تازه ترین تلاش‌های رژیم تهران برای بهره‌برداری از وضعیت آشفته عراق

با نزدیک شدن به زمان گفتگوهای استراتژیک میان واشنگتن و بغداد که قرار است روز چهارشنبه آینده، ۱۰ ژوئن ۲۰۲۰، برگزار شود، مقامات آمریکایی اظهاراتی را در مورد آینده روابط میان عراق و ایالات متحده مطرح می‌کنند که نشان می‌دهد واشنگتن قصد دارد روابط خود را با دولت جدید عراق به میزان قابل ملاحظه‌ای گسترش دهد. ناظران بدین باورند که ایالات متحده سعی می‌کند توافقنامه‌های بلندمدتی را با عراق به امضا رساند و دولت این کشور را ملزم به تعهد شروط قراردادهای دوجانبه کند، اما تحقق این امر در سایه‌ای نفوذ ایران در عراق عملا دشوار به نظر می‌رسد.

در همین حال و با مطرح شدن تلاش‌های واشنگتن برای وادار کردن عراق به اجرای تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، تهران در یک اقدام شتاب‌زده و ناگهانی، هیئتی را به ریاست رضا اردکانیان، وزیر انرژی ایران به بغداد فرستاد تا قرارداد صدور برق به عراق را برای دو سال دیگر تمدید کند. در جریان امضای قرارداد، وزیر انرژی ایران خاطرنشان کرد که مدت قراردادها در گذشته تنها یک سال بود، اما این بار قرارداد صدور برق به عراق برای مدت دو سال به امضا رسید. وی افزود: ایران تا به حال، نیمی از پول برق صادرشده به ایران که حدود ۴۰۰ میلیون دلار می شود را دریافت کرده است، افزون بر آن، گفتگوها با مسئولان عراقی برای توسعه صنعت برق در عراق توسط شرکت‌های خصوصی ایران ادامه دارد. البته قرار است هفته آینده هیئت‌های فنی و تخصصی بخش خصوصی ایران وارد عراق شوند تا زمینه همکاری‌های ایران در بخش‌های متعدد فن‌اوری برق عراق را فراهم کنند.

در همین حال و به رغم اینکه متیو تولر، سفر ایالات متحده در بغداد تأکید دارد که گفتگوهای استراتژیک میان عراق و آمریکا به همکاری‌های امنیتی میان دو جانب محدود نمی‌شود بلکه مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را نیز در بر می‌گیرد اما ناظران عقیده دارند که ناهنجاری‌های موجود در عراق، مانع مطرح کردن مسائل دیگر در مذاکرات پیش رو می‌شود و این مسئله را هر دو جانب به خوبی می‌دانند، به ویژه اینکه دو طرف در گذشته نیز نتوانستند توافقنامه استراتژیک سال ۲۰۰۸، را به درستی اجرا کنند.

در همین راستا، یحیی الکبیسی، مشاور مرکز مطالعات استراتژیک عربی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: واشنگتن و بغداد می‌دانند که جز در مورد سرنوشت نیروهای آمریکایی در عراق، در مورد مسائل دیگر نمی توانند به توافق برساند، زیرا هر گونه توافقنامه بایستی از سوی دو سوم اعضای مجلس به تصویب رسد و این امر در شرایط کنونی در عراق ممکن نیست.

در پیوند به توافقنامه‌ای اخیر امضاشده میان بغداد و تهران، الکبیسی، گفت: امضای قرارداد دوساله و آن هم چند روز پیش از آغاز گفتگوهای استراتژیک میان بغداد و واشنگتن، می‌تواند حاکی از یک توافق ضمنی برای نوعی تسویه حساب میان دوجانب باشد. بدین معنی که ایران در ازای امضای توافقنامه‌ای اخیر میان بغداد و تهران، موافقت خود را با حضور شماری از نیروهای آمریکایی در عراق ابراز داشته است.

اما دکتر منقذ داغر، رئیس گروه تحقیقات مستقل در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: با توجه به اینکه عراق در حال حاضر با کمبود شدید انرژی رو به رو است و متوقف شدن واردات گاز و برق از ایران، می‌تواند دولت عراق را با چالش‌های بیشتری مواجه کند، بنابر این، واشنگتن نمی‌خواهد با جلوگیری از امضا شدن توافقنامه انرژی با ایران، عراق را بیشتر از پیش در عمق بحران فرو برد. در واقع، واشنگتن قصد ایجاد رقابت منفی میان بغداد و تهران را ندارد بلکه سعی می‌کند عراق تبدیل به یک کشور مستقل و آزاد شود و از قرار گرفتن در باتلاق محور ایران در منطقه نجات پیدا کند.

از سوی دیگر و با در نظرداشت مشکلات سیاسی و اقتصادی بی‌شمار عراق، اقتصاد این کشور تا به حال وابستگی شدیدی به ایران دارد، از همین جهت، مصطفی‌الکاظمی سعی می‌کند از منابع اقتصادی کشور همسایه بهره‌برداری کند و با امضا کردن توافقنامه انرژی با ایران، تهران را اطمینان دهد که دولت جدید عراق قصد مخالفت و رویارویی با ایران را ندارد بلکه می‌خواهد در تمام زمینه‌ها با ایران و سایر کشورهای همسایه همکاری و هماهنگی داشته باشد. مصطفی‌الکاظمی به این حقیقت پی‌برده است که باید در برخورد با ایران و آمریکا به صورت محتاطانه عمل کند و اجازه ندهد نزدیکی با یکی از این دو رقیب متخاصم، جانب دیگر را به دشمنی با عراق وا دارد و در نتیجه، به ضرر عراق تمام شود، به ویژه اینکه برخی افراد و گروه‌های هوادار به ایران، قطر و ترکیه سعی می‌کنند گفتگوهای استراتژیک واشنگتن و بغداد را با چالش رو به رو کنند.

در همین حال، محمد العکیلی، کارشناس امور سیاسی و امنیتی، اظهار داشت که سیاست‌های ایران در چند سال اخیر، وضعیت منطقه را به شدت دگرگون کرده است، بنابر این، واشنگتن بایستی سعی کند برای بیرون رفت از ناهنجاری‌های کنونی در سطح منطقه، با دولت جدید عراق وارد گفتگو شود، این در حالی است که تهران همزمان تلاش دارد خسارت‌های که در نتیجه تداوم اعتراضات مردمی در عراق متحمل شده است را با استفاده از تحولات فعلی جبران کند.

منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۸ ژوئن ۲۰۲۰