نیویورک تایمز در گزارشی تفصیلی نوشته است که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در حال تهیه استدلالی حقوقی مبنی بر آن است که آمریکا همچنان در توافق هسته‌ای با ایران که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از آن خارج شد، باقی می‌ماند تا به‌عنوان بخشی از یک استراتژی پیچیده فشار بر شورای امنیت سازمان ملل را برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه تهران افزایش دهد و اطمینان یابد که تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تری علیه رژیم ایرانی اعمال می‌شود.
مقامات دولت آمریکا این استراتژی را در چند روز اخیر توضیح داده‌اند. آنها از قطعنامه جدیدی در شورای امنیت سازمان ملل سخن گفته‌اند که پس از لغو تحریم تسلیحاتی کنونی در ماه اکتبر، مانع از صادرات تسلیحات به ایران شود.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد تأمین، فروش و انتقال سامانه‌های موشکی، خودروهای زرهی، توپخانه سنگین، بالگردهای تهاجمی، هواپیماهای جنگنده، و ناو به ایران ممنوع است. همچنین بر اساس این قطعنامه ارائه آموزش‌های فنی یا تأمین قطعات یدکی یاد شده نیز منع شده است. محدودیت تسلیحاتی پنج سال بعد از امضای برجام و ارائه گزارش جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو می‌شود. یکی از دلایل خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم چشم‌انداز لغو تحریم تسلیحاتی ایران بود. آمریکا از آن واهمه دارد که با پایان یافتن منع فروش تسلیحات به رژیم ایران بر اساس قطعنامه سازمان ملل، ایران از چین و روسیه سلاح بخرد و رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه تشدید شود.
نیویورک تایمز نیز از مخالفت حتمی روسیه و چین با هرگونه تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت نوشته و افزوده است که روس‌ها پیش از این به مقامات آمریکایی و اروپایی از تمایل خود برای از سر گرفتن فروش تسلیحات متعارف به ایران سخن گفته‌اند.
بنا به این گزارش، اگر تحریم تسلیحاتی علیه رژیم ایران تمدید نشود، آمریکا که در توافق هسته‌ای مانده است به‌عنوان عضوی از این توافق از حق خود استفاده خواهد کرد و فشار برای بازگرداندن تحریم‌های گسترده‌ای که پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ اعمال شده بود و مانع از فروش نفت و تبادلات بانکی می‌شد، از جمله با استفاده مکانیسم ماشه در برجام را افزایش خواهد داد و اعمال این تحریم‌ها به لحاظ نظری برای تمامی اعضای سازمان ملل الزام‌آور خواهد بود.
دیپلمات‌های اروپایی که از این تلاش آگاه شده‌اند گفته‌اند که ترامپ و پمپئو به طور گزینشی تصمیم می‌گیرند که آمریکا هنوز در توافق هسته‌ای بماند تا متناسب با آن برنامه خود را پیش ببرند.
اگر رژیم ایران توافق هسته‌ای را نقض نکند، تحریم تسلیحاتی ایران ۲۷ مهر / ۱۸ اکتبر سال جاری لغو می‌شود و حکومت اسلامی می‌تواند تسلیحات نظامی بفروشد یا تسلیحات مورد نیاز خود را از کشورهایی مانند چین و روسیه بخرد. مایک پمپئو پیش از این در مردادماه سال گذشته (اوت) از نزدیک شدن زمان پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران ابراز نگرانی کرده و از متحدان ایالات متحده خواسته بود که فشارها علیه ایران را افزایش دهند.
نیویورک تایمز نوشته است که استراتژی پیچیده آمریکا توسط مقامات ارشد دولت تنظیم شده است. پمپئو به نیویورک تایمز گفته است:
«ما نمی‌توانیم اجازه دهیم جمهوری اسلامی ایران ظرف شش ماه سلاح‌های متعارف خریداری کند. اوباما هرگز نباید توافق می‌کرد که به تحریم تسلیحاتی آمریکا پایان دهد. ما آماده‌ایم که از همه گزینه‌های دیپلماتیک خود برای اطمینان از ماندگاری تحریم تسلیحاتی شورای امنیت [علیه ایران] استفاده کنیم.»
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران که در حال اجرای استراتژی جدید است، پیش‌نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی به طور نامحدود را در اختیار اعضای شورای امنیت گذاشته است.
رژیم ایران بر اساس مصوبه عالی شورای امنیت ملی از ۱۸ اردیبهشت سال گذشته تاکنون در پنج گام تعهداتش در برجام را کاهش داده است. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی هسته‌ای ایران در فروردین‌ماه سال جاری اعلام کرد که در صورت رعایت نکردن تعهدات برجامی از سوی طرف مقابل، تهران می‌تواند در پایبندی به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بازنگری کند. با این حال رژیم ایران هنوز از توافق هسته‌ای عبور نکرده است. اگر وضعیت چنین بماند در ماه اکتبر تحریم تسلیحاتی ایران در سازمان ملل لغو خواهد شد.
حسن روحانی ۲۰ آبان‌ماه سال گذشته در سفر خود به رفسنجان گفت: «با ادامه برجام سال آینده ما به یک هدف بسیار بزرگ سیاسی و دفاعی و امنیتی دست می‌یابیم. سال‌هاست خرید و فروش سلاح از سوی ایران ممنوع است؛ طبق توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ سال آینده تحریم تسلیحاتی رژیم ایران برداشته خواهد شد و ایران هم می‌تواند سلاح بخرد و هم بفروشد.»
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹