خواهد با برقراری روابط با واشنگتن، به کاخ سفید اجازه دهد تا ادعا کند که در مورد معامله قرن با فلسطینیان مشورت کرده است.
در همین راستا، نادر سعید، استاد جامعه شناسی در دانشگاه بیرزیت، در تحلیلی از موقعیت روانشناختی رئیس جمهور فلسطین، اظهار داشت که محمود عباس هنگام سخنرانی در نشست اضطراری وزرای خارجه اتحادیه عرب، نه تنها ناتوانی در سیمایش ظاهر بوده بلکه تمام سخنانش مبتنی بر تحقق عدالت برای ملت فلسطین بود و هیچ تلاشی برای این که از موقعیت قوی، صحبت کند، نداشت. نادر سعید افزود: با توجه به نا امیدی از ناتوانی اعراب در راستای حمایت از ملت فلسطین، محمود عباس سعی داشت آخرین تلاش های خود را به منظور جلب حمایت جهان عرب انجام دهد.
نادر سعید علاوه داشت که محمود عباس در واقع، توازن خود را از دست داده بود و نمی توانست موضع گیری ثابتی اتخاذ کند، زیرا در حالی که خودش به شدت علیه رئیس جمهور آمریکا می تاخت اما از کشورهای عربی می خواست با واشنگتن دشمنی نکنند و با سازش و انعطاف پذیری به حل بحران منازعه فلسطین و اسرائیل بپردازند.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۳ فوریه ۲۰۲۰