تخریب «شهیاد» پس از شلیک توپ‌های ارتش؛ مدیر اجرایی برج «آزادی»: با ما هماهنگ نشد، بی‌خبر بودیم!

شلیک پیاپی ۸ عدد توپ مشقی پای برج «آزادی» (شهیاد) تهران توسط لشکر ۲۳ نیروی زمینی و دژبان کل ارتش با همکاری شهرداری تهران باعث ترک خوردن‌ بیشتر این سازه تاریخی و فرهنگی شده است. مدیر اجرایی این مجموعه می‌گوید، حتا به آنان اطلاع هم داده نشده که چنین برنامه‌ای قرار است اجرا شود!

برج «آزادی»(شهیاد) در پی موج و ارتعاشات شلیک توپ‌ها به ویژه در قسمت ‌های بالایی ترک برداشته است
شلیک پیاپی ۸ توپ مشقی پای برج تاریخی «آزادی» (شهیاد) در لحظه تحویل سال ۱۴۰۰ توسط لشکر ۲۳ نیروی زمینی و دژبان کل ارتش در همکاری با شهرداری تهران باعث ترک‌خوردگی‌های جدید و قابل مشاهده در بدنه‌ی این سازه‌ی تاریخی و فرهنگی و نماد پایتخت شده است.

تا کنون هیچ‌ مسئولی از شهرداری تهران و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری توضیح یا واکنشی به خسارات وارد شده نشان نداده‌اند. گفته شده که کارشناسان میراث فرهنگی برای بررسی خسارات‌های احتمالی از مجموعه بازدید نکرده‌اند و مشخص نیست که آیا برای توپ‌ در کردن، آنهم ۸ عدد، در حریم بنای تاریخی که جزو میراث ملی ایران به شمار می‌رود، از میراث فرهنگی استعلامی گرفته شده یا نه.

مسئولان برج از خبرنگاران دعوت کرده‌اند تا این بنا را پس از شلیک کردن این توپ‌ها بازدید کنند. گزارش‌ میدانی و تصاویر خبرگزاری ایسنا از وضعیت برج «آزادی» نشان می‌دهد، ارتعاشات شلیک توپ‌های ارتش در بخش بالایی، طبقه آخر برج که به بام منتهی می‌شود، ترک‌های قابل مشاهده‌ای را به وجود آورده است.

برج «شهیاد» سال‌هاست به دلیل بی‌توجهی‌های مسئولان میراث فرهنگی و شهرداری تهران، رطوبت و نم زده که ذره ذره این بنا را رو به تخریب برده و خسارات جدی از جمله ترک‌خوردگی‌های بسیار ایجاد کرده است. اکنون اما شلیک توپ‌ها، ترک‌خوردگی‌های جدیدی ایجاد کرده که در حاشیه پنجره‌های ضلع غربی، در امتداد محلی که توپ‌ها مستقر شده بودند، قابل مشاهده است.

آنگونه که راهنمای طبقه آخر برج گفته، این ترک‌‌خوردگی‌ها جدید هستند و احتمال دارد بر اثر ارتعاشات شلیک توپ‌ها ایجاد شده باشد و تقریبا در اطراف سه پنجره میانی به وضوح قابل مشاهده‌اند.

حمید خاکباز مدیر اجرایی برج «آزادی» (شهیاد) به ایسنا گفته است: «همانطور که می‌دانید در لحظه تحویل سال مراسمی در محوطه برج آزادی برگزار و شلیک توپ انجام شد. اما برای اجرای این مراسم هیچگونه هماهنگی با مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی و بنیاد رودکی (مسئول برج آزادی) انجام نشده بود و ما اساسا از موضوع بی‌اطلاع بودیم.»

به گفته‌ی مسئولان این برج، این مجموعه روز ۳۰ اسفندماه ۹۹ تعطیل بوده و هیچکس داخل بنا حضور نداشته است.

گفتنی است که مراسم «توپ در کردن» هنگام تحویل سال پیشینه‌ی تاریخی در ایران دارد و دست‌کم از زمان قاجار رایج بوده و در شرایطی که امکانات خبری وجود نداشت، با صدای شلیک توپ، مردم مطلع می‌شدند که بر اساس اعلام ستاره‌شناسان، سال نو تحویل شده است. پیش از انقلاب نیز این مراسم بطور سنتی در شهرهایی که امکانش وجود داشت، انجام می‌شد و هیچ حالت نمایشی نداشت بلکه مردم صدای شلیک توپ را که از پادگان‌ها به گوش می‌رسید با آیین شروع سال جدید پیوند می‌زدند. جمهوری اسلامی اما این را نیز بر اساس سرشت نظامی و تبلیغاتی خود با نمایش قدرت‌نمایی عوضی گرفته و طبق معمول تخریبی نیز با این کار به یادگار گذاشته است!

برج شهیاد در سال ۱۳۴۹ خورشیدی توسط حسین امانت معمار معروف ایران ساخته شد و در طول ۴۲ سال پس از انقلاب از سوی جمهوری اسلامی تلاش شد تا این بنای شاخص از اذهان عمومی مردم به عنوان نماد پایتخت ایران از دوران پهلوی پاک شود و بناهایی چون «برج میلاد» بجای آن بنشیند. جمهوری اسلامی با بی‌توجهی و عدم رسیدگی باعث شد تا صدمات غیرقابل جبرانی به برج «شهیاد» که پس از انقلاب آن را «آزادی» نامیدند وارد شود و حتا رطوبت به چنان مشکلی در این بنا تبدیل شود که مدیران شهرداری بازسازی آن را دست به دست می‌کنند!

هرچند بازسازی و مرمت غیراستاندارد و سطحی نیز خود عامل تخریب شدید این بنا شده است. چندی پیش رطوبت ناشی از تعویض غیراستاندارد کاشی‌های میدان شهیاد به زیرزمین این بنا رسید.

برج شهیاد نمادی از ایرانِ مدرن و یادبودی از جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در میانه یکی از میدان‌های اصلی غرب تهران به نام «میدان شهیاد» قرار گرفته که دروازه ورودی پایتخت از سوی غرب نیز به شمار می‌رود. در این بنای فاخر تلفیقی از معماری هخامنشی، معماری ساسانی و هنر ایرانی به کار گرفته شده است. در محوطه زیرین برج، چندین تالار نمایش، نگارخانه، کتابخانه و موزه قرار دارد که می‌تواند به عنوان یک جاذبه‌ی توریستی محلی برای کسب درآمد جهت نگهداری آن تبدیل شود.

با وجود ۴ دهه بی‌توجهی و تلاش برای حذف «شهیاد»، در نظرسنجی سال ۱۳۹۸ ایسپا، ۵۳ درصد مردم پایتخت «شهیاد» را همچنان نماد پایتخت دانسته‌اند.

برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۲۹ مارس ۲۰۲۱