جرم اسرارآمیزی که در لبه منظومه شمسی کشف کرده‌اند، فهم ما از چگونگی پیدایش سیارات را تغییر داده است. این جرم که شبیه آدم برفی است و قبلاً آلتیما ثولی نام داشت – ولی اکنون آروکوت نام گرفته است – بیش از یک سال قبل و هنگام عبور سفینه فضایی ناسا از کنار آن کشف شده و دوردست‌ترین جرمی است که انسان تا کنون کشف کرده است.
دانشمندان در حال دریافت داده از دوردست‌های منظومه شمسی هستند که حدود ۶.۵ میلیارد کیلومتر از ما فاصله دارد و از این جرم همچنان اطلاعات بیشتری درباره سازوکار جهان هستی دریافت می‌کنند.
ویل گروندی، از رصدخانه لاول در فلاگستاف واقع در ایالت آریزونا و یکی از نویسندگان اصلی این گزارش، می‌گوید: «سرعت دریافت اطلاعاتی که از چنین فاصله دوردستی می‌آید خیلی کم و واقعا کلافه‌کننده است.»
طبق گزارش ستاره‌شناسان این جرم آغازه‌ای و بکر، نسبتاً صاف است و شمار چاله‌جوش‌های آن خیلی کمتر از آنی است که انتظار می‌رفت. این جرم کیهانی کاملاً فراسرخ یا دارای بازتابندگی بالایی است که در منطقه نیمه‌روشن دوردست منظومه شمسی ما، معروف به کمربند کویپر، پدیده‌ای متعارف است.
به گفته گروندی که در نامه‌ای الکترونیکی آمده است، آروکوت به چشم انسان کمتر سرخ و بیشتر به رنگ قهوه‌ای تیره و شبیه شیره جلوه می‌کند. سرخفامی آن نشانگر وجود مولکول‌های آلی در آن است.
این جرم کیهانی که از این سر تا آن سر ۳۶ کیلومتر است، دارای متان منجمد است اما هنوز آب روی آن کشف نکرده‌اند. به گفته آلن استرن، از موسسه تحقیقی ساوتوست و دانشمند ارشد طرح سفینه افق‌های نو، این جرم کیهانی تقریباً هم اندازه یک شهر است.
به خاطر شکل این جرم کیهانی – که شبیه آدم برفی است، قسمت پشت آن به اندازه‌ای که قبلاً گمان می‌رفت صاف نیست. نه قسمت کروی کوچک آن کاملاً گرد است و نه قسمت کروی بزرگ آن؛ اما به هیچ وجه شبیه کلوچه صافی هم نیست که دانشمندان یک سال قبل گفته بودند.
قمر یا حلقه‌ای هم دور آن کشف نکرده‌اند. قوس ملایم چاله‌جوش‌های روی آروکوت نشان می‌دهد که قدمت آن به زمان پیدایش منظومه شمسی در ۴.۵ میلیارد سال قبل می‌رسد. احتمال دارد که این جرم بر اثر ادغام ملایم و آرام دو جرم مجزا ایجاد شده باشد که احتمالاً هم‌مدار بوده‌اند. جرم به هم جوش خورده حاصل، حالت دوقلوی به هم چسبیده را دارد.
این نوع اتصال کندحرکت، احتمالاً ناشی از ابرواره‌های در حال فروپاشی درون سحابی شمسی بوده است نه بر اثر برخوردهای شدیدی که نظریه‌پردازان برای پیدایش این خرده‌سیاره‌ها یا اجرام کوچک دارای گردش مداری ذکر کرده‌اند.
سفینه افق‌های نو در تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۱۹ یعنی سه سال و اندی پس از رسیدن به پلوتون از کنار آروکوت گذشت. این جرم کیهانی در آغاز اولتیما ثولی نام داشت، اما در ماه نوامبر رسماً آروکوت نام گرفت که در زبان بومیان قبیله پوهاتان آمریکا، به معنای آسمان است.
سفینه افق‌های نو که در سال ۲۰۰۶ سفر خود را آغاز کرد، اکنون ۵۰۹ میلیون کیلومتر از آروکوت فاصله گرفته است و گروه تحقیقاتی افق‌های نو در پی اهداف بالقوه دیگری برای تحقیقات هستند. تلسکوپ‌های زمینی نیرومندی هم در دست ساخت است که به رصد کردن این بخش از آسمان کمک خواهد کرد.
به گفته استرن، دانشمندان می‌توانند با یاری گرفتن از فن‌اوری‌های نوپدید سفینه‌ای را در مدار پلوتون قرار دهند که ۵ میلیارد کیلومتر از ما فاصله دارد. او می‌گوید بعد از چند سال می‌توانند همان سفینه را به فواصل دورتر در کمربند کویپر بفرستند و سایر اجرام و سیاره‌های کوتوله را بررسی کنند.
دانشمندان گروه افق‌های نو، در نشست سالانه انجمن پیشرفت دانش آمریکا و همچنین با چاپ سه مقاله در مجله «علم» گزارش‌هایی از تازه‌ترین یافته‌های خود عرضه کردند.
به گفته دیوید جویت، از دانشگاه کالیفرنیا واقع در لس‌آنجلس که در این تحقیقات شرکت نداشته، ماموریت‌های گذری مثل ماموریت سفینه افق‌های نو که طی آنها مدت مشاهده فقط چند روز است چندان مطلوب نیست.
جویت در مقاله‌ای در کنار این گزارش در مجله علم نوشت: «در ماموریت‌های آینده باید به کمربند کویپر سفینه بفرستیم و سپس سفینه را همان جا» در مدار گردش حول اجرام کیهانی «نگه داریم». او خاطرنشان کرد که در این صورت است که «می‌توان جزئیات جالب ژئوفیزیکی و زمین شناختی این اجرام جذاب را بررسی کرد.»
منبع: سایت بریتانیاپی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۸ فوریه ۲۰۲۰