ترکیه سفیر چین در آنکارا را به دلیل توییت‌هایی که در ارتباط با اویغورها منتشر کرده احضار کرد. سفیر ایران در چین اما با توصیف سیاست چین در قبال اویغورها هرگونه فشار به مسلمانان اویغور را رد کرده است.
وزارت امور خارجه ترکیه روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین (۶ آوریل) لویی شائوبین، سفیر چین در این کشور را احضار کرد.
احضار سفیر چین در آنکارا پس از ارسال توییت‌هایی بوده که در وبسایت سفارتخانه این کشور در ترکیه انتشار یافته است. این توییت‌ها پس از اعتراض احزاب سیاسی ترکیه به سرکوب اویغورهای مسلمان توسط چین نوشته شده است.
شائوبین در توییت خود به ترکی نوشت، چین با هرگونه چالش توسط هر شخص یا قدرت در برابر حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور مخالفت می‌کند و حق پاسخ مناسب را برای خود محفوظ می‌داند.
این موضوع واکنش محافل سیاسی ترکیه از جمله حزب ملی‌گرای “نیک” Iyi Parti به رهبری خانم مرال آکشنر را برانگیخت.
آکشنر در واکنش به توییت اعتراضی سفارت چین نوشت: «حرف توخالی نزنید، اول دست از نسل‌کشی اویغورها بردارید!»
دولت ترکیه تا کنون بارها در مجامع بین‌المللی از جمله در نشست “سازمان همکاری اسلامی” توجه جهانیان را به وضعیت اویغورها جلب کرده است.
بسیاری از کشورهای مسلمان از جمله ایران و پاکستان به دلیل اعمال فشار چین و “نیاز اقتصادی” تا کنون درباره سرکوب اویغورها سکوت اختیار کرده‌اند.
یک میلیون مسلمان در اردوگاه‌های اجباری چین
تخمین زده می‌شود که حداقل یک میلیون اویغور در اردوگاه‌های اجباری چین نگهداری می‌شوند و از بسیاری از آنها پس از ورود به این اردوگاه‌ها رد پایی دیگر نمی‌توان یافت.
بر اساس سندی که در اختیار دویچه‌وله قرار گرفته است بسیاری از آنها به کارخانه‌هایی برای کار اجباری فرستاده می‌شوند. اگر هم کسی از آنها از اردوگاه آزاد شود، در هر قدم زیر نظر دستگاه‌های امنیتی چین قرار می‌گیرد.
طبق این اسناد حتی ساده‌ترین کار مثلا گذاشتن ریش یا استفاده از روسری یا عبادت از جمله اعمال “مشکوک” از نظر حکومت چین به شمار می‌رود.
سازمان ملل و بسیاری از نهادهای حقوق بشری بین‌المللی در ارتباط با گزارش‌های مربوط به نگهداری اویغورها در بازداشتگاه‌های اجباری اظهار نگرانی کرده‌اند.
رویکرد ایران نسبت به سرکوب اویغورها
جمهوری اسلامی ایران برخلاف ترکیه رویکرد متفاوتی در قبال مسئله اویغورها دارد.
مقامات ایرانی نه تنها سرکوب اویغورها را محکوم نکرده‌اند بلکه در تلاش‌اند سیاست‌های چین در قبال اویغورها را توجیه کنند.
محمدرضا کشاورززاده، سفیر ایران در چین، چند روز پس از امضای قرارداد همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین، با انکار گزارش‌های مربوط به “نسل‌کشی” مسلمانان ایغور توسط دولت چین، گفته است اقدامات دولت چین باعث شده مسلمانان این منطقه “از زندگی بهتری برخوردار” شوند.
سفیر ایران گفته است مسلمانان در چین مورد آزار قرار نمی‌گیرند. در پی این اظهارات، رسانه‌های چینی از سخنان تمجیدآمیز سفیر ایران و همچنین سفر او به ایالت “سین‌کیانگ” تقدیر کردند. روزنامه‌های چین نوشتند “دوستان ایرانی واقعیات سین‌کیانگ را به جهان نشان دادند”.
اما در داخل کشور برخی از شخصیت‌های سیاسی به سکوت ایران در قبال سرکوب مسلمانان اویغور اعتراض کرده‌اند.
علی مطهری، نماینده سه دوره پیشین مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس مجلس دهم درباره ظلم دولت مرکزی چین به مسلمانان منطقه سین‌کیانگ، از مسئولان جمهوری اسلامی و رادیو تلویزیون حکومتی به خاطر سکوت در برابر این وقایع به شدت انتقاد کرده است.
علی مطهری پیش از امضای قرارداد ۲۵ ساله ایران با چین به “عصر ایران” گفت: «من چندی پیش علت سکوت ایران را از یکی از مقامات عالی وزارت امور خارجه پرسیدم. او گفت به دلیل نیاز اقتصادی مجبور به سکوت هستیم. گفتم مگر مجبورید رابطه با سایر نقاط دنیا را به اینجا برسانید که در دامن چین بیفتید و مجبور به ترک یک وظیفه اسلامی بشوید. عجیب است که صدا و سیما هم حتی یک گزارش از وضعیت مسلمانان چین پخش نکرده است.»
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۷ آوریل۲۰۲۱