پیش از آن که وزیر امور خارجه چین در تعطیلات نوروزی به تهران برسد، توقفی در ریاض داشت.
وانگ یی، وزیر خارجه چین، در مصاحبه‌ای اختصاصی با شبکه سعودی العربیه در پاسخ به این پرسش که «چرا وی عربستان سعودی را به عنوان اولین مقصد خود در خاورمیانه و در خلیج (فارس) انتخاب کرده است و چه نظری درباره رابطه چین با سعودی دارد»، گفت: «تا به طور مشترک امنیت جمعی را تقویت کنیم و امنیت و ثبات در خاورمیانه را ارتقا دهیم تا نگرانی‌های مشروع همه طرف‌ها برآورده شود. تشویق گفت‌وگو و مذاکره از جایگاه برابر، درک متقابل و سازگاری و بهبود روابط بین کشورهای حاشیه خلیج فارس مهم است. مبارزه قاطعانه با تروریسم و پیشبرد ریشه‌کنی آن ضروری است. ما پیشنهاد می‌کنیم در چین یک کنفرانس گفت‌وگوی چند جانبه برای امنیت منطقه‌ای در منطقه خلیج فارس به منظور بررسی ایجاد سازوکار اعتماد در خاورمیانه برگزار کنیم. ممکن است با مواردی مانند اطمینان از ایمنی تأسیسات نفتی و خطوط حمل و نقل شروع کنیم و گام به گام چارچوبی برای امنیت جمعی، جامع وهمکاری پایدار در خاورمیانه ایجاد کنیم.»
پس از انجام این مصاحبه که شامل پرسش‌هایی درباره شروع مذاکرات آمریکا درباره احتمال بازگشت به برجام و نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران نیز بود، وزیر خارجه چین به ایران رفت تا توافق مهم و بزرگ ۲۵ ساله بین ایران و کشور متبوع خود را نهایی کند.
در هفتم فروردین، روز امضای آن سند، وانگ یی به حسن روحانی گفت که چین خواستار بازگشت آمریکا به برجام است و از «طرح صلح هرمز» که دولت روحانی ارائه داده است، حمایت می‌کند.
از روز یکشنبه ۱۸ آوریل که روزنامه فاینشنال تایمز به ملاقات مقام‌های ایرانی و سعودی در عراق اشاره داشته است، تاکنون نه مقام‌های سعودی و نه ایرانی آن را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.
این ملاقات‌ها بیش از آن که با هدف ایجاد رابطه بین دو کشور باشد، می‌تواند معطوف به موضوعات امنیتی و تنش‌زدایی در منطقه بین دو قطب اصلی قدرت در منطقه باشد، نه با وساطت مصطفی الکاظمی، بلکه با برنامه‌ریزی دولت چین و هماهنگی با ایالات متحده آمریکا انجام گرفته است.
دولت چین با استفاده از رابطه خوبی که با تمامی کشورهای منطقه دارد، برای گفت‌وگو با طرف‌های درگیر، نسبت به ایالات متحده آمریکا امتیاز بیشتری دارد. برای بازگشت به برجام راهی طولانی در پیش است. اما برای رسیدن به توافقی موقت که بتواند زمینه را برای گفت‌وگوهای بیشتر و عمیقتر درباره برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند، رضایت کشورهای منطقه و بهبود نسبی اوضاع امنیتی در خلیج فارس از نکات مهم برای ادامه گفت‌وگوهای کشورهای مذاکره کننده با ایران است.
چین بزرگترین واردکننده نفت از عربستان سعودی است و اقدامات اخیر جمهوری اسلامی ایران، از به خطر انداختن امنیت خطوط کشتیرانی در خلیج فارس و تنگه هرمز و آب‌های عمان گرفته تا حملاتی که به تاسیسات نفتی آرامکو توسط پهپادها و موشک‌های حوثی‌ها با منشاء ایرانی (به گفته سازمان ملل متحد) انجام داد، در عمل تهدید منافع چین نیز محسوب می‌شود.
قرارداد ۲۵ ساله چین با ایران که می‌تواند منافع اقتصادی و مالی بسیاری برای این کشور داشته باشد، در عین حال به دلیل نقض قوانین تحریم ایالات متحده آمریکا، می‌تواند چین را به شدت مغبون کند. به همین دلیل، ایران می‌بایست با دادن ضمانتی بسیار مهم و اساسی نظر چین را برای انعقاد این توافقنامه جلب کرده باشد.
ارزش قراردادهای تجاری چین با عربستان سعودی و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، قابل قیاس با حجم تبادلات تجاری با ایران نبوده و نیست. اما نفت ارزان ایران و منابع غنی دریایی و معادن آن کشور و بسیاری دیگر از امتیازات ناگفته که در توافق ۲۵ ساله چین و ایران در نظر گرفته شده است، و مهمتر از آن، باز شدن پای چین به خاورمیانه و به‌خصوص خلیج فارس در رقابت با آمریکا، مهمترین عامل برای امضای آن توسط چین بوده است.
وزیر خارجه چین پیش از سفر به تهران به ریاض رفت تا مقامات سعودی را از جزئیات این توافق آگاه، و اجرایی شدن آن را وابسته به کم شدن تنش‌ها و تن دادن تهران به گفت‌وگوهای امنیتی با عربستان سعودی منوط کند.
هشدار روحانی به عربستان سعودی و امارات متحده عربی: اگر ما نمی‌بودیم، صدام کشورهای شما را اشغال می‌کرد
اگر این تحلیل درست باشد، باید گفت که ایالات متحده، یا بهتر آن است که بگوییم جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور، حل و فصل مناقشات منطقه را به چین واگذار کرده است.
اگر چین با اطلاع ایالات متحده آمریکا، مسئولیت رام کردن و کنترل رفتارهای غیرقابل پیش بینی جمهوری اسلامی ایران را به عهده گرفته باشد، می‌توان گفت که نظام ایران نه تنها آب و خاک، بلکه بقای خویش را نیز به صورت مشروط به چینی‌ها فروخت تا نظام نشسته بر فلاکت تحریم‌ها و مورد انزجار مردم ایران را با کمک چین سرپا نگاه دارد.
برای ایران نامداری که بزرگترین تمدن و تاریخ را در جهان داشته است، این جمله حقارت‌آمیز وزیر امور خارجه چین به رئیس جمهوری نظام جمهوری اسلامی نیز فراموش نشدنی است: «امیدوار است پس از امضای این توافقنامه کشورش بتواند واکسن‌های بیشتری برای مهار کرونا در اختیار ایران بگذارد.»
وزیر خارجه چین به خبرنگار العربیه می‌گوید که چین اسناد همکاری «کمربندی و جاده» را با همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس امضا کرده است. تجارت دو طرفه بین چین و اعضای شورای همکاری خلیج فارس از۱۶۰ میلیارد دلار آمریکا در سال۲۰۲۰ فراتر رفت و چین را به بزرگترین شریک تجاری شورای همکاری خلیج فارس و بزرگترین بازار صادراتی پتروشیمی تبدیل کرد و اینک دو طرف در حال ایجاد بحث در مورد ایجاد منطقه تجارت آزاد بین آنها هستند. چین آماده همکاری با شورای همکاری خلیج فارس برای پیشرفت جدید و بیشتر در روابط است.
«پیشرفت و رابطه‌ای» با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که بر اساس تفاهم دیگری، از نظام جمهوری اسلامی می‌خواهد تنش‌ها و مشکلات امنیتی خود را با شرکای بزرگ اقتصادی چین در منطقه حل و فصل کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۰ آوریل۲۰۲۱