در تازه‌ترین رنکینگ فیفا، تیم ملی امریکا در راس تیم‌های ملی فوتبال زنان جهان قرار گرفته است. سلطه آن‌ها بر فوتبال زنان تقریبا از دو دهه قبل آغاز شد. چهار قهرمانی جام جهانی فوتبال زنان که از سال ۱۹۹۱ شروع شد و تا سال ۲۰۱۹ ادامه داشت، در کنار چهار دوره قهرمانی المپیک، هشت دوره قهرمانی رقابت‌های «جام طلایی کونکاکاف» و ۱۰ دوره قهرمانی «جام الگاوره»، از آن‌ها یک غول مهارنشدنی ساخته است.
زنان امریکایی سال‌ها است که گوی سبقت را از مردان‌شان ربوده‌اند. تا پنج سال قبل و زمانی که هنوز ستاره‌های فوتبال جهان در آستانه بازنشستگی به ایالات متحده و «لیگ ام‌ال‌اس» (MLS) کوچ نکرده بودند، زنان این کشور گاهی تماشاگرانی بیشتر را به ورزشگاه‌ها می‌کشیدند.
قرار گرفتن امریکا در صدر جدول زنان، طبیعی بود. زنان آلمان، فرانسه، هلند، سوئد، بریتانیا، استرالیا و برزیل در رده‌های دوم تا هشتم جدول رده‌بندی قرار دارند. این جدول از ۱۴۲ کشور تشکیل شده است؛ یعنی فیفا با بررسی عملکرد فوتبال زنان جهان در ماه‌های اخیر، این جدول را با حضور ۱۴۲ کشوری که هم‌چنان فوتبال زنان در آن‌ها زنده و پویا است را شکل داد.
جمهوری «موریس» را در رده آخر این جدول می‌بینیم. «نامیبیا»، «تانزانیا»، «سورینام» و «تاهیتی» در این جدول قرار دارند. از کشورهای مسلمان آسیا، تیم فوتبال زنان امارات متحده عربی در ۹۱ رنکینگ قرار گرفته است، زنان مالزی در رده ۸۳ رده بندی جهانی نشسته‌اند، قزاقستان در رده ۷۶ جهان است و زنان فیلیپین در رده ۶۵ فیفا.
تاجیکستان، هندوستان، تایلند، کره جنوبی، ژاپن، چین، ویتنام و چین تایپه دیگر نماینده‌های زنان آسیا در این رنکینگ محسوب می‌شوند. به زودی، یک کشور دیگر هم نماینده خود را به رنکینگ فیفا تحمیل خواهد کرد؛ عربستان سعودی.
تا دو سال قبل، زنان درعربستان نه اجازه تماشای رقابت‌های لیگ این کشور در ورزشگاه‌ها را داشتند و نه اجازه بازی کردن فوتبال را. حالا پس از آن‌چه «اصلاحات گسترده سیاسی و مدنی» در این کشور نامیده شده است، زنان نه تنها اجازه حضور در ورزشگاه‌ها را خواهند داشت که دختران عربستانی حق خواهند داشت «با حجاب» یا »«بدون حجاب» در لیگ برتر فوتبال زنان این کشور حاضر شوند.
آذرماه سال جاری، «رویترز» در گزارشی به نقل از مقامات فدراسیون فوتبال عربستان نوشته بود که فاز اول راه‌اندازی فوتبال زنان در عربستان با حضور بیش از ۶۰۰ بازیکن که اکثر آن‌ها زیر ۱۷ سال هستند، آغاز می‌شود و ۲۴ تیم باید در این پروژه سهیم باشند.
تجارت با فوتبال دختران
تیم ملی فوتبال زنان ایران از اسفند ۱۳۹۷ تا امروز نه بازی رسمی برگزار کرد، نه در هیچ بازی دوستانه‌ای مقابل تیم‌های رسمی یا غیررسمی مورد نظر فیفا حضور داشت و نه حتی تشکیل اردو داد. روی کاغذ، ایران باید زودتر از این از رنکینگ فیفا خارج می‌شد.
تیرماه سال ۱۳۹۸، وب سایت «فوتبالدخت»، پایگاه رسمی پوشش اخبار فوتبال زنان ایران خبر داد که احتمالا به زودی نام تیم ملی فوتبال زنان ایران از جدول رده‌بندی فیفا حذف خواهد شد. همان زمان، «لیلی صوفی‌زاده»، نایب رییس بانوان فدراسیون فوتبال ایران به «ایسنا» گفته بود هیچ خطری تیم ملی زنان ایران را تهدید نمی‌کند. او عدم برنامه‌ریزی برای حضور تیم‌های رده‌های مختلف سنی دختران ایران برای حضور در رقابت‌های بین‌‌المللی را رد کرده و مدعی شده بود به زودی اردوی تیم‌های ملی آغاز می‌شوند.
نه اردویی آغاز شد و نه دختران ایران به رقابتی اعزام شدند. فوتبال زنان در ایران برای فدراسیون فوتبال کشور دو معنی مشخص دارد؛ اول همراه شدن با قوانین سخت‌گیرانه فیفا و دوم کسب درآمد.
در اساس‌نامه فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا تاکید شده است که تمام فدراسیون‌های ملی در سراسر جهان باید فوتبال زنان را در کشورهای خود به رسمیت بشناسند. کنفدراسیون فوتبال آسیا سال ۲۰۱۷ میلادی برای دومین بار به فدراسیون فوتبال ایران اخطار داده بود که در صورت عدم تشکیل تیم ملی فوتبال زنان، امتیاز و پروانه حرفه‌ای فوتبال ایران لغو خواهد شد.
لغو پروانه حرفه‌ای فوتبال ایران یعنی خروج تمامی تیم‌های باشگاهی از لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا. ایران فوتبال زنان را ولو در حد برگزاری یک لیگ فرسایشی، بدون بازدهی، بدون مجوز عکاسی و فیلم‌برداری، بدون حضور آزادانه تماشاگران و در بدترین ساعات ممکن (هشت صبح) برگزار می‌کند.
«علی کفاشیان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال ایران سال ۱۳۸۹ در گفت‌وگو با روزنامه «ایران» مدعی شد که هزینه ساخت و تجهیز فاز سوم کمپ تیم‌های ملی، شامل یک زمین فوتبال و یک مجموعه مجهز بدن‌سازی و استخر از طریق مازاد درآمدهای طرح «آسیاویژن» تأمین شده است؛ یعنی فدراسیون فوتبال کشور به تیم‌های پایه دختران ایران به چشم یک سرمایه نقد نگاه می‌کند.
همان‌طور که طی دو سال گذشته‌اش، ایران تیم ملی فوتبال بانوان به معنای رسمی نداشت. اما در رده جوانان کاملا برنامه‌ریزی‌شده حرکت می‌کرد. مربی، اردو، لباس و هرآن چه باید به چشم کنفدراسیون آسیا می‌رسید، برای تیم فوتبال دختران جوانان ایران تأمین می‌شد چون پول کنفدراسیون و طرح آسیاویژن هم نقد است و هم تأمین کننده بخشی از نیازهای فوتبال مردان.
«مهدی تاج» که پیش از کفاشیان به قدرت رسید، به این نقدینگی به چشم یک نیاز جدی برای آینده فدراسیون فوتبال نگاه می‌کرد. او درست مانند یک «بیزینس من» با مقوله فوتبال زنان طرف شد. رییس وقت فدراسیون فوتبال ایران روز ۲۲ تیر ۱۳۹۶ در مراسم قرعه‌کشی لیگ برتر فوتبال ایران گفت: «پنج درصد از قرارداد باشگاه‌ها طبق قانون به فدراسیون فوتبال تعلق می‌گیرد ولی در نظر داریم برای باشگاه‌هایی که در لیگ فوتسال و لیگ فوتبال زنان تیم‌داری کنند، این مبلغ را به سه درصد کاهش دهیم.»
فدراسیون ایران در ازای همین مبلغ، درآمدی ویژه از کنفدراسیون فوتبال آسیا داشت؛ برای نمونه، فدراسیون جهانی فوتبال با آغاز همه‌گیری «کرونا» در جهان، اعلام کرد که ۵۰۰ میلیون دلار برای هر فدراسیون فوتبال صرفا برای کمک به حیات و توسعه فوتبال زنان در نظر خواهد گرفت. این مبلغ در صورتی پرداخت می‌شد که کشورها به صورت رسمی برنامه‌های خود را برای هزینه این مبلغ برای فوتبال زنان اعلام می‌کردند.
نگاه ایران به فوتبال زنان، یک نگاه کاملاً تجاری است. وجود خارجی ندارد اما هزینه‌هایش را از فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا می‌گیرد.
«کتایون خسرویار» نامی آشنا برای فوتبال زنان ایران است. او در شهر اوکلاهاما امریکا از پدری ایرانی و مادری امریکایی متولد شد. سال ۱۳۸۴ به ایران آمد و بیش از ۱۴ سال در ایران زندگی کرد. او را ابتدا به عنوان فوتبالیست و بعدها به عنوان مربی در فوتبال ایران شناختند.
مهدی تاج در دوران ریاستش، کتایون خسرویار را به عنوان سرمربی تیم دختران جوانان ایران انتخاب کرد. همین باعث شد فیفا از او به عنوان یکی از مربیان «الهام‌بخش» در مراسم بهترین‌های سال ۲۰۱۸ دعوت کند.
«جیانی اینفانتینو»، رییس فدراسیون جهانی فوتبال در جریان سخنرانی خود در همان مراسم به حضور خسرویار اشاره کرد و او را بابت تلاش‌هایش در فوتبال ایران ستود.
اسفند سال ۱۳۹۷، کتایون خسرویار به «ایران‌وایر» گفت: «می‌خواهم به عنوان یک مربی، از بازیکنانم، رییس جمهوری، نماینده مجلس و وزیر بسازم.»
او در همین مصاحبه تاکید کرد: «اگر صدها راه پیش پایم باشد، من سخت‌ترین راه را انتخاب می‌کنم.»
کتایون خسرویار حالا به خبرگزاری «ایسنا» گفته است: «مقصر دانستن فدراسیون در این مورد خیلی راحت است اما فکر می‌کنم این اتفاق تقصیر خود مربیان و برنامه‌ریزی آن‌ها است. ما به عنوان مربیان زن باید بازیکن‌های خوبی بسازیم تا در زمان رویارویی با تیم‌های بزرگ، به جای باخت در لحظات آخر، برنده شویم.»
جملات مربی سابق فدراسیون فوتبال ایران را می‌توان در صفحه اینستاگرامش، با تصویرش کنار مهدی تاج بهتر تحلیل کرد.
تیم‌های ملی فوتبال زنان ایران ماه‌ها است که مربی ندارند. خسرویار از سال ۲۰۱۹ مربی تیم جوانان « Reign Academy» امریکا شد. اگر امروز همان باشگاه امریکایی تمام پرسنل کادر فنی تیمش را اخراج کند، او باز هم دختران امریکایی را بدون قرارداد یا مجوز، به رقابت‌های داخلی و خارجی خواهد برد؟
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۲۸ دسامبر ۲۰۲۰