«لشکر چهارم زرهی ارتش سوریه» به فرماندهی «ماهر اسد» برادر رئیس جمهوری این کشور در معرض مواضع سفت و سخت روسیه قرار گرفته به طوری که مسکو برای محدودسازی توان و پرکنش این لشکر سخت در تلاش است و از فرماندهان ارشد آن خواسته است تا نیروهای خود را از مراکز ایست و بازرسی موجود در سراسر سوریه عقب بکشد. این امر به نوبه خود نشان از تقابل روسیه و ایران در درون نهاد نظامی سوریه دارد که این بار در میدان بازی ماهر اسد نمود یافته است.
منبعی آگاه در دمشق در گفتگو با روزنامه العربی الجدید تصریح کرد: «لشکر چهارم با درخواست روسیه به صورت جزئی موافقت کرده بدین معنا که این لشکر، نیروهای خود را از مناطق حومه دمشق از جمله قلمون شرقی و اغلب مراکز ایست و بازرسی و موانع موجود در مسیر فرودگاه بین‌المللی دمشق خارج کرده است. این در حالی است که هنوز مراکز حضور نیروهای این لشکر در مناطق جنوب سوریه و صحرای این کشور به قوت خود باقی است.»
منبع مذکور که نخواست نامش فاش شود، اظهار داشت: «لشکر چهارم مراکز حضور خود در مسیر مابین دمشق و صحرای سوریه و نیز جاده دمشق-بیروت را حفظ کرده و برخی نیروهای این لشکر اعلام کرده اند که ماهر اسد به صورت جدی با عقب کشیدن همه نیروهای خود از مراکز ایست و بازرسی مخالفت کرده است.»
اختلاف به وجود آمده میان لشکر چهارم سوریه و روسیه که اختلاف تازه‌ای هم نیست، نشانگر نمود جدید وزن‌کشی رژیم‌های روسیه و ایران از یک طرف و قصد مسکو برای تسلط کامل بر نهادهای نظامی رسمی سوریه است که آن را از رهگذر اعمال تسلط بر گروه‌های همسو با ایران یا محدودسازی توان و ساختار عملیاتی این گروهها از درون پیش می برد.
در همین ارتباط، «محمود الحمزة»، کارشناس امور روسیه بر این باور است که همزمان با کاهش عملیات نظامی در سوریه، شدت درگیری روسیه و رژیم ایران برای اعمال نفوذ و سهم بیشتر نمایان‌تر می‌شود.»
الحمزة افزود: «درگیری اخیر میان طرف روسی و لشکر چهارم در درخواست مسکو از ماهر اسد برای عقب کشیدن نیروهای خود از مراکز ایست و بازرسی و بازگشت به پایگاه‌هایشان نمود یافته است که با مخالفت ماهر اسد مواجه شده است.»
این کارشناس امور روسیه اظهار داشت: «روس‌ها پس از گماردن نمایندهای جدید در دمشق (الکساندر یفیموف) با سرعت بیشتری در مسیر بسط نفوذ و تسلط پررنگ‌تر در سوریه و تضعیف نفوذ رژیم ایران و گروه‌های همسو با آن حرکت می کنند.»
وی با این پیش‌بینی که اختلافات میان رژیم‌های روسیه و ایران در سوریه افزایش خواهد یافت، به نقل از کارشناس نظامی روس اظهار داشت: «مسکو نمی تواند با تکیه بر تصمیمی خارجی، بشار اسد را از قدرت کنار بزند لذا می بایست مشکلی در درون نظام سوریه ایجاد کند و آن را تا سرحد پایان دادن به نظام اسد پیش ببرد.»
در همین رابطه، منابع آگاه اعلام کردند: «در صورت مخالفت لشکر چهارم با درخواست‌های روسیه، مسکو به احتمال زیاد مراکز ایست و بازرسی لشکر پنجم (که همسو با روسیه است) را در کنار لشکر چهارم ایجاد خواهد کرد تا این چنین توان لشکر چهارم بر اعمال تسلط کامل بر مراکز مذکور را محدود کند.»
محمود الحمزة اظهار داشت: این اختلافات توسعه یافته و جدیتر خواهد شد، به نظر می رسد مسکو به اسرائیل و ایالات متحده امریکا برای اخراج رژیم ایران از سوریه یا دست‌کم محدودسازی نقش این کشور به ویژه در حوزه نظامی تعهد داده است. یقینا روسیه در برابر انجام اقدامی دشوار قرار دارد و سعی می کند تسلط و نفوذ «لشکر چهارم» را از میان بردارد و نقش آن در سوریه را محدود کند.
سرنوشت این رویکرد روسیه و پیامدهای آن در گرو متغیرهایی است که سوریه در مرحله آتی چه از منظر میزان مقاومت لشکر چهارم در برابر خواسته‌های مسکو و هزینه‌های انسانی و مادی ناشی از آن و یا سطح تفاهمات روسیه و ایران شاهد خواهد بود.
در ماه ژانویه سال ۲۰۱۹ درگیری‌هایی میان لشکر چهارم به فرماندهی ماهر اسد (همسو با رژیم ایران) و لشکر پنجم به فرماندهی ژنرال سهیل الحسن (همسو با رژیم روسیه) در حومه غربی استان حمات روی داد که منجر به کشته و زخمی شدن ده‌ها از هر دو لشکر شد.
این درگیری‌ها در پی تمایل روسیه برای دورسازی لشکر چهارم از منطقه سهل الغاب روی داد، درگیری‌هایی که تلاش روسیه برای دور کردن دست رژیم ایران از این منطقه سوق الجیشی قلمداد شد.
منبع: سایت عراقی میدل ایست نیوز به زبان فارسی، ۱۶ ژوئن ۲۰۲۰