طبق تحقیقی که در مورد جمعیت حشرات جهان انجام گرفته است، فروپاشی عظیمی در تنوع زیستی کره زمین در حال رخ دادن است و شمار حشرات در ۳۰ سال گذشته دستکم به میزان یکچهارم کاهش یافته است. این افت در برخی مناطق شامل اروپا شتاب گرفته است.
طبق یافتههای گروهی بینالمللی از محققان که برای گردآوری دادههای ۱۶۶ تحقیق درازمدت انجام گرفته و در ۱۶۷۶ جای جهان در بازه زمانی ۱۹۲۵ تا ۲۰۱۸ همکاری کردهاند، شمار برخی از حشرات آبشیرینزی افزایش یافته است، اما شمار حشرات خشکیزی مثل پروانگان، مورچگان یا ملخها که تمام زندگیشان را در خشکی میگذرانند به طور متوسط سالی ۰.۹۲ درصد کاهش یافته است.
به گفته دکتر روئل فان کلینک محقق مرکز پژوهشهای یکپارچه تنوع زیستی(آیدیو) آلمان که نویسنده نخست این تحقیق است « شاید ۰.۹۲ درصد کاهش زیادی به نظر نیاید اما به معنای کاهش ۲۴ درصدی حشرات در عرض ۳۰ سال و ۵۰ درصدی در عرض ۷۵ سال است.»
«کاهش شمار حشرات خیلی بی سرو صدا صورت گرفته است و متوجه این کاهش سال به سال نبودهایم.»
«مثل آن میماند که بعد از سالها به زادگاهمان برگردیم و ناگهان متوجه شویم چه تغییرات زیادی کرده است و اغلب تغییرات هم بهبودآمیز نبوده باشد.»
شدیدترین کاهش حشرات در برخی از نواحی ایالات متحده (غرب و غرب میانه) و اروپا به ویژه آلمان رخ داده است. طبق یافتههای این محققان روند میانگین کاهش در کل اروپا در گذر زمان منفی تر شده است و از سال ۲۰۰۵ به بعد شدیدترین کاهش را داشته است.
حشرات از جمله فراوانترین و متنوعترین جانوران کره زمین هستند، زیستتوده آنها ۱۷ برابر کل انسانها است و در بومسازگانها (اکوسیستم) و شبکه غذایی دارای نقشهای مهم بیشماری هستند. این کاهش نشانگر وخیمتر شدن بحران تنوعزیستی است که فعالیتهای انسان عامل آن است. آلودگی نوری، تخریب زیستگاه و مصرف گسترده حشرهکشها عامل کاهش حشرات است.
طبق یافته این گروه اکنون شمار حشراتی که در هوا میبینیم کمتر است و علت آن را نیز «پدیده شیشهی جلو» ذکر کردهاند، یعنی به نظر مردم اکنون شمار برخورد حشرات به شیشه جلو خودروها کمتر از چند دهه قبل است.
این تحقیق جدید، پدیده شیشهی جلو را دستکم به طور میانگین تأیید میکند. جاناتان چیس استاد ارشد پژوهشگاه آیدیو و دانشگاه مارتین لوتر هاله-ویتنبرگ و یکی از نویسندگان این تحقیق می گوید: بسیاری از حشرات قادر به پرواز هستند و همانها هستند که به شیشه جلوی خودرو برخورد می کنند. طبق تحلیل ما نیز شمار حشرات پرنده به طور میانگین کاهش یافته است. اما اکثریت حشرات چندان قابل رؤیت نیستند و دور از چشم ما و درون خاک، تاجپوشهای درختان یا آب زندگی می کنند.
این تحقیق بر یافتههای چند تحقیق اخیر مبنی بر کاهش شدیدتر فراوانی و غنای گونهای حشرات نیز صحه گذاشته است و افت زیستتوده حشرات در برخی از نواحی جهان را ۲۵ درصد در دهه برآورد کردهاند که میزان چشمگیری است.
گروهی بینالمللی از زیستشناسان در سال ۲۰۱۴ برآورد کرده بودند، در طی ۳۵ سال قبل از آن تاریخ، فراوانی بیمهرگانی مثل زنبورها و سوسکها ۲۴ درصد افت داشته است و طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ انجام گرفت شمار حشرات پرنده در مناطق طبیعی حفاظت شده آلمان در چند دهه گذشته ۷۵ درصد افت داشته است.
به گفته این محققان برونیابی جهانی چنین یافتههایی «تصویری آخرالزمانی از وضعیت حشرات کره زمین ترسیم میکند» و سیاستگذاران، کارشناسان و عموم مردم را نگران کرده است.
اما به گفته این محققان به رغم وضعیت هشدارآمیز به وجود آمده، تحقیقات انجام گرفته در مورد حشرات همچنان ناچیز است و در مورد میزان گستردگی این الگوهای کاهشی اظهار نظر قطعی نمیتوان کرد.
به گفته این محققان متوسط کاهشی که برای فراوانی حشرات خشکیزی یافتهاند (حدود ۹ درصد در دهه) در عین آن که از سایر نرخهای انتشاریافته برای این شاخص کمتر است، تأییدکننده این روند کلی است.
طبق این دادهها، فراوانی حشرات آبشیرینزی(مثل پشهریزه و حشرات زودمیر) حدود ۱۱ درصد در دهه افزایش داشته است که به گفته محققان شاید تا حدی به علت طرحهای موفق پاکسازی آبهای شیرین باشد.
این تحقیق در مجله ساینس انتشار یافته است
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۵ آوریل ۲۰۲۰