آتش‌بس دوجانبه گروه طالبان و دولت افغانستان که در سه روز عید فطر برقرار بود، تمام شده است و یک شبانه‌روز پس از اتمام دوره آتش‌بس، هنوز از جنگ و درگیری مسلحانه در این کشور گزارشی مخابره نشده است.
هرچند نه دولت افغانستان و نه گروه طالبان اعلام کرده‌اند که مدت آتش‌بس تمدید شده است اما به نظر می‌رسد دو طرف در نخستین روز پس از پایان آتش‌بس، در یک آتش‌بس اعلام ناشده غیررسمی به سر می‌برند.
پیشتر دولت افغانستان، اتحادیه اروپا، کمیسیون مستقل حقوق بشر و ده‌ها نهاد و فعال مدنی از گروه طالبان خواسته بودند که از جنگ و خونریزی دست بکشند و مدت آتش‌بس را تمدید کنند. اما پاسخ طالبان به این تقاضاها سکوت بود.
با این حال، با اعلام آتش‌بس از جانب طالبان، دولت اشرف غنی ضمن توافق با آتش‌بس و دستور به توقف حملات تهاجمی نظامیان افغان به طالبان، یک گام دیگر برای اعتمادسازی با طالبان برداشت؛ آقای غنی فرمان آزادی دو هزار زندانی طالبان را صادر کرد که ۹۰۰ نفر آنها در روزهای عید و در شهرهای مختلف کشور آزاد شدند. پیش از این نیز یک هزار زندانی طالبان آزاده شده بودند.
او همچنین از طالبان خواست که در پی آزادی زندانیان‌شان، برای مذاکرات مستقیم بین‌افغان آماده شوند.
پاسخ طالبان به این حسن نیت و اقدام رئیس جمهور مثبت بود و از آن استقبال کردند. گروه طالبان به دنبال همین تصمیم برای نخستین بار به جای «اداره کابل»، دولت افغانستان را در چند روز گذشته «جانب مقابل» می‌خوانند و بسیاری با خوش‌بینی محتاطانه این را نشانی از حسن نیت آنها برای توقف خونریزی و شروع مذاکرات بین‌افغان عنوان داده‌اند.
با این حال، موجی از پیکارهای رسانه‌ای و اجتماعی در افغانستان در سه روز گذشته شکل گرفت تا از طالبان خواسته شود آتش‌بس را تا شروع مذاکرات بین‌افغان تمدید کنند. در میان درخواست‌کنندگان اعضای پیشین گروه طالبان، چهره‌های برجسته سیاسی، فعالان فرهنگی و حقوق بشری دیده می‌شوند.
شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در بیانیه‌ای از طالبان خواست: «کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان خواستار تمدید و استمرار آتش‌بس و فراهم‌سازی زمینه برای آغاز مذاکره میان-افغان برای صلح و ختم جنگ است تا کاهش خشونت، به حفظ جان و امنیت شهروندان منجر شود و امکان دست‌یابی آنها به حقوق بشری‌شان افزایش یابد.» او ادامه می‌دهد: «طرف‌های مذاکره در برابر جان و امنیت مردم مسؤولاند.»
فعالان رسانه‌ای افغانستان هم با هشتگ «تمدید آتش‌بس» به زبان‌های فارسی، پشتو و انگلیسی از طالبان عین خواسته را مطرح کردند. اما رحمت‌الله نبیل، رئیس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان یک گام به جلو رفت و نوشت: «اگر طالبان واقعا خودشان تصمیم‌گیرنده جنگ و صلح در افغانستان هستند، پس باید قدم بردارند و اعلان آتش‌بس شش ماهه نمایند و بدون قید و شرط زمینه را برای مذاکرات بین‌افغانی مساعد سازند. در غیر آن، یک دور دیگر کشتن افغان‌ها هم به نام «تروریسم» و هم به نام «مبارزه با تروریسم» آغاز خواهد شد.»
واکنش گروه طالبان به این خواسته‌ها باز هم سکوت و خاموشی است. اما منابعی درحکومت افغانستان به طلوع‌نیوز گفته‌اند که آتش‌بس غیررسمی و اعلام ناشده ادامه خواهد یافت. ژنرال وهاب وردک، نظامی پیشین به این رسانه گفته است: «طالبان آزادسازی ۹۰۰ زندانی‌شان را اقدامی خوب شمرده‌اند و بسیار خوشحال شده‌اند و به همین خاطر اینها آتش‌بس را به‌گونه اعلام ناشده دوام داده‌اند.»
طالبان پیش از این هم یک آتش‌بس سه روزه در عید فطر سال ۲۰۱۸ برقرار کرده بود اما با پایان آن، دوباره به جبهه‌های جنگ برگشت. شرایط این بار اما نسبت به گذشته فرق می‌کند. دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمریکا، در تازه‌ترین توییت خود امروز (چهارشنبه ۲۷ ماه مه) درباره افغانستان گفت که نیروهای آمریکایی به عنوان نیروی پلیس در این کشور مستقر شده‌اند، نه نیروی جنگی. او گفته است پس از ۱۹ سال وقتش است که افغانستان، خود از امنیتش محافظت کند. او گفت سربازان آمریکایی را به خانه برمی‌گردانیم. او تاکید کرد که اوضاع را از نزدیک در افغانستان دنبال می‌کنیم و اگر لازم شد با قدرت بی‌سابقه و برق آسا حمله می‌کنیم.
طالبان و آمریکا توافق‌نامه صلح دوجانبه را سه ماه پیش امضا کردند که طی آن این گروه متعهد به شروع مذاکرات بین‌افغان می‌شود. اگر این آتش‌بس غیررسمی آشکارا تایید شود، بزرگترین خوش‌بینی برای شروع سریع مذاکرات و احتمال توافق میان-افغان به وجود خواهد آمد.
منبع: سایت بریتانیائی اندیپندنت به زبان فارسی، ۲۸ ماه مه ۲۰۲۰