با نزدیک شدن به مرحله دوم دستاوردهای توافق نامه هسته ای (برجام)، در ماه اکتبر آینده که به رژیم ایران اجازه می دهد فعالیت های تسحلیاتی خود را از سر گیرد؛ نگرانی طرف های امضا کنند برجام نسبت به روش برخورد با مسئله جاه طلبی نظامی ایران افزایش می یابد. دولت ایران که از مدت ها بدین سو منتظر پایان یافتن تحریم های تسحلیاتی بود؛ ابراز نگرانی می کند که شاید تلاش های آمریکا مانع بهره برداری رژیم ایران از این مرحله شود اما واشنگتن نسبت به موضع نامشخص روسیه و چین در قبال رژیم ایران نگران است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که مخالفت وی با شروط برجام باعث شد تا در سال ۲۰۱۸، از توافق نامه هسته ای خارج شود؛ سعی دارد مسئله تحریم های تسلیحاتی ایران را بار دیگر به شورای امنیت سازمان ملل بکشاند و رژیم تهران را برای مدت زمان نا معلوم دیگری در محدودیت تسلیحاتی قرار دهد تا رژیم ایران پیش از آن که از محدودیت قبلی خارج شود، با محدودیت تازه ای دیگری رو به رو شود. اما تهران به شدت در تلاش است تا در سایه حمایت روسیه، چین و کشورهای اروپایی، مانع اجرا شدن تصمیم واشنگتن شود و به محض پایان یافتن تحریم های تسلیحاتی کنونی؛ اقدام به خرید سلاح و مهمات نظامی کند.
بدین ترتیب، می توان گفت که رقابت میان تهران و واشنگتن بر سر تحریم های تسلیحاتی آغاز شده است و هر دو جانب سعی می کنند تلاش های دیپلماتیک خود را برای رسیدن به هدف مورد نظر افزایش دهند.
اما موضع گیری اخیر حدود ۳۸۲ تن از اعضای کنگره در حمایت از تلاش های دونالد ترامپ برای اعمال تحریم های تسحلیاتی مجدد علیه رژیم ایران، موضع کاخ سفید را تقویت می کند و باعث می شود تا رئیس جمهور آمریکا نگران مخالفت های داخلی نباشد و تلاش های خود را صرف متقاعد کردن قدرت های بین المللی کند. افزون بر آن، مخالفت اغلب نمایندگان کنگره با جاه طلبی های نظامی ایران نشان می دهد که حتی در صورت برنده شدن دموکرات ها در انتخابات پیش رو، رژیم ایران نمی تواند از باتلاق تحریم های تسلیحاتی رهایی یابد؛ زیرا نه تنها جمهوی خواهان بلکه دموکرات ها نیز با ماجراجویی های نظامی ایران ابراز مخالفت می کنند. از این رو، می توان گفت که دونالد ترامپ برای اجرا کردن طرح تحریم های جدید تسلیحاتی علیه ؤزیم ایران از داخل کشور با چالش قابل ذکری مواجه نیست؛ بنابر این، وی می تواند تمام تلاش های خود را در راستای متقاعد کردن قدرت های بین المللی به خرج دهد.
هرچند واشنگتن به درستی می داند که دست‌یابی به موافقت شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران کار ساده ای نیست و بسیاری از کشورها از جمله روسیه و چین به آسانی حاضر به پذیرش این طرح نمی شوند، اما واشنگتن برگه های دیگری در دست دارد که می تواند با استفاده از آن ها مسیر تصویب طرح تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران را هموار کند.
از سوی دیگر، به نظر می رسد که واشنگتن برای متقاعد کردن کشورهای اروپایی با چالش زیادی رو به رو نخواهد شد، زیرا اروپاییان به رغم این که تاکنون از برجام خارج نشدند، اما دست به اقدامات دیگری زده اند که نشان می دهد این کشورها نیز از جاه طلبی های نظامی ایران ابراز نگرانی می کنند. اظهارات اخیر سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه در واکنش به تلاش های واشنگتن برای اعمال تحریم های تسلیحاتی جدید علیه رژیم ایران، مصداق این مدعا است. به ویژه این که سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه خاطر نشان کرده است که به رغم پایبندی به برجام، فرانسه این نگرانی را دارد که رفع محدودیت تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر آینده ممکن است تأثیر منفی بر ثبات و آرامش خاورمیانه داشته باشد.
همچنان تصمیم اخیر آلمان برای معرفی حزب الله لبنان به عنوان یک گروه تروریستی نشان می دهد که برلین نیز دیدگاه نسبتا مشابه با واشنگتن در مورد ایران دارد و بعید نیست که این کشور نیز موافقت خود را با اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران اعلام کند.
البته عمده ترین چالشی که واشنگتن با آن رو به رو می باشد، متقاعد کردن روسیه و چین برای موافقت با اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه ایران است؛ زیرا دشوار به نظر می رسد که دو ابر قدرت یاد شده که روابط بسیاری بارژیم ایران دارند، بدون امتیازگیری و بهره ورزی از پرونده های دیگر، حاضر به پذیرش طرح آمریکا شوند. اما بعید نیست که روسیه با کسب امتیاز در پرونده های دیگر از جمله در قبال بحران سوریه که برای مسکو اهمیت بسیاری دارد؛ از طرح تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران حمایت کند. افزون بر آن، مسائلی همچون پیامدهای بحران شیوع بیماری کرونا و کاهش بهای نفت می تواند دیدگاه های واشنگتن و مسکو را در زمینه های بسیاری نزدیک کند و در نتیجه، منتهی به موافقت روسیه با اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه ایران شود.
البته تردیدی نیست که بزرگ ترین چالش برای واشنگتن، کسب مواقفت چین با اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران است، زیرا دو کشور آمریکا و چین در موارد بسیاری اختلاف نظر دارند؛ بنابر این، دشوار است که واشنگتن بتواند چین را متقاعد به تصویب تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران کند؛ به ویژه این که تنش های اقتصادی و اتهامات مرتبط به شیوع ویروس کرونا، دو کشور را در حال رویارویی قرار داده است.
در همین حال، تهران به رغم این که از میزان چالش های پیش رو آگاهی دارد، اما دست به اقداماتی می زند که منجر به وخامت بیشتر اوضاع می شود و زمینه اعمال تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم تهران را فراهم می کند. نزدیک شدن قایق های سپاه پاسداران به ناوهای آمریکایی در آب های خلیج فارس، افزایش میزان تهدیدهای منطقه ای، بازنگری در ساختار حشد شعبی، بالا بردن سطح تهدید گروه های شبه نظامی وفادار به ایران علیه مواضع آمریکا در عراق و پرتاب ماهواره نظامی را می توان به عنوان برخی از اقدامات تهدید آمیزی تلقی کرد که در فرجام به سود ایران تمام نمی شود و احتمال وضع تحریم های جدید تسلیحاتی علیه رژیم ایران را افزایش می دهد.
در واقع، تهران با اتخاذ اقدامات تهدید آمیز یاد شده نه تنها باعث تشدید تنش با واشنگتن و متحدان آن در منطقه می شود بلکه کشورهای دیگر را نیز انگیزه می دهد تا از طرح تحریم های جدید تسیلحاتی علیه رژیم ایران حمایت کنند.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۴ می ۲۰۲۰