سازمان حقوق بشر ایران، مستقر در نروژ روز شنبه ۱۱ مردادماه با انتشار گزارشی درباره کمبود امکانات بهداشتی و درمانی در ماه‌های پس از شیوع کرونا در زندان‌ها، اعلام کرده در اکثر زندان ها مواد ضدعفونی‌کننده حتی «با هزینه شخصی» هم در اختیار زندانیان قرار نمی‌گیرد.
این نهاد حقوق بشری همچنین از سازمان بهداشت جهانی و دیگر نهادهای بین المللی خواسته تا به وضعیت زندان‌های ایران در دوره همه‌گیری کرونا توجه کرده و برای حفظ جان زندانیان در ایران اقدام کنند.
بر پایه این گزارش، زندانیان در بسیاری از زندان‌ها به مواد ضدعفونی کننده و ماسک دسترسی کافی ندارند. تراکم بالا، سوء تغذیه، وجود بیماران و سالخوردگان که جزو افراد آسیب‌پذیر در مقابل کرونا به حساب می‌آیند، وضعیت زندان‌ها را «وخیم‌تر» کرده است.
در همین رابطه، یکی از زندانیان رجایی شهر کرج به سازمان حقوق بشر ایران گفته: «هیچ مواد ضدعفونی‌کننده رایگانی دراختیار زندانیان قرار نمی‌گیرد، جز همان جیره چند لیتر وایتکس ماهانه برای شست‌وشوی توالت و حمام سالن‌ها. ماسک هم باید از فروشگاه بخریم، اگر تمام نکرده باشد.»
این زندانی همچنین گفته: «چندین نفر از پاسدار بندها [نگهبانان] کرونا گرفته‌اند ولی هنوز وضعیت آمار مانند قبل است. ملاقات حضوری‌ها و ملاقات شرعی را قطع کرده‌اند ولی پاسدار بند می‌آید داخل بندها تا آمار بگیرد و از همین راه بیماری منتقل می‌شود.»
به‌گفته این زندانی، مسئولان زندان با قرار دادن چند کانکس در محوطه زندان رجایی شهر، زندانیان مشکوک به کرونا را آنجا قرنطینه یا بستری می‌کنند. همچنین در سالن سه از بند یک این زندان، چندین زندانی به کرونا مبتلا شده‌اند و به‌همین دلیل کل سالن توسط مسئولان زندان قرنطینه شده است.
در ادامه این گزارش، منبع دیگری محبوس در بند زندانیان سیاسی زندان رجایی شهر اما گفته: «چهارشنبه تعدادی از پزشکان که زیر نظر سازمان زندان‌ها بودن، برای تست به زندان مراجعه کردند و از زندانیان تست تب گرفتند و از تعدادی از زندانیان سیاسی هم در حین انجام تست تب عکس گرفتند. اکثر زندانیان بعد از عکس انداختن حاضر به تست دادن نشدند. آنها هم دوربین را کنار گذاشتند و تست تب را ادامه دادند. بهداری زندان می‌گوید طی روزهای جاری ۱۲ نفر از بند هفت سالن ۲۰ کرونا گرفتند و هشت نفر هم از بندهای سه، یک، شش و ده بودند. هشت نفر از پاسدار بندها هم مبتلا شده اند از جمله مسئول سلامت زندان. بند هفت سالن ۲۰ که اخیرا ۱۲ نفر در آن کرونا گرفته‌اند، سالن بیماران اعصاب و روان است که قرص‌های اعصاب مصرف می‌کنند و در وضعیت بهداشتی و تغذیه خیلی بدی به‌سر می‌برند.» به‌گفته او، دو نفر هم از سالن زندانیان سیاسی کرونا گرفته بودند: «یکی ایرج حاتمی که برای درمان به مرخصی اعزام شد و دیگری مجید اسدی که در یک اتاق قرنطینه ماند تا خوب شد.»
در زندان‌های ایران به دلیل ازدحام بالای جمعیت زندانیان امکان فاصله‌گذاری اجتماعی برای پیشگیری از ابتلای به کرونا وجود ندارد. همچنین عدم اتخاذ تمهیدات بهداشتی و پیشگیرانه از سوی مقامات قضایی ایران در زندان‌ها سبب شده تا شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها به بحرانی غیر قابل کنترل تبدیل شود.
در گزارش سازمان حقوق بشر ایران به‌نقل از یک زندانی دیگر از زندان تهران بزرگ (فشافویه)، آمده: «در موج دوم کرونا، شش زندانی در زندان فشافویه جان خود را از دست دادند. طی روزهای اخیر هم تست کرونای پنج نفر از تیپ ۵ مثبت شد. تیپ ۵ همان بندی است که زندانیان سیاسی و بازداشتی‌ها اعتراضات اخیر هم آنجا نگهداری می‌شوند. اینجا مواد ضدعفونی کننده یا ماسک نمی‌دهند.»
این زندانی همچنین گفته: «چند ماه پیش آمدند و گفتند اگر کسی می‌خواهد با هزینه خودش ماده ضدعفونی کننده بخرد، اسمش را بنویسد. ما هم نوشتیم ولی همان را هم ندادند. در فشافویه واحد فرهنگی را بسته‌اند و به قرنطینه تبدیل کرده اند. هرکس بخواهد وارد زندان شود، یعنی از مرخصی برگشته باشد و یا جدیدالورود باشد، باید درآنجا ۱۴ روز قرنطینه شود و سپس وارد بند شود.»
سازمان حقوق بشر ایران در ادامه گزارش خود همچنین به شرح وضعیت یک زندان دیگر هم پرداخته است.
در این گزارش به‌نقل از یک زندانی محبوس در زندان مرکزی ارومیه آمده: «به زندانیان هیچ مواد ضدعفونی کنندهای نمی دهند. تعداد زیادی از زندانیان به کرونا مبتلا شده‌اند و بسیاری مرده‌اند. کرونا در تمام بندهای زندان ارومیه پخش شده و ارتباط سالن‌ها را قطع کرده‌اند.» این زندانی درباره آمار زندانیان جان‌باخته بر اثر ابتلا به کرونا گفته: «من آمار دقیقی از تعداد کشته ها ندارم، ولی می‌گویند بیش از ۱۵ نفر فوتی داشته‌ایم.»
تراکم جمعیتی بالا و بیش از ظرفیت، تهویه هوای بد، فقدان شرایط بهداشتی و تجهیزات پزشکی و بی‌توجهی عامدانه به مشکلات پزشکی زندانیان، زندان‌های ایران را به محلی خطرناک برای شیوع ویروس کرونا تبدیل کرده است.
سازمان عفو بین‌الملل جمعه ۱۰ مرداد/ ۳۱ ژوئیه، با انتشار یک بیانیه مطبوعاتی خبر داد که بر اساس «نامه‌های رسمی درز کرده» چند مقام ارشد در سازمان زندان‌ها، دولت ایران درخواست‌های مکرر این مقامات ارشد برای تأمین امکانات مورد نیاز به منظور مهار شیوع ویروس کرونا و درمان زندانیان مبتلا شده را نادیده گرفته است.
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۱ اوت ۲۰۲۰