تحلیلگران رسانه‌ای در آمریکا و بریتانیا بر این باورند که احتمالاً اسرائیل برای دشوارترکردن کار دولت بعدی ایالات متحده برای پیوستن دوباره به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) دست به ترور محسن فخری‌زاده، از چهره های اصلی برنامه هسته ای ایران زده است.
محسن فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای حکومت اسلامی و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع جمعه ۷ آذر در حمله مهاجمان مسلح در نزدیکی تهران ترور شد. گفته می‌شود که او از طراحان اصلی برنامه تسلیحاتی هسته‌ای بود. به گزارش نهادهای امنیتی غربی، ایران پس از ۲۰۰۳ برنامه تسلیحاتی اتمی را متوقف کرده است.
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» به نقل از سه مقام آمریکایی گزارش داده است که دولت اسرائیل مسئول ترور فخری‌زاده است:
«یک مقام آمریکایی ــ همراه با دو مقام اطلاعاتی گفتند که اسرائیل در پس حمله به این دانشمند قرار دارد. مشخص نیست که ایالات متحده تا چه حد پیشاپیش از این عملیات آگاه بوده، اما دو کشور نزدیک‌ترین متحدان یکدیگر هستند و برای مدت‌ها اطلاعات درباره ایران را با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشته‌اند. کاخ سفید و سیا از اظهارنظر در مورد این ترور خودداری کردند».
نویسندگان این روزنامه در ادامه توضیح می‌دهند که ترور فخری‌زاده «می‌تواند تلاش‌های رئیس‌جمهوری منتخب، جو بایدن برای احیای قرارداد هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) با ایران را پیچیده‌تر کند».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری کنونی ایالات متحده سال ۲۰۱۸ به صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و با آغاز کارزار فشار حداکثری، تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند.
اینکه هدف از ترور فخری‌زاده دشوارترکردن کار دولت بایدن برای بازگشت به برجام و تنش‌زدایی از رابطه با تهران است، باوری است که دیگر تحلیلگران رسانه‌ای نیز آن را تکرار کرده‌اند.
فرد فلیتز، رئیس مرکز سیاست‌گذاری امنیتی ایالات متحده در رسانه محافظه‌کار فاکس‌نیوز می‌نویسد که اسرائیل احتمالا دانشمند هسته‌ای حکومت اسلامی را به دلیل هراس از تغییر عمده دولت بایدن در سیاست در قبال ایران ترور کرده است:
«اسرائیل می‌داند که چنان تحولی [بازگشت آمریکا به برجام و برداشته شدن تحریم‌ها] رونق عظیمی به برنامه‌های هسته‌ای و نظامی ایران خواهد داد و احتمالاً ایران را برای افزایش مداخله خود در نزاع‌های منطقه‌ای و حمایت از تروریسم جسورتر خواهد کرد. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل شاید نتیجه گرفته باشد که تهدید سلاح هسته‌ای از سوی ایران بیش از حد خطرناک شده و این کشور باید دست به اقدام بزند تا ایران از تخصص فخری‌زاده در ساخت سلاح اتمی بهره نبرد».
زنجیره‌ای از ترور دانشمندان هسته‌ای بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ رخ داد. اسرائیل متهم اصلی این ترورها بود. به گفته فلیتز، دولت اوباما سال ۲۰۱۴ از اسرائیل خواسته بود که از انجام چنین ترورهایی دست بردارد. سال ۲۰۱۵، رژیم ایران و آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی به توافق هسته‌ای دست یافتند.
به باور فلیتز، احتمالا دولت بایدن پس از ۲۰ ژانویه بار دیگر از دولت نتانیاهو خواهد خواست که دست از چنین ترورهایی بردارد. اسرائیل از آخرین فرصت برای انجام چنین حمله‌هایی در دوران ترامپ، متحد نزدیک نتانیاهو بهره برده است.
جولیان بُرگر، دبیر بخش رویدادهای جهانی روزنامه بریتانیایی گاردین نیز اظهارنظر مشابهی را مطرح می‌کند:
«اگر موساد واقعا در پس این ترور بوده باشد، اسرائیل فرصت رو به پایانی برای انجام چنین عملیاتی با چراغ سبز رئیس‌جمهوری ایالات متحده داشته است».
او می‌نویسد که ترور محسن فخری‌زاده «شاید آن‌قدرها تأثیری بر برنامه هسته‌ای حکومت ایران که با تلاش‌های او ساخته شد، نداشته باشد. اما قطعاً کار نجات‌دادن برجام … را سخت‌تر می‌کند و همین محتمل‌ترین انگیزه در پس این حمله بود».
کریس مورفی، سناتور دموکرات از ایالت کنتیکت نیز در توئیتی با مطرح کردن احتمالی مشابه از ترور فخری‌زاده انتقاد کرد:
«اگر هدف اصلی ترور آقای فخری‌زاده دشوارترکردن آغاز مجدد قرارداد هسته‌ای حکومت ایران بوده باشد، آنگاه این ترور آمریکا، اسرائیل یا جهان را امن‌تر نخواهد کرد.»
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه حکومت اسلامی نیز گفته است که به احتمال زیاد اسرائیل در ترور فخری‌زاده دست دارد.
دو سال پیش بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل فخری‌زاده را از طراحان اصلی برنامه هسته ای رژیم ایران معرفی کرد و در یک نشست خبری گفته بود نام او را باید به‌خاطر سپرد.
نتانیاهو جمعه نیز در توئیتی مبهم نوشت: «شهروندان اسرائیل شنبه خوبی را برای شما آرزو می‌کنم.»
مسئولان جمهوری اسلامی وعده «انتقام سخت» داده اند. سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات با انتشار پیامی اعلام کرد که نیروهای این وزارت‌خانه شناسایی عاملان این ترور را آغاز کرده‌اند و «انتقام خون» فخری‌زاده را خواهند گرفت. سرلشکر پاسدار محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به این مناسبت در پیامی نوشت: «گروه‌های تروریستی و آمران و عاملان این اقدام کور هم بدانند که انتقام سختی در انتظار آن‌ها خواهد بود.»
در آخرین اظهار نظر، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پیامی گفت که «انتقام و مجازات سخت» از عاملان ترور فخری‌زاده «در دستور کار قرار گرفته است.»
اسرائیل تا کنون مسئولیت این حمله را قبول یا رد نکرده است.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۲۸ نوامبر ۲۰۲۰