مایک پمپئو وزیر امور خارجۀ آمریکا در ادامۀ سفرهای خود به اروپا و خاورمیانه، به ترکیه رفت اما بر خلاف معمول نه در آنکارا که در استانبول اقامت کرد. پمپئو با هیچیک از سران سیاسی ترکیه ملاقات نکرد اما با رهبر کلیسای ارتدکس دیدار داشت. موضوع سفر وی که آزادی مذهب عنوان شده، از نظر مقامات ترک حکایت از رفتار تحریک‌آمیزی دارد که جهان اسلام را هدف گرفته است.
چهار روز قبل از ورود پمپئو به ترکیه، سایت بلومبرگ که فقدان ملاقات میان وزیر خارجۀ آمریکا و مقامات ترک را “غیرمعمول” توصیف کرد، نوشت که مقامات آمریکایی دلیل این وضعیت را مشکلات ناشی از کمبود وقت و مقتضیات برنامۀ کاری عنوان کرده، اما ترک‌ها رفتار پمپئو را توهین‌آمیز دانسته‌اند.
همزمان با سفر پمپئو به استانبول (۱۷ نوامبر) سایت روسی اسپوتنیک از یک دیپلمات آمریکایی نقل کرد که “همه مایل بودند که دیدارها انجام بگیرد، اما سرانجام برنامۀ کار پرزیدنت اردوغان تغییر کرد و شرایطی که ما برای بازدیدهای مایک پمپئو تعیین کرده بودیم، فراهم نشد”. این دیپلمات عالیرتبه وجود اختلافات زیاد میان واشنگتن و آنکارا را منکر نشده اما تأکید کرده که دلیل عدم ملاقات “فقط برنامۀ زمانی بوده”…
با اینحال وزارت خارجۀ آمریکا چند روز قبل از سفر اعلام کرده بود که محور اصلی این سفر موضوع “آزادی مذهب” خواهد بود. بدین ترتیب از قبل مشخص بود که پمپئو به آنکارا نخواهد رفت و در عوض در استانبول با رهبر کلیسای مسیحیان ارتدکس ملاقات خواهد کرد. در مقابل، وزارت خارجۀ ترکیه صریحاً موضوع سفر را “بی‌مناسبت” خوانده و تأکید کرده بود که آزادی مذهب در ترکیه کاملاً محترم و مرعی است.
یک دیپلمات ترک که نامش فاش نشده، قبل از شروع سفر به خبرگزاری بلومبرگ گفته بود که پمپئو دعوت همتای ترک خود مولود چاووش‌اوغلو را برای سفر به آنکارا رد کرده و گفته “بهتر است چاووش اوغلو به استانبول بیاید”؛ رفتاری که به وزیر خارجۀ ترکیه سخت گران آمده است.
روز سه‌شنبه ۱۷ نوامبر، همزمان با حضور پمپئو در استانبول، گروهی از تظاهرکنندگان در این شهر تجمع کردند و علیه پمپئو شعار دادند. خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که این افراد به گروه‌های ناسیونالیست ترک تعلق دارند. سایت فارسی اسپوتنیک می‌نویسد: “در جریان این اعتراض، ده ها نفر با پلاکاردهایی با شعار “ایالات متحده قاتل میلیون‌ها مسلمان”، “ایالات متحده، خفه کردن جورج فلوید!”، “امپریالیسم شکست خواهد خورد”، تجمع کردند”.
تظاهرکنندگان در بیانیۀ خود گفته‌اند: “پمپئو به هفت کشور سفر می‌کند، اما فقط در ترکیه نه با مقامات دولتی، بلکه با یک شخصیت مذهبی ملاقات می‌کند؛ آمریکایی‌ها با این اقدامات به حاکمیت ترکیه دست اندازی می‌کنند و تشکیل ائتلاف مسیحی را علیه ترکیه و جهان اسلام تحریک می‌کنند”…
در عین حال، خودداری پمپئو از دیدار با مقامات ترک، اختلافات موجود میان دو کشور را دست‌نخورده و برای دولت آیندۀ آمریکا به ارث می‌گذارد. رجب طیب اردوغان یکی از رهبران سیاسی بود که دیرتر از سایرین پیروزی جو بایدن را تبریک گفت. اما حالا او باید خود را آماده کند تا از جمله در مورد خرید موشک‌های اس-۴٠٠ روسی، حمایت نظامی از آذربایجان، مداخله در لیبی و بسیاری مسائل دیگر، مذاکرات طولانی و دشواری با جانشین دونالد ترامپ آغاز نماید.
برگرفته ای از سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰