یک روز پس از آغاز اعتراضات مردمی در شهرستان سراوان همچنان اینترنت این شهرستان و بسیاری از نقاط سیستان و بلوچستان قطع و جوّ امنیتی سنگینی در این استان حاکم است. شهر به حالت نیمه تعطیل درآمده و یگان ویژه در ورودی شهر ایست بازرسی مستقر کرده و از ورود برخی اتومبیلها به شهر جلوگیری میکند.
بسیاری از مغازهداران در ایرانشهر و زاهدان در حمایت از مردم سراوان دست به اعتصاب زدهاند. مولوی عبدالحمید در بیانیهای با محکوم کردن کشتار مردم بیدفاع سراوان بر فقر و تنگدستی مردم منطقه تأکید کرده و اعلام کرده که «سوختبری جرم نیست».
اعتراضات مردمی در شهرستان سراوان در شرق استان سیستان و بلوچستان که تا ظهر سهشنبه پنجم اسفند ۹۹ با بسته شدن فرمانداری سراوان پس از حمله مردم خشمگین، بستن خیابانها و آتش زدن چند اتومبیل سپاه پاسداران و نیروی انتظامی توسط مردم ادامه داشت، در واکنش علیه به رگبار بستن شهروندان سوختبر این منطقه شکل گرفت.
نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه مرزی بمپشت سراوان روز دوشنبه چهارم اسفندماه ۹۹ به سوختبرانی که در این منطقه به دلیل مسدود بودن گذرگاه مرزی تجمع اعتراضی کرده بودند تیراندازی کردند.
در حمله سپاه پاسداران به سوختبرانی که اکثراً ساکن شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان هستند دست کم ۱۰ نفر کشته و ۵ نفر زخمی شدند. برخی گزارشهای دیگر از کشته شدن ۳۷ نفر و زخمی شدن حدود ۶۰ نفر خبر میدهند.
با آغاز اعتراضات در شهر سراوان اینترنت در این شهر قطع شد که همچنان ادامه دارد و خطوط تلفن همراه و اینترنت در کل استان سیستان و بلوچستان با اختلال همراه است.
همچنین بر اساس ویدئوهای اندکی که امروز چهارشنبه ۶ اسفند در شبکههای اجتماعی منتشر شده، بازاریان در شهرهای ایرانشهر و زاهدان و دزاپ در حمایت از مردم سراوان اعتصاب کردهاند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به اعتراضات روز سهشنبه در سراوان نوشت: «بر اساس فیلمهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی، روز سهشنبه معترضان به دفتر فرمانداری هجوم بردند و یک ماشین پلیس را به آتش کشیدند و نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشکآور جمعیت را متفرق میکنند.»
ثناءالله بلوچ نماینده مجلس ایالتی پاکستان و عضو سابق مجلس سنای این کشور در توئیتی اعلام کرده که دستکم ۳۰ جوان بلوچ در این حادثه کشته شدند.
در شرایطی که مقامات جمهوری اسلامی روایتی ناقص، نیمهکاره و یکطرفه در مورد آنچه روز دوشنبه در مرز ایران و پاکستان رخ داده مطرح کردهاند، روزنامههای پاکستان نیز درباره کشتار مردم بیدفاع ایران نوشتهاند.
محمد هادی مرعشی معاون امنیتی- انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان همزمان با اعتراضات مردم در سراوان گفت که «با هدف توجه به معیشت مرزنشینان، گذر مرزی در منطقه شمسر سراوان ایجاد شده است.»
او درباره رویدادهای اخیر در مناطق مرزی گفت که «از ساعت هشت صبح روز گذشته در حوزه شهرستان سراوان درگیری اتفاق افتاد و تجمعی در پشت مرز مشاهده شد و انبوهی از جمعیت سوختبران و افرادی که غالبا به صورت غیرقانونی مبادرت به انتقال سوخت کشور به پاکستان میکنند در این منطقه تجمع کرده و قصد داشتند از این مرز وارد شوند.»
این مقام دولتی افزوده که «بیش از دو ساعت مذاکره با این افراد انجام شد و از آنها درخواست کردیم تا خویشتنداری کنند و در چارچوب قواعد و قوانینی که در نظر گرفته شده است، از این گذر وارد شوند.»
وی انگشت اتهام را به سمت نیروهای پاکستان گرفته و افزوده که «ظاهرا تجمع آنها منجر به تیراندازی از سوی ماموران پاکستانی میشود و هجوم شدت پیدا میکند که جمعیت با شکست دربهای گذر مرزی وارد میشوند، در بین آنان چهار مجروح و یک کشته به چشم میخورد که در اثر تیراندازی آن سوی مرز بوده است.»
این مقام دولت روحانی توضیح نداده که اگر تیراندازی از آنسوی مرز بوده چرا مردم سراوان علیه سپاه پاسداران و جمهوری اسلامی اعتراض کرده و چرا در فرمانداری تجمع کردند و اتومبیلهای نیروی انتظامی را به آتش کشیدند؟
دیگر مقامات جمهوری اسلامی از جمله نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی تا هنگام تنظیم این گزارش هیچ واکنشی به درگیریهای روز گذشته سراوان، کشتار مردم از سوی نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ناآرامی روز چهارشنبه در شهرهای زاهدان و ایرانشهر نشان ندادهاند.
مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت شهر زاهدان اما در بیانیهای کشتار مردم را محکوم کرده است. در این بیانیه آمده است «حادثهای که در منطقۀ مرزی سراوان رخ داد و در اثر تیراندازی مأمورین جمعی از هماستانیها به شهادت رسیدند یا زخمی شدند، شدیدا باعث تألم و تأسف گردید. متأسفانه اکثر مردم استان با مشکلات عدیدۀ معیشتی دست و پنجه نرم میکنند و در بدترین وضعیت اقتصادی بسر میبرند. با توجه به نبود شغل کافی و منبع درآمد، بسیاری از مردم استان ناچار به خرید و فروش سوخت میشوند.»
او در ادامه نوشته که «سوختبری جرم و قاچاق نیست؛ سوختبران نانآوران خانوادههای خودشان هستند و زندگی هزاران خانواده از همین طریق میچرخد. البته مسئولین نظامی و انتظامی با قاچاق اسلحه و مواد مخدر مبارزه کنند.»
مولوی عبدالحمید در بخش دیگری از این بیانیه نوشته که «دولتها وظیفه دارند برای معیشت مردم برنامهریزی کنند تا کسی ناچار به اختیارنمودن شغلهای پرخطر نشود. بدون شک این مرز مشترک متعلق به همین مردم است و نفعش باید به همین مردم محروم برسد، نه کسانی که با تجارت کلان سوخت، سود میلیاردی بهدست میآوردند.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان خواستار محاکمه و مجازات عاملان شلیک به مردم شد: «بنده این جنایت را که خلاف شرع و قانون است بهشدت محکوم میکنم و از مسئولین درخواست دارم در سریعترین زمان ممکن عاملان این حادثۀ دردناک را محاکمه و مجازات نمایند.»
شاهزاده رضا پهلوی نیز روز گذشته در پیامی مسئولیت کشتار، فقر و سوختبری مردم سیستان و بلوچستان را متوجه جمهوری اسلامی کرد و نوشت: «سوختبری انتخاب هممیهنان بلوچ مظلوم ما در سیستان و بلوچستان نیست. این جمهوری اسلامی است که مردم محروم استانهای مرزی ایران را به کارهای خطرناکی چون سوختبری و کولبری وادار کرده و خود نیز آنها را به گلوله میبندد. خیزش مردم شجاع سراوان علیه ظلم و ستم بیپایان این رژیم، شایسته تقدیر و همراهی ماست. باور دارم که در ایران آباد و آزاد فردا، سیستان و بلوچستان طعم رونق و رفاه را خواهد چشید.»
همچنین کاربران در شبکههای اجتماعی با استفاده از هشتگهای #سراوان و #سراوان تنها نیست از مردم سیستان و بلوچستان حمایت میکنند. حمایت گسترده مردم سبب شد طی مدت کوتاهی این دو هشتگ در توئیتر ترند شوند.
منوچهر بختیاری پدر پویا بختیاری از جانباختگان اعتراضات سراسری آبان ۹۸ و از فعالان جنبش دادخواهی با انتشار پیامی ویدئویی با محکوم کردن جمهوری اسلامی اعلام کرد که در کنار مردم داغدیده سیستان و بلوچستان ایستاده است.
برخی از مردم نیز با انتشار دستنوشتههایی حمایت خود از مردم در سیستان و بلوچستان را اعلام کردهاند.
جمهوری اسلامی در حالی با آغاز درگیریها، اینترنت منطقه را قطع و ارتباط مردم معترض با دنیای خارج را مسدود کرده که برخی از شهروندان با استفاده از سیمکارتهای پاکستانی ویدئوها و تصاویر اعتراضات را منتشر میکنند.
بر اساس آخرین خبرهای منتشر شده از سوی فعالان بلوچ، نیروهای یگان ویژه مقابل «بازار مشترک» شهر زاهدان تجمع کرده و برخی منابع از گشتزنی آنها در داخل بازار خبر میدهند.
کانال تلگرامی رصد بلوچستان نیز در همین ارتباط نوشت: «مأموران امنیتی در شهر سراوان به شهروندان اجازه ورود و خروج نمیدهند و فضای شهرهای استان سیستان و بلوچستان به شدت ملتهب و امنیتی است.»
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۲۵ فوریه۲۰۲۱