نیروهای نظامی بین‌المللی دو دهه مانع کسب قدرت طالبان در افغانستان شدند، اما در قطع شریان‌های مالی آن‌ها ناموفق بودند. بودجه مالی سال گذشته طالبان یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار اعلام شده است. نگاهی به منابع مالی طالبان.
پیروزی سریع طالبان در افغانستان و تصرف ولایت به ولایت این کشور طی مدت چند هفته به این پرسش دامن زده است که طالبان به‌رغم حضور نیروهای نظامی بین‌المللی و سربازان ارتش افغانستان چگونه موفق به تامین هزینه‌های مالی خود شده‌اند.
سایت فرستنده خبری “ان-تی‌وی” آلمان با انتشار گزارشی تلاش کرده برای این پرسش پاسخ‌هایی بیابد. در این گزارش آمده است که طالبان وجوه مالی مورد نیاز خود را برای تامین هزینه پرسنلی و همچنین تهیه جنگ‌افزار به شیوه‌های مختلفی به دست می‌آورند.
برآورد دقیق درآمدهای گوناگون طالبان ناممکن است. به‌رغم آن سازمان‌های اطلاعاتی و همچنین ناتو: بودجه سال مالی ۲۰۱۹ به ۲۰۲۰ طالبان را یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده‌اند.
سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای غربی از این احتمال سخن گفته‌اند که درآمدهای مالی طالبان در سال مالی ۲۰۲۰ به ۲۰۲۱ حتی افزایش داشته است.
در گزارش یاد شده به نقش ملا یعقوب، پسر ملا عمر، بنیانگذار طالبان، در افزایش درآمدهای آن‌ها اشاره شده است. ملا یعقوب علاوه بر معاونت این گروه تروریستی، مسئولیت امور مالی آن را نیز برعهده دارد.
قاچاق مواد مخدر
گفته می‌شود طالبان با تولید، قاچاق و توزیع مواد مخدر بخش قابل ملاحظه‌ای از منابع مالی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. باید یادآور شد که حدود ۸۰ درصد کل هروئین توزیع شده در سطح جهان از افغانستان تامین می‌شود.
طالبان در مناطق تحت نفوذ و کنترل خود به کشت خشخاش از سوی کشاورزان میدان داده‌اند. نیروهای وابسته به این سازمان اسلامگرا نه تنها از طریق مشارکت در تولید و فروش مواد مخدر کسب درآمد می‌کنند، بلکه از تولید کنندگان مواد مخدر مالیا‌ت‌های کلان می‌گیرند.
تخمین زده می‌شود که طالبان در سال مالی ۲۰۱۹ به ۲۰۲۰ از محل مشارکت در تولید و فروش مواد مخدر حدود ۴۶۰ میلیون دلار درآمد کسب کرده باشند.
در گزارش سازمان ملل متحد به کاهش سطح مبارزه دولت افغانستان با تولید و قاچاق مواد مخدر طی ماه‌های گذشته اشاره شده و برآورد شده که درآمد طالبان از محل تولید و فروش مواد مخدر حتی بیش از ارزیابی اعلام شده باشد.
بهره‌برداری از معادن
سازمان‌های اطلاعاتی و همچنین ناتو تخمین می‌زنند که درآمد طالبان از محل مشارکت در استخراج معادن هم‌سطح درآمد آن‌ها از تولید و قاچاق مواد مخدر بوده باشد.
از مجموع ۷۰۰ معدن ثبت شده افغانستان، ۲۸۰ معدن در مناطقی قرار دارند که تحت نفوذ و کنترل نیروهای طالبان بوده است.
طالبان از این معادن از جمله ذغال سنگ، کانسنگ، مرمر، عناصر خاکی کمیاب و سنگ‌های قیمتی استخراج کرده و به فروش می‌رسانند.
باج‌گیری و دریافت مالیات
یکی دیگر از منابع تامین مالی طالبان دریافت مالیات از ساکنان و صاحبان مشاغل در مناطق تحت کنترل آن‌ها بوده است. گفته می‌شود شرکت‌هایی که در مناطق تحت نفوذ طالبان قرار دارند، ناگزیر به پرداخت مالیات هستند.
افزون بر آن، همه ساکنان این مناطق باید به نیروهای طالبان خمس و زکات پرداخت کنند. از آن گذشته، طالبان از همه کسانی که در امور واردات و صادرات در این منطقه فعالیت داشتند، مالیات دریافت کرده است.
گزارش‌هایی منتشر شده که در صورت عدم پرداخت باج از سوی برخی از شرکت‌ها، طالبان به دکل‌های برق و مخابرات آن‌ها حمله کردهاند.
طالبان همچنین با ایجاد پست‌های نگهبانی در مسیر جاده‌ها از راننده ماشین‌ها حق عبور طلب می‌کنند. از سوی دیگر از طریق گروگان‌گیری و دریافت پول برای آزاد کردن گروگان‌ها نیز پول کلانی کسب کردهاند.
کمک از خارج
منابع مالی خارجی طالبان را نیز نباید از نظر دور داشت. سایت یاد شده در ادامه گزارش خود به کمک‌های مالی مسلمانان ثروتمندی اشاره کرده که طرفدار و حامی سیاست‌ها و عملکرد طالبان هستند.
کمک‌های مالی دولتی و از جمله منابع مالی که از پاکستان سرچشمه می‌گیرد، در تامین هزینه‌های طالبان نقش مهمی ایفا می‌کنند.
به‌رغم آنکه پاکستان اتهام حمایت مالی از طالبان را تکذیب می‌کند، اما گفته می‌شود که طالبان از حمایت جناح‌هایی از سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (ISI) برخوردار است.
همچنین آمریکا اخیرا چند بار روسیه را متهم به حمایت مالی از طالبان کرده است. و سرانجام احتمال کمک مالی جمهوری اسلامی ایران به طالبان را نیز نمی‌بایست از قلم انداخت.
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۱۸ اگوست ۲۰۲۱