حضور گسترده سپاه پاسداران در اقتصاد کشور همواره در ایران مورد مناقشه بوده است. سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران این موضوع را عادی می‌داند و می‌گوید در همه دنیا نیروهای مسلح در بخش عظیمی از اقتصاد حضور دارند و حضور سپاه مورد استثنایی نیست و «مزاحم» کسی هم نیست.
سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران در برنامه‌ای در تلویزیون حکومتی ایران در مورد حضور گسترده سپاه در اقتصاد کشور گفت:
«اینکه سپاه در اقتصاد ورود کند جزء مسائل استثنایی نیست، (…) در همه کشورها قسمت‌های سودآور رانتی در دست ارتش است، اینجا بخش پرزحمتش یعنی سازندگی بر شانه سپاه و نیروهای مسلح است، این کار مزاحم کیست؟ ثروت‌های کلان همیشه در دست نیروهای مسلح دنیاست. اینکه رسانه‌های دشمن آنقدر روی سپاه تمرکز کردند برای اینکه مزاحم‌شان است از اینکه می‌بینند هر جا که پروژه زمین مانده یکی می‌گوید من ادامه می‌دهم ناراحت‌اند، دوست دارند که وقتی قهر می‌کنند برویم با التماس آنها را برگردانیم، برای همین شروع به جوسازی می‌کنند.»
دخالت نیروهای مسلح ایران در اقتصاد ایران از سال‌های دور از جمله با ایجاد مؤسسات مالی و اقتصادی گسترش یافته است. از جمله، بنیاد تعاون سپاه، بانک انصار، شرکت سرمایه‌گذاری مهر، اقتصاد ایرانیان، توسعه صنعتی و داروسازی جابربن حیان، صنایع الکترونیک ایران، شرکت شمس عمران و توسعه منابع انرژی، بانک حکمت، قرارگاه سازندگی قائم، کارخانه‌های گروه صنعتی اسپادانا، بنیاد بیمه صبا، کارخانه‌های تولید شیشه و درب و پنجره؛ و همچنین سهام شرکت‌هایی چون فولاد مبارکه، ایرالکو، تراکتورسازی تبریز، صدرا، تکنوتاز، و… همه در دست سپاه پاسداران، بسیج، ارتش و وزارت دفاع قرار دارند.
قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران که در دو دهه گذشته به یکی از بزرگترین بنگاه‌های اقتصادی ایران تبدیل شده، همواره به دنبال دریافت سهم بیشتری از بازار ایران بوده است. این قرارگاه در حال حاضر بزرگترین پیمانکار پروژه های حکومتی ایران از نفت و گاز گرفته تا راه و سدسازی، پروژه‌های مسکن، خط مترو و راه‌آهن و پروژه های کشاورزی است.
محمدرضا نقدی درباره شفاف سازی مؤسسات زیر نظر سپاه پاسداران گفت:
«نهادهایی که سپاه داشته شفاف است، آنها هیئت امنا دارند که در ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت دفاع است، طراز آنها در دیوان محاسبات رسیدگی می‌شود، اگر می خواهید ببینید پول‌ها کجا رفته، باید در زندگی فرماندهان سپاه بروید، بیائید ماشین‌هایشان را ببینید که چه سوار می‌شوند، خانه‌هایشان را ببینید.»
قرارگاه خاتم الانبیاء حدود ۲۰۰ هزار نیروی انسانی دارد و از منبع «ردیف اختصاصی خزانه» در بودجه نیز سهم می‌برد.
سعید محمد، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء آذرماه سال گذشته گفته بود در سال ۹۸ بودجه این قرارگاه ۹۷۰ میلیارد تومان بود و در لایحه بودجه سال ۹۹ به دو هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است. او نیز مدعی شده بود که قرارگاه خاتم‌الانبیاء از طرف دیوان محاسبات رصد می‌شود و مالیات هم می‌پردازد.
حضور نیروهای نظامی در اقتصاد ایران در حالی روزبه‌روز گسترش یافته که یکی از اساسی‌ترین موانع رشد اقتصادی ایران نیز همین مسئله عنوان می‌شود.
علی خامنه‌‌ای، رهبر جمهوری اسلامی دو سال پیش دستوری تشریفاتی برای خروج نیروهای مسلح از فعالیت‌های اقتصادی «غیرمرتبط» صادر کرد. در همان زمان اعلام شد که این دستور شامل فعالیت‌های نیروهای مسلح در حوزه «سازندگی» از جمله فعالیت‌های قرارگاه خاتم الانبیاء نمی‌شود. هر پروژه زیرساختی در کشور اما می‌تواند ذیل عنوان کلی «سازندگی» قرار بگیرد.
نقدی در مورد ورود سپاه پاسداران به صنعت خودروسازی ایران گفت:
«ما هر جا وارد شدیم به درخواست دولت بوده، در این خصوص کسی از سپاه نخواسته که ورود کند، ضمن اینکه اصلاً نیازی به سپاه نیست، هرچند اخیراً به درخواست برخی از مدیران خود صنعت، نه دستگاه رسمی و دولت، در این حوزه کمک‌هایی به آنها می‌شود (…) ولی در حوزه خودرو مسئله کوچک تر و ساد‌ه‌تر از آن است که بگوئیم سپاه بیاید این موضوع را حل کند. مشکل ما در زمینه خودرو مشکل مدیریتی است، مشکل فنی وجود ندارد.»
این در حالی است که امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران ۲۰ خردادماه سال جاری از تشکیل یک کمیته مشترک بین سپاه و وزارت صنعت برای ورود این نهاد نظامی به حوزه خودرو خبر داد.
حسین مدرس خیابانی، سرپرست وزارت صنعت پس دیدار با حاجی‌زاده اعلام کرد که از فن‌آوری‌ها و امکانات سپاه در زمینه موشکی که مرتبط با صنایع خودرو است، استفاده می‌کنیم.
سپاه پاسداران پیش از این هیچ فعالیت اعلام‌شده ای در زمینه خودروسازی نداشت. با این حال در سال‌های گذشته پیشنهادهایی درباره ورود سپاه به عرصه خودروسازی منتشر شده بود.
منبع: رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰