طی روزها و هفته های اخیر دستکم ۱۱ زندانی و شهروند بازداشت شده در زندان های مختلف کشور، در اعتراض به برخوردهای سلیقه ای و فراقانونی مسئولان و همچنین عدم رسیدگی به مطالباتشان دست به اعتصاب غذا زده اند. بسیاری از زندانیان در ایران به عنوان آخرین راه برای رسیدن به خواسته‌هایشان دست به اعتصاب غذای اعتراضی می‌زنند. خالد پیرزاده، محمد ترکمانی، ایرج حاتمی، فرزاد سامانی، رضا تالشیان جلودارزاده، ابوالفضل غسالی، ویان محمدی، حسین هاشمی، محمدعلی عموری، مختار آلبوشوکه و قاسم سنجری از جمله این زندانیان هستند. در گزارش پیش رو به وضعیت کنونی اعتصاب این زندانیان پرداخته شده است.
در این گزارش با ذکر اسامی به شرح وضعیت کنونی و وضعیت اعتصاب این افراد پرداخته شده است.
۱- خالد پیرزاده، زندانی سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ از صبح روز دوشنبه ۱۰ خردادماه، دست به اعتصاب غذا زد.
آقای پیرزاده طی یادداشتی به شرح دلایل اعتصاب غذای خود پرداخته و اعلام کرده است که تا زمان محقق شدن خواسته قانونی خود به این اعتصاب ادامه خواهد داد.
وی پیشتر نیز از تاریخ ۲۳ اسفندماه ۹۹ در پی عدم تحقق وعده مسئولان مبنی بر موافقت با آزادی مشروط، برای بار دوم دست به اعتصاب غذا زده و در تاریخ ۱۰ فروردین ماه با وعده مساعد مسئولان نسبت به رسیدگی به خواسته‌هایش به اعتصاب غذای خود پایان داده بود. به خالد پیرزاده وعده داده شده بود که به شرط پایان اعتصاب غذا، در ماه های اردیبهشت و خرداد با درخواست آزادی مشروط وی موافقت خواهد شد. وعده ای که تاکنون عملی نشده است.
خالد پیرزاده در تاریخ ۵ خردادماه ۹۸ توسط نیروهای امنیتی همراه با ضرب و شتم بازداشت و مدتی بعد با پایان مراحل بازجویی به زندان اوین منتقل شد. وی در بهمن‌ماه همان سال توسط شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه از بابت اتهام “اجتماع و تبانی” و اتهام “توهین به رهبری” به ۷ سال حبس تعزیری محکوم شد. این حکم نهایتا خردادماه ۹۹ توسط شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به ریاست قاضی احمد زرگر عینا تایید شد. با استناد به ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مجازات اشد یعنی ۵ سال حبس تعزیری از بابت اتهام “اجتماع و تبانی” در خصوص آقای پیرزاده قابل اجرا است.
لازم به ذکر است خالد پیرزاده مردادماه ۹۹ از ناحیه پا تحت عمل جراحی قرار گرفت. پا و مهره‌های کمر او در دوران بازداشت آسیب جدی دیده و نیازمند جراحی‌های بیشتر و فیزیوتراپی است.
۲- محمد ترکمانی، زندانی سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ، از روز چهارشنبه ۱۲ خردادماه، به دنبال انتقال به تیپ ۴ زندان تهران بزرگ، محل نگهداری زندانیان جرائم خشن دست به اعتصاب غذا زد.
این زندانی سیاسی روز سه شنبه ۱۱ خردادماه به صورت تنبیهی از تیپ ۲ این زندان به تیپ ۴ منتقل شده است.
آقای ترکمانی اردیبهشت ماه ۹۶ توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل و پس از گذشت حدود ۵۰ روز و در پی اتمام مراحل بازجویی با تودیع قرار وثیقه آزاد شد. او نهایتا در سال ۹۸ توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی صلواتی، از بابت اتهام توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی به ۳ سال حبس، از بابت اتهام توهین به رهبری به ۳ سال حبس، از بابت اتهام تبلیغ علیه نظام به ۱۸ ماه حبس و از بابت اتهام توهین به مقدسات به ۷ سال ۶ ماه حبس محکوم شد. از این میزان با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد یعنی ۷ سال و ۶ ماه حبس تعزیری از بابت اتهام توهین به مقدسات برای وی قابل اجرا بود. محکومیت قابل اجرای این حکم در مرحله تجدید نظر به ۵ سال زندان تقلیل یافت. وی نهایتا در بهمن ماه ۹۹ طی ابلاغیه ای به شعبه ۱ واحد اجرای احکام دادسرای اوین احضار و جهت تحمل حبس به زندان تهران بزرگ منتقل شد.
۳- ایرج حاتمی، زندانی محبوس در زندان رجایی شهر کرج از روز یکشنبه ۹ خردادماه اقدام به اعتصاب غذا کرد.
این اعتصاب غذا در اعتراض به تداوم حبس و عدم محاسبه ایام بازداشت او در بازداشتگاه نظامی صورت گرفته است.
ایرج حاتمی در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۸۹، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به اتهام “همکاری با دولت متخاصم آمریکا” به ۱۰ سال حبس تعزیری محکوم شد. آقای حاتمی پیش از بازداشت در وزارت دفاع اشتغال داشت و مدت بیش از ۲ سال را در بازداشتگاه نظامی سپری کرد. هم اکنون با گذشت ۱۰ ماه از اتمام مدت محکومیت ایرج حاتمی، ایام ۲ سال و ۳ ماهه بازداشت در بازداشتگاه نظامی محاسبه نشده و وی کماکان زندانی است. لازم به ذکر است آقای حاتمی از بیماری قند و فشار خون بالا نیز رنج می‌برد.
۴- فرزاد سامانی دانشجوی بازداشتی محبوس در زندان ارومیه، از روز یکشنبه ۹ خردادماه، دست به اعتصاب غذا زد.
اعتصاب غذای آقای سامانی در اعتراض به تحت فشار قرار گرفتن از سوی نیروهای اطلاعات سپاه و تمدید قرار بازداشت او صورت گرفته است. لازم به ذکر است بازپرسی دادگاه انقلاب شهرستان مهاباد قرار بازداشت این شهروند را برای ششمین بار متوالی تمدید کرده است.
فرزاد سامانی دانشجوی مقطع کارشناسی در تاریخ ۲۰ دی‌ماه ۱۳۹۹، توسط نیروهای امنیتی در خوابگاه دانشگاه خوارزمی واقع در کرج بازداشت شد. وی مدتی بعد جهت انجام مراحل بازجویی به بازداشتگاه اطلاعات سپاه در شهرستان ارومیه و نهایتا خردادماه سال جاری، با اتمام مراحل بازجویی از بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه به زندان این شهر منتقل شد. تاکنون از اتهامات مطروحه علیه وی اطلاعی در دست نیست.
۵- رضا طالشیان جلودارزاده، روزنامه نگار محبوس در زندان تهران بزرگ از تاریخ ۸ اردیبهشت ماه، در اعتراض به عدم رسیدگی به مطالبات خود دست به اعتصاب غذا زد و در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه، به قرنطینه این زندان منتقل شد.
انتقال آقای جلودارزاده به قرنطینه زندان تهران بزرگ در هشتمین روز اعتصاب غذا و به دنبال مخالفت او با پایان دادن به اعتصاب صورت گرفته است با این حال از چگونگی وضعیت و تداوم اعتصاب غذای این زندانی سیاسی اطلاع دقیقی در درست نیست.
آقای طالشیان جلودارزاده پیش از این نیز در اسفندماه سال گذشته نیز در اعتراض به عدم رسیدگی پزشکی و عدم دریافت دارو دست به اعتصاب غذا زد و پس از یک هفته پس از انتقال به بیمارستان و دریافت دارو به اعتصاب خود پایان داد.
رضا طالشیان جلودارزاده، در خردادماه ۹۸ از بابت اتهامات “تبلیغ علیه نظام و نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی” به ۳ سال حبس تعزیری، پرداخت ۴۰ میلیون ریال جریمه نقدی و دو سال محرومیت از فعالیت سیاسی و اجتماعی و مطبوعاتی محکوم شد. این محکومیت نهایتا در دادگاه تجدیدنظر استان تهران عینا تایید شد. این شهروند اوایل بهمن‌ماه سال گذشته پس از حضور در شعبه ۱ واحد اجرای احکام دادسرای اوین بازداشت و جهت تحمل دوران محکومیت خود به زندان تهران بزرگ منتقل شد.
۶- ابوالفضل غسالی، شهروند اهل تهران که دوران محکومیت خود را در زندان اوین سپری می کند از روز پنج‌شنبه ۶ خردادماه، اعتصاب غذا کرد.
این اعتصاب غذا با درخواست اعزام به مرخصی در شرایط شیوع کرونا در زندان، پذیرش آزادی مشروط به دلیل مشکلات معیشتی خانواده و اعاده دادرسی پرونده‌اش صورت گرفته است. لازم به ذکر است وی از زمان آغاز اعتصاب غذا تاکنون چندین مرتبه خون دماغ شده است. همچنین گفته می‌شود که این زندانی در طول مدت حبس به دلیل تغذیه و شرایط بهداشتی نامناسب زندان دچار مشکلات قلبی و ریوی شده است.
آقای غسالی در سال ۹۶، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و مدتی بعد با تودیع قرار به صورت موقت و تا پایان مراحل دادرسی آزاد شد. وی در سال ۱۳۹۷ توسط شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه، از بابت اتهامات “اجتماع و تبانی و اخلال در نظم عمومی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت ملی و توهین به رهبری” به ۷ سال حبس تعزیری محکوم شد. این حکم نهایتا در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، توسط شعبه ۵۴ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به ۴ سال و ۹ ماه حبس تعزیری تقلیل یافت. با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد یعنی ۳ سال و ۶ ماه حبس تعزیری از بابت اتهام اجتماع و تبانی و اخلال در نظم عمومی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت ملی، برای وی قابل اجرا است. ابوالفضل غسالی در تاریخ ۴ شهریورماه ۱۳۹۹، جهت تحمل دوران محکومیت خود راهی زندان اوین شد.
۷- ویان محمدی، دانشجوی بازداشتی در زندان ارومیه، از روز دوشنبه ۱۰ خردادماه، دست به اعتصاب غذا زد.
اعتصاب غذای خانم محمدی در اعتراض به تمدید قرار بازداشت او صورت گرفته است.
خانم محمدی در تاریخ ۱۰ اردیبهشت‌ماه سال جاری، توسط نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شد. وی پس از بازداشت ابتدا به زندان اوین و سپس جهت بازجویی به بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه منتقل شده بود. ویان محمدی نهایتا در خردادماه سال جاری، با اتمام مراحل بازجویی از بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه به زندان این شهر منتقل شد. تاکنون از اتهامات مطروحه و دلایل بازداشت این شهروند اطلاعی در دست نیست.
۸- حسین هاشمی، زندانی سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ و از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری آبان ۹۸، از تاریخ ۱۱ خردادماه اقدام به اعتصاب کرد.
آقای هاشمی در تاریخ ۱۱ خردادماه به بهانه بازجویی از بند خود خارج و به تیپ ۴ زندان تهران بزرگ، محل نگهداری زندانیان متهم به جرائم خشن منتقل شده بود. گفته می‌شود که انتقال وی در پی مشاجره کلامی با الیاسی، دادیار ناظر دادسرای اوین صورت گرفته است. او پیشتر تهدید کرده بود که حسین هاشمی به مکانی منتقل خواهد شد که از کارش پشیمان شود.
این زندانی سیاسی روز چهارشنبه ۱۲ خردادماه توسط تعدادی از زندانیان جرائم خشن در تیپ ۴ زندان تهران بزرگ مورد ضرب و شتم قرار گرفته و علی رغم مراجعه به افسرنگهبانی با بی توجهی مسئولان مواجه شده است.
حسین هاشمی در تاریخ ۲۵ آبان ۹۸ در رابطه با اعتراضات سراسری آبان ۹۸ توسط ماموران وزارت اطلاعات در محل کار خود بازداشت و به بازداشتگاه این نهاد موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. او اسفندماه ۹۸ با تودیع قرار وثیقه موقتا از زندان آزاد و سپس توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری از بابت اتهامات “اهانت به مقدسات، اخلال در نظم و آسایش عمومی” به ۶ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و از بابت مجازات تکمیلی به رونویسی از کتاب‌های “سه دقیقه در قیامت، گناه شناسی نوشته محسن قرائتی و ۵۳ سال عصر پهلوی به روایت دربار” و همچنین شست و شوی میت به مدت یک ماه روزی چهار ساعت در بهشت زهرا محکوم شد. این حکم نهایتا توسط شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به ریاست قاضی احمد زرگر عینا تایید و به وی ابلاغ شد. با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد یعنی ۵ سال زندان برای وی قابل اجرا است. آقای هاشمی در شهریورماه ۹۹ جهت اجرای حکم حبس احضار و نهایتا راهی زندان اوین شد. آقای هاشمی در تاریخ ۱۳ فروردین‌ماه امسال با پایان ایام مرخصی به زندان اوین بازگشت و به زندان تهران بزرگ منتقل شد.
۹- محمدعلی عموری، ۱۰- مختار آلبوشوکه و ۱۱- قاسم سنجری، سه زندانی محبوس در زندان شیبان اهواز از تاریخ ۲۰ اردیبهشت دست به اعتصاب غذا زدند.
اعتصاب غذای این زندانیان در اعتراض به بدرفتاری مسئولان زندان و مقامات دادستانی از جمله دادیار زندان شیبان، شرایط بازداشت و همچنین محرومیت آن ها از دسترسی به کتاب صورت گرفته است. از وضعیت تداوم اعتصاب غذای این شهروندان اطلاع دقیقی در دست نیست.
پیشتر سازمان عفو بین الملل در بیانیه ای از انتقال همراه با ضرب و شتم این زندانیان به سلولهای انفرادی و عدم دسترسی آنان به مراقبت های پزشکی خبر داده و خواهان توقف بدرفتاری، رسیدگی پزشکی و آزادی آن ها شده بود.
علاوه بر این زندانیان، طی سال جاری تعدادی دیگر از زندانیان سیاسی ازجمله صبا کردافشاری، مژگان کاوسی، امیرسالار داودی، بکتاش آبتین و سینا بهشتی در زندان های مختلف کشور و در بازه های زمانی مختلف دست به اعتصاب غذا زده و مدتی بعد به اعتصاب خود پایان دادند.
با وجود بروز بسیاری از مشکلات جسمی و روحی که این اقدام اعتراضی به همراه دارد و تا سالها اثرات آن بر زندگی افراد باقی می ماند، بسیاری از زندانیان در ایران به عنوان آخرین راه برای رسیدن به خواسته‌هایشان دست به اعتصاب غذای اعتراضی می‌زنند. بسیاری از این اعتصاب‌ها در اعتراض به عدم رسیدگی به مشکلات پرونده، مراعات نشدن حقوق زندانی و یا بازداشتی و بلاتکلیفی‌های بلندمدت صورت می گیرد.
برگرفته ای از سایت هرانا (مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران)، ۶ ژوئن ۲۰۲۱