کمتر از سه هفته مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، شش نامزد از هفت نامزد این انتخابات، برنامه‌های تبلیغاتی خود را آغاز کرده‌اند. تنها نامزدی که هنوز وعده قابل توجهی به مردم نداده، محسن مهرعلیزاده است که تنها به نوشتن چند توییت در نقد ابراهیم رئیسی و بیان اینکه مدیران دولت احتمالی‌اش میانگین سنی کمتر از ۴۵ سال خواهند داشت بسنده کرده است.
رئیسی، ستاد انتقال قدرت به جای ستاد انتخاباتی
ابراهیم رئیسی که بسیاری از ناظران سیاسی او را رئیس‌جمهور آینده و خروجی انتخابات کم‌مشارکت روز ۲۸ خرداد می‌دانند، بر دو موضع تورم و بیکاری متمرکز بوده است.
او با شعار دولت مردمی و دولت تحول، روزهای مانده به انتخابات را بیشتر صرف دیدار با گروه‌های بانفوذ مانند بازاری‌ها و سرمایه‌داران اتاق بازرگانی ایران کرده است. شاید بهتر است بگوییم که او پس از مشخص شدن نتایج تایید صلاحیت‌های شورای نگهبان، ستاد انتخاباتی‌اش را بیشتر به سمت ستاد انتقال قدرت تغییر داده است.
رئیسی در روزهای گذشته وعده داده است که با فعال کردن ظرفیت‌های اقتصادی غیرفعال کشور، سالی یک میلیون شغل ایجاد می‌کند. او معتقد است که هم‌اکنون ۷۰ درصد از ظرفیت اقتصادی ایران به دلیل سیاست‌های دولت روحانی غیرفعال است. رئیسی بخش‌های غیرفعال اقتصاد را توضیح نداده است.
او در جمع مدیران اقتصادی عمدتا رانتی اتاق بازرگانی ایران نیز به آنها وعده داد که پول بیشتری به سمتشان سرازیر خواهد کرد:
«برنامه‌ریزی ما این است که نقدینگی به طرف تولید بیاید، در این صورت افزایش نقدینگی نگران‌کننده نیست لذا یکی از کارهای مهم آوردن نقدینگی به سمت تولید هست. فعال شدن تولید می‌تواند به افزایش اشتغال کمک کند.»
برنامه‌ریزی برای حل مشکل مسکن نیز بخش دیگری از وعده‌های ابراهیم رئیسی است. او در این بخش نیز تنها به بیان این جمله کلی و کلیشه‌ای اکتفا کرده است که «مسکن‌سازی مثل لوکوموتیو است که بخش‌های اقتصادی دیگر را به حرکت در می‌آورد ما اگر بتوانیم مسکن‌سازی را که نیاز مردم و زوج‌های جوان هست فعال کنیم می‌توانیم به فعال کردن بسیاری از تولیدها کمک کنیم.»
او تورم یک‌رقمی را هم از برنامه‌های دولتش عنوان کرده است. وعده‌ای که البته به نظر می‌رسد عملی‌شدنش به نتایج مذاکرات احیای برجام وابسته باشد:
«کاهش تورم با افزایش تولید و برنامه‌ریزی امکان پذیر است و یکی از مسائلی که مدنظر دارم، تیم اقتصادی هماهنگ است. زیرا یکی از مشکلاتی که الان کشور با آن مواجه است، تیم اقتصادی ناهماهنگ است که هر بخش آن یک صدایی دارد. تیم اقتصادی هماهنگ در کشور می‌تواند بخش اقتصادی را در کشور اطمینان‌بخش برای بازار و مردم و مصرف‌کننده و تولیدکننده کند. با اقدامات جدی کاهش تورم به یک رقمی امکان‌پذیر است ولی نیاز به کار دارد.»
محسن رضایی: ریل‌گذاری غلط بوده است
دیگر کاندیدای این انتخابات، وعده‌های انتخابات‌های گذشته‌اش را با بسته‌بندی جدید عرضه کرده است. او گفته که از زمان پایان جنگ و شروع سازندگی، ریل‌گذاری اقتصاد غلط بوده است.
شاید مهم‌ترین فراز از وعده‌های انتخاباتی رضایی این باشد که گفته یارانه‌ها را افزایش خواهد داد:
«بنزین و گازوئیل به قیمت واقعی خودش به دهک ثروتمند و به دهک‌های ۹ گانه دیگر نیز به صورت ترجیحی فروخته می‌شود. در نتیجه این اقدام، ما چهار میلیارد دلار صرفه‌جویی خواهیم داشت و می‌توانیم به ۴۰ میلیون نفر ۱۷۸ هزار تومان یارانه بپردازیم. چهار میلیارد دلار دیگر را نیز در نهاده‌های دامی و اساسی صرفه‌جویی خواهیم کرد که از این میزان صرفه‌جویی، چیزی حدود ۳۵۰ هزار تومان یارانه پرداخت خواهیم کرد که با ۹۱ هزار تومان یارانه فعلی، ۴۵۰ هزار تومان یارانه نقدی می‌دهیم.»
رضایی وعده داده که اگر خانم‌ها به شغل اصلی‌شان که از نظر او «بچه‌داری» و «کار خانه» است بازگردند به آنها حقوق می‌دهد:
«ما خانواده‌داری و خانواده‌سازی را یک شغل خواهیم کرد و دو ماموریت تربیت فرزندان ایران اسلامی و مساله سلامت را به آن می‌دهیم تا نُرم سلامت را در ایران آنقدر بالا ببریم که در مقابل یک کرونا اینگونه با مشکلات متعددی مواجه نشویم. فعالیت خانم‌هایی که در این دو مسئولیت در خانه کار کنند شغل محسوب خواهد شد و دولت مردمی باید به آنها حقوق بدهد.»
زاکانی: همه را به التماس می‌اندازم، آمانو هم از ما ترسیده بود
علیرضا زاکانی دیگر چهره این انتخابات تنها کاندیدایی است که موضوع سیاست خارجی را تا حدودی به برنامه تبلیغاتی خود وارد کرده است. شاید دلیل این امر آن باشد که تنها نقطه عطف کارنامه کاری او به زعم طرفدارانش، نقشی است که در کمیسیون مشترک مجلس برای بررسی توافق برجام در سال ۱۳۹۴ داشته است. خاطره‌گویی از جلسات این کمیسیون بخش جدایی‌ناپذیر برنامه‌های انتخاباتی زاکانی است. برخی روایت‌های زاکانی از این جلسات به شکلی است که چندان قابل راستی‌آزمایی هم نیست. برای نمونه او می‌گوید که در زمان بحث بر سر برجام در این کمیسیون، به آمانو پیام داده که در سفر به ایران باید در کمیسیون برجام مجلس شرکت کند. درخواستی که سبب وحشت آمانو شده است. یوکیو آمانو، دبیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۱۹ فوت کرده است.
اما فارغ از این خاطره‌گویی‌ها، زاکانی نگفته است که دولتش با برجام چه خواهد کرد ولی در این حد پیش رفته که بگوید برجام معامله بدی بوده است. اینکه دولت احتمالی او با این معامله بد چه خواهد کرد در صحبت‌های زاکانی جایی نداشته است:
«برجام معامله‌ای حداقلی، معیوب و ناقص بود. قرار بود به واسطه برجام تحریم‌ها برداشته شود اما این سند بد نوشته شد و به واسطه چموشی ترامپ، تحریم‌ها برداشته نشد. در دوره بایدن هم تحریم‌ها ادامه خواهد داشت و برداشته نمی‌شود.»
زاکانی حتی در مورد مذاکرات وین هم بدبین است ولی در مورد این مذاکرات هم به صراحت صحبت نمی‌کند و برنامه عملی دولتش را بیان نمی‌کند:
«آمریکا علاقه‌مند است به برجام برگردد، التماس هم می‌کند، تا از مکانیسم ماشه استفاده کند و اصل حیات ما را نشانه برود، او علاقه‌مند است که طناب دار را به گردن ما بیندازد. ترامپ هم همین راه را رفت اما صریحاً اعلام کرد که فشار حداکثری بر روی ملت ایران شکست خورده است.»
قاضی‌زاده هاشمی، جلیلی و همتی: اقتصاد را درست می‌کنیم
سه نامزد دیگر این انتخابات هم بر وعده‌های اقتصادی متمرکز بوده‌اند. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در توییتر نوشته است که «وقتی رییس جمهور شدم با اولویت دستور تشکیل فوری صندوق رفاه جوانان را تا قبل از اسفند ۱۴۰۰ صادر خواهم کرد. هر زوج جوان ۵۰۰ میلیون تومان برای اشتغال، ازدواج و مسکن خود از این صندوق دریافت خواهند کرد.»
عبدالناصر همتی نیز وعده داده است که تنها چهار سال رئیس‌جمهوری خواهد شد و در همین مدت مشکلات اقتصادی را حل می‌کند:
«می‌دانم مشکلات اقتصادی مردم چیست و شاخصه‌های مشکلات و راهکارهای حل آن را دارم. من حتما در چهار سال برنامه‌هایی را که گفتم اجرایی می‌کنم و معتقدم که چهار سال بیشتر رئیس‌جمهور نیستم و باید در این مدت برنامه‌ها را انجام دهم.»
همتی دلیل اینکه وعده داده که رئیس‌جمهور چهارساله خواهد بود را این‌طور توضیح داده است:
«به این دلیل اعلام کردم که چهار سال بیشتر نمی‌خواهم در ریاست جمهوری بمانم که روسای جمهور وقتی به کرسی می‌نشینند در یک تا دو سال اول وقت خود را هدر می‌دهند بنابراین من اعلام می‌کنم چهار سال بیشتر نمی‌خواهم بمانم تا از همان اول اقدامات خود را اجرایی کنم و وقت را تلف نکنم.»
سعید جلیلی هم بر این نکته تاکید کرده است که او در هشت سال گذشته دولتی در سایه تشکیل داده و دولت‌داری را تمرین کرده است. او گفته که در بلندمدت مشکل نقدینگی و تورم را حل می‌کند ولی از حل مشکلات در کوتاه‌مدت هم غافل نیست.
طرح «وان»، برنامه‌ای است که جلیلی از آن رونمایی کرده است تا مشکلات را در کوتاه‌مدت حل کند:
«طرح وان، برنامه‌ای است که مخفف «واحد انرژی» است و بر اساس آن مردم می‌توانند سهم خودشان از انرژی نفت، بنزین و گاز خودشان مدیریت کنند. طرح دیگر ما تامین سبد غذایی برای همه شهروندان و طرح کوتاه مدت دیگر ما طرح سفر است که هر خانواده ایرانی به فراخور می تواند از آن استفاده کند.»
برگرفته از سایت رادیو زمانه، ۳۰ مه ۲۰۲۱