مدیر آژانس انرژی اتمی در مصاحبه با یک روزنامه ژاپنی، از تلاش برای بازرسی‌های گسترده‌تر سایت‌های ایران خبر داده و ابراز نگرانی کرده که تولید اورانیوم غنی‌شده می‌تواند به سطحی برسد که امکان استفاده نظامی داشته باشد.
ایران در ژانویه ۲۰۲۱ اعلام کرد که قصد دارد اورانیوم با غلظت ۲۰درصد تولید کند. در ماه فوریه نیز اجرای پروتکل الحاقی مبنی بر بازرسی‌های فوری و اقدامات نظارتی آژانس بر سایت‌های هسته‌ای خود را متوقف کرد.
رافائل گروسی در گفت‌وگو با روزنامه ژاپنی “NIKKEI Asia” عنوان کرده که تولید اورانیوم با غلظت ۲۰درصد، یک آستانه مهم برای نزدیک شدن به مرحله ساخت سلاح اتمی است. او وضعیت کنونی را “بسیار غیرمعمول” توصیف کرده و گفته است: «واضح است که اطمینان یافتن از کاربرد غیرنظامی فعالیت‌های ایران در این وضعیت، مستلزم بازرسی‌های جدی است.»
گروسی گفته که ایران در حال حاضر حدود ۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰درصد غنی‌شده دارد و قبلا هم ۳۰۰۰کیلوگرم اورانیوم با غلظت کمتر تولید کرده است. او افزوده که میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران رو به افزایش است و “آنها با استفاده از تجهیزات بیشتر، توانایی خود برای غنی‌سازی را نیز بالا می‌برند.”
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رایزنی‌های فنی با تهران را از ماه آوریل از سر خواهد گرفت. یکی از موارد تمرکز بازرسان آژانس، وجود ذرات اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده است. گروسی به روزنامه “آسیا نیک‌کی” گفته که پاسخ‌های طرف ایرانی از نظر فنی قابل قبول و معتبر نبوده‌اند.
گروسی در افتتاحیه نشست دو هفته پیش شورای حکام هم تاکید کرده بود که وجود ذرات چندگانه اورانیوم طبیعی با منشاء فعالیت انسانی از جمله ذرات تحول یافته ایزوتوپی در مکان اعلام نشده ایران، نشانه بارز وجود مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای است. او تصریح کرده بود که ایران با گذشت ۱۸ ماه، توضیحات لازم، کامل و معتبر از نظر فنی را درباره وجود این ذرات ارائه نداده است.
مدیرکل آژانس ماه گذشته سفری دو روزه به تهران داشت و حاصل مذاکراتش با مقامات ذیربط ایرانی، توافقی بود که ادامه بازرسی کارشناسان آژانس از تاسیسات هسته‌ای این کشور و راستی‌آزمایی‌ها را برای سه ماه میسر می‌کند. او ابراز امیدواری کرده که در این فاصله، گفت‌وگو و مشاورات دیپلماتیک با تهران برای از سرگیری تعهدات برجام به نتیجه برسد.
اظهار امیدواری گروسی در حالی است که دولت بایدن سیگنال‌هایی به ایران برای احیای توافق اتمی داده اما طرفین در چگونگی امر دچار اختلاف نظر هستند. ایران خواستار پیشقدم شدن آمریکا در رفع تحریم‌هاست و آمریکا نیز شرط را بازگشت ایران به تعهداتش می‌داند.
جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز جمعه ۱۲ مارس به خبرنگاران گفت: «دیپلماسی با ایران در جریان است اما در حال حاضر به صورت مستقیم انجام نمی‌گیرد.»
ده روز قبل، بریتانیا، فرانسه و آلمان از ارائه قطعنامه توبیخی علیه حکومت ایران انصراف دادند تا مدیرکل آژانس فرصت یابد به تلاش برای خروج از بن بست و حل مسائل با ایران ادامه دهد. در پیش‌نویس قطعنامه تروئیکای اروپا به شورای حکام از جمله به عدم پاسخگویی شفاف جمهوری اسلامی نسبت به کشف ذرات اورانیوم در سه سایت هسته‌ای این کشور اشاره شده بود.
تصویب این قطعنامه می‌توانست توافق موقت ایران و آژانس را هم بی‌اثر کند. تهران تهدید کرده بود که در صورت تصویب این قطعنامه، توافق سه ماهه را فسخ خواهد کرد.
مصاحبه گروسی با روزنامه ژاپنی روز جمعه ۱۲ مارس انجام گرفته است. مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تلاش و تکاپو برای بازگشت بازرسان آژانس به تاسیسات اتمی کره شمالی و گسترش تیم نظارت بر این مراکز نیز خبر داده است. پیونگ یانگ در سال ۲۰۰۹ بازرسان آژانس را اخراج کرد.
گروسی هم‌چنین روانه کردن آب تصفیه شده نیروگاه خراب فوکوشیما به اقیانوس آرام را از نظر فنی عملی دانسته است. رآکتور فوکوشیما ده سال قبل منفجر شد و تصمیم اخیر دولت ژاپن با مخالفت ماهیگیران و شماری از کشورهای حاشیه اقیانوس آرام روبرو شده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته که نظارت بازرسان آژانس به روند عملی شدن این تصمیم، باعث جلب اعتماد افکار عمومی در ژاپن و در سطح دنیا خواهد شد.
برگرفته ای از سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۱۵ مارس ۲۰۲۱