۱۰ بهمن ۱۳۱۸: ۸۱ سال پيش در چنين روزی حميد مصدق در شهرضا (قمشه) اصفهان زاده شد. با اينكه او هرگز فعاليت سياسی نداشت، اما بخش‌هايی از ماندگارترین اثرش تا امروز شعار سياسی بسياری از تلاشگران آزادی و برابری بوده است.
“گيرم كه آب رفته به جوی آيد، با آبروی رفته چه بايد كرد؟”
پدر حميد مصدق بازرگان بود: “از سال دوم دبيرستان مقيم اصفهان بودم و آنجا ديپلم ادبی گرفتم”.
در دبيرستان سرپرستی كتابخانه مدرسه را داشت. ۱۹ ساله بود كه در دانشگاه تهران نخست اقتصاد و سپس حقوق خواند: “در سال ۱۳۵۰ (۳۲ ساله) فوق ليسانس حقوق اداری را دريافت نمودم و از سال ۱۳۵۱ به عنوان عضو هيأت علمی به كار تدريس در مدارس عالی و دانشگاه ها مشغول شدم”.
۳۳ ساله بود كه وكيل پايه يك دادگستری شد و تا پايان عمر با اين حرفه زندگی را می‌گذراند.
او چند مجموعه قانون مانند “قوانين تجارت” را به چاپ رسانده و “مقدمه‌ای بر روش تحقيق” نوشته كه از كتاب‌های درسی دانشگاه‌ها بوده است.
دانشجو كه بود در كوره آجرپزی در جنوب تهران كار می‌كرد و از نخستين منظومه‌اش “درفش كاويانی” برای كارگران آنجا می‌خواند: “می‌خواستم شعرم برای آنها قابل درك باشد. اگر شاعر نتواند تصوير و احساسش را در قالب واژه‌ها به مخاطبش منتقل كند، سروده‌اش شعر نيست:
به فرمان سپهسالار كاوه مردم ايران
ز دل راندند
نفاق و بندگی و خسته جانی را
و بنشاندند
صفا و صلح و عيش و شادمانی را”.
۲۶ ساله بود كه ماندگارترين اثرش “آبي، خاكستری، سياه” را به چاپ رساند كه با بيانی آهنگين، عاطفی، ساده، گرم و صميمي، از عاشقی می‌گويد كه در شبی بارانی از فراق معشوق می‌نالد. عشق فردی در اين منظومه با مهر به مردم درآميخته و سادگی و روانی سبك، اقبال پايدار اثر را در پی داشته است. همه چيز حتی تركيب‌های نامتعارفی مانند “دروغزار” و “زهرناك” در شعر او آشنا می‌نمايند:
“با من اكنون چه نشستن‌ها، خاموشی‌ها،
با تو اكنون چه فراموشی‌هاست
چه كسی می‌خواهد
من و تو ما نشويم؟
خانه‌اش ويران بادَ
من اگر ما نشوم، تنهايم
تو اگر ما نشوي، خويشتنی
از كجا كه من و تو
شور يكپارچگی را در شهر
باز برپا نكنيم”
با اينكه او هرگز فعاليت سياسی نداشت، اما بخش‌هايی از اين منظومه تا امروز شعار سياسی بسياری از تلاشگران آزادی و برابری بوده است:
“من اگر بنشينم، تو اگر بنشينی،
چه كسی برخيزد؟
چه كسی با دشمن بستيزد؟”
حميد مصدق در ۵۹ سالگی در تهران درگذشت.
برگرفته ای از سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۲۹ ژانویه ۲۰۲۱