نویسندگان کتاب «تلاش پرمخاطره ایران برای دستیابی به سلاح اتمی» که قرار است در روزهای آینده منتشر شود، می‌گویند حکومت ایران سال‌هاست که از توانایی لازم برای ساخت بمب اتم در زمان سریع برخوردار است.
نویسندگان این کتاب که بخش‌هایی از آن را روزنامه واشینگتن پست منتشر کرده است، تاکید کرده‌اند که ایران در سال ۱۳۸۲ بر چالش‌های فنی در راه ساخت بمب اتمی دیگر فائق آمده و آماده آزمایش یک بمب هسته‌ای بود.
نویسندگان این کتاب، دیوید آلبرایت، رئیس موسسه علم و امنیت بین‌المللی، و سارا بِرکهارد، یکی از محققان این موسسه، هستند.
این موسسه در دو دهه گذشته همواره به رصد تحولات برنامه هسته‌ای ایران مشغول بوده و نویسندگان کتاب بر اساس اسناد به دست آمده از آرشیو هسته‌ای ایران که در سال ۹۷ توسط اسرائیل سرقت شد، کتاب خود را تنظیم کرده‌اند.
بر اساس مطالب این کتاب و اسناد آرشیو هسته‌ای ایران، دانشمندان ایرانی با محوریت محسن فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای که به «پدر بمب اتم» ایران شهرت یافته بود، در سال ۸۲ می‌توانستند در صورتی که مقام‌های حکومت دستور دهند، بمب اتمی تولید کنند.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائيل روز ۱۰ اردیبهشت سال ۹۷ که از آرشیو سرقت شده اسناد هسته‌ای ایران رونمایی کرد، به نام محسن فخری‌زاده اشاره کرده بود.
آقای فخری‌زاده روز هفتم آذر سال گذشته در آبسرد دماوند هدف سوء‌قصد قرار گرفت و کشته شد. مقام‌های حکومت ایران اسرائيل را متهم اصلی ترور این دانشمند هسته‌ای می‌دانند.
روزنامه واشینگتن پست در بخش دیگری از این گزارش نوشته است که نویسندگان کتاب جدید درباره فعالیت اتمی ایران عقیده دارند مدل طراحی بمب اتمی ایران «کاملا بومی» بوده و «از جایی کپی نشده بود».
در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره تلاش ایران برای خرید بمب اتمی منتشر شده است. از جمله اواخر سال ۱۳۸۸ روزنامه واشینگتن پست در گزارشی نوشت که ایران در سال ۱۳۷۷ قصد داشته است بمب اتمی را از عبدالقادر خان، دانشمند هسته‌ای پاکستان، خریداری کند.
در آن گزارش از علی شمخانی، دبیر کنونی شورای عالی امنیت ملی ایران به عنوان فرستاده ایران به پاکستان برای خرید بمب اتم نام برده شده بود.
حکومت ایران در سال‌های گذشته همواره تلاش برای دستیابی به بمب اتم را رد کرده و برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز معرفی کرده است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش «ارزیابی تهدیدات» نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده که ۲۴ فروردین امسال منتشر شد، جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر به فعالیت‌هایی که برای ساخت بمب اتمی «کلیدی هستند»، مشغول نیست.
بر اساس این گزارش، «اگر از فشار تحریم‌ها علیه تهران کاسته نشود»، مقام‌های حکومت ایران «احتمالاً گزینه‌هایی، از غنی‌سازی تا ۶۰ درصد تا طراحی و ساخت راکتور هسته‌ای جدید» را مورد بررسی قرار می‌دهند که می‌تواند، در درازمدت، مواد قابل استفاده در ساخت بمب اتمی را تولید کند و این کار «سال‌ها طول می‌کشد.»
بر خلاف این گزارش اما نویسندگان کتاب «تلاش پرمخاطره ایران برای دستیابی به سلاح اتمی» می‌گویند کشته شدن فخری‌زاده در کوتاه‌مدت به توانایی ایران در این حوزه آسیب زده، ولی با توجه به اینکه ایران به توانایی فنی رسیده است، اگر حکومت تهران تصمیم بگیرد که بمب بسازد، می‌تواند در زمانی سریع از عهده این کار برآید.
پروژه ساخت بمب هسته‌ای ایران در قالب پروژه عماد و با مسئولیت محسن فخری‌زاده پیگیری می‌شد.
این پروژه سال ۸۲ متوقف شد و به گفته نتانیاهو، هدف نهایی آن ساخت کلاهک‌های هسته‌ای، هر یک با توانی معادل پنج بمب هسته‌ای با ده کیلو تن تی‌ان‌تی بود که بر سر هیروشیما فرود آمد، و این کلاهک‌ها قرار بود روی موشک‌های بالستیک شهاب- ۳ نصب شود تا «به سوی تل‌آویو شلیک شود».
انتشار جزئیات تازه درباره تلاش‌های حکومت ایران برای ساخت بمب اتمی در حالی منتشر می‌شود که مقام‌های ایران و آمریکا در وین در حال مذاکرات فشرده و غیرمستقیم درباره احیای برجام هستند.
مقام‌های آمریکایی از جمله آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا بارها تاکید کرده‌اند زمان دسترسی ایران به مواد لازم برای ساخت بمب اتم به سه تا چهار ماه کاهش یافته است و قصد دارند در این مذاکرات نقشه راهی برای بازگشت ایران به تعهدات خود طبق برجام و همچنین کاهش تحریم‌های آمریکا علیه ایران دست پیدا کنند.
علاوه بر گزارش تازه واشینگتن پست در هفته‌های گذشته گزارش‌های متعددی از سوی سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای اروپایی مانند آلمان، سوئد و هلند منتشر شده است که بر اساس آنها حکومت ایران تلاش «غیرقانونی» خود برای تولید سلاح هسته‌ای را متوقف نکرده است.
ساخت شبکه فعال در اروپا برای «جاسوسی صنعتی»، برنامه‌ریزی برای جذب محققان و سرمایه‌گذاری برای کسب و خرید «فناوری‌های پیشرفته»، از جمله اتهاماتی است که در این گزارش‌ها متوجه حکومت ایران شده است.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۱۶ مه ۲۰۲۱