روز یکشنبه یک فوریتی بودن “طرح تامین کالاهای اساسی” در مجلس شورای اسلامی، به تصویب رسید. در صورت تصویب این طرح، تخصیص ارز یارانه‌ای برای تامین کالاهای اساسی از دستور کار دولت خارج می‌شود و با ارائه کالاهای اساسی با قیمت آزاد، دولت موظف می‌شود برای تامین کالاهای اساسی اقشار ضعیف و دهک‌های پایین جامعه، کالابرگ (کوپن) یا کارت الکترونیکی بین مردم توزیع کند.
طبق مصوبات قبلی دولت، ۲۵ کالای مصرفی و مواد اولیه که تا کنون شامل تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بود، به احتمال زیاد باید با تغییرات محدود، به صورت کالابرگ الکترونیکی توزیع شوند. «برنج، گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ، شکر، روغن، عدس، لپه، نخود، لوبیا، چای» از جمله کالاهای مصرفی هستند که پیش‌تر نیز از سال ۹۸ احتمال می‌رفت به صورت کالابرگ الکترونیک توزیع شوند.
جزئیات «طرح تامین کالاهای اساسی» هنوز اعلام نشده است. اما در متن آن طرح که ۸۱.۸ درصد نمایندگان مجلس به یک فوریت آن رأی مثبت داده‌اند، آمده است:«شرایط اقتصادی کشور موجب بروز مشکلات فراوانی برای دهک‌های پایین درآمدی جهت گذران زندگی و دسترسی به کالاهای اساسی شده است.»
با تصویب طرح تامین کالاهای اساسی، برای ۱۴مین بار در ایران کوپن منتشر خواهد شد. در خلال سال‌های گذشته و با افزایش فشار تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران، بارها امکان برگشت اقتصاد کوپنی به ایران مطرح شد.
در سال گذشته نیز با گفته‌های اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی، زمزمه‌های توزیع کالابرگ الکترونیکی در ایران شکلی جدی به خود گرفت. آقای جهانگیری گفته بود:«شاید ناچار به اجرای سیستم کوپنی بشویم.» در آن مقطع، معاون اول رئیس جمهوری ایران با اشاره به مخالفت فعالان و صاحب نظران اقتصادی در ایران، گفت: «در شرایط جدید اقتصادی که کشور با آن روبه‌روست، دو نظریه وجود دارد: یکی این که حالا که به سمت محدودیت‌های بیشتر می‌رویم، باید نقش دولت پررنگ‌تر شود و حتی شاید ناچار شویم در برخی کالاها به سمت سهمیه‌بندی و توزیع کوپنی کالاها حرکت کنیم که پیش‌نیاز این طرح این است که دولت دوباره خود عهده‌دار وظایف و برنامه‌های توزیع کالا شود.»
پیش‌تر، در سال ۹۱ احمد توکلی، نماینده اصول‌گرای مجلس در ادوار مختلف، نظام کوپنی را به عنوان یکی از راه‌کارهای خروج از بحران اقتصادی در ایران مطرح کرده بود و با اشاره به شرایط سخت اقتصادیِ پیش‌آمده در ایران خواستار«احیای نظام کوپنی و سهمیه بندی برخی کالاهای مورد نیاز مردم» در کشور شده بود. محسن رضايی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده پيشين سپاه پاسداران، نیز همزمان با احمد توکلی از بازگشت کوپن به زندگی مردم سخن گفته بود.
در مرداد ماه سال ۹۱، کمیسیون اقتصادی مجلس نیز طرح سهمیه‌بندی کالاهای مصرفی و عرضه آنها از طریق «کارت الکترونیک» را در دست تدوین قرار داد. بنا به گزارشی از سوی خبرگزاری امنیتی فارس، ارسلان فتحی‌پور، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در آن خصوص گفته بود: «در شرایط فعلی جامعه، در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، باید کالابرگ به اقتصاد بازگردد.»
سابقه انتشار کوپن در ایران به ابتدای دهه ۶۰ هجری شمسی و دوران جنگ ایران و عراق باز می‌گردد. توزیع کوپن در دروه نخست وزیری میرحسین موسوی اجرایی شد و تا سال‌ها پس از جنگ نیز ادامه یافت. از ابتدای دهه ۶۰ در ایران ۱۳ مرحله کوپن منتشر و توزیع شد و حالا با توجه به تحریم‌های پیش رو و افزایش نگران‌کننده نرخ برابری ارز و طلا در کشور، بیم آن می‌رود که زندگی کوپنی که برخی از آن به عنوان «دوران سیاه» زندگی خود نام می‌برند، بار دیگر به ایران باز گردد.
منبع: برگرفته از سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۰