افزایش قیمت سیمان چند ماهی است که کار ساخت و ساز را در ایران کساد کرده است و کارگران زیادی بی‌کار شده‌اند. گزارش زیر، روایت پیمان‌کاران و کارگرانی است که هیچ گمان نمی‌کردند روزی به خاطر گرانی افسار گسیخته سیمان، کارشان لنگ بماند.
«سامان» قسم می‌خورد که از ابتدای امسال حتی یک روز هم کار نکرده است و به قول خودش، فعلا از جیب می‌خورد. او پیمان‌کار شهرداری است و ۱۵ سالی می‌شود که پروژه‌های شهری و فضای سبز اجرا می‌کند. می‌گوید هیچ‌گاه اوضاع اقتصادی و بازار مصالح ساختمانی، به‌ویژه سیمان را تا این حد آشفته ندیده است.
سامان می‌گوید: «حالا دیگر تورم روز به روز شده است، به طوری که دیگر انجام هیچ پروژه‌ای برای‌مان مقرون به صرفه نیست. زیرا همین امروز که قرارداد انجام کاری براساس قیمت روز بسته شود، از فردا سراغ هر چیز که برویم، تغییر کرده و درصدی افزایش یافته است و این طور می‌شود که دست آخر سود دریافتی کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد.»
آشوب‌زدگی بازار اقتصادی کشور هر روز بحث کمبود و کاهش تولید یک کالای اساسی و مهم را داغ می‌کند. این روزها که کمی تب افزایش بهای مرغ و تخم‌مرغ فروکش کرده، بحث افزایش صد درصدی قیمت سیمان، آن هم در فصل تابستان که اوج ساخت‌وساز و اجرای پروژه‌ها است،ا سر زبان‌ها افتاده است.
سامان به عنوان یکی از دست‌اندرکاران این بازار که برای ساخت و اجرای پروژه‌هایش نیاز به مصرف سیمان دارد، می‌گوید: «باور کردنی نیست که قیمت هر پاکت سیمان ۱۰ تا ۱۲ هزار تومانی در سال ۱۳۹۹، این روزها بین ۵۰، ۷۰ و حتی ۱۰۰ هزار تومان رسیده است. آخر با کدام معیار قیمت‌گذاری انجام می‌شود؟ اصلا چه کسی قیمت را تعیین می‌کند؟ دولت و دستگاه‌های نظارتی کجا هستند.»
او ضمن اشاره به این که این قیمت‌ها تازه در صورتی مطرح می‌شوند که سیمان پیدا شود، می‌گوید: «شهرداری مرتب مناقصه برگزار می‌کند و از پیمان‌کاران می‌خواهد پروژه‌های تعریف شده را اجرا کنند اما مگر با این شرایط می‌شود؟ در کنار تحمیل هزار جور افزایش هزینه سرسام آور مانند مالیات، بیمه و حقوق کارگر، اگر پروژه به موقع تحویل نشود، باید خسارت هم پرداخت کنیم. معلوم است که کمتر کسی حاضر به انجام کار می‌شود؛ مگر افرادی که با واسطه‌ها و دلالان دستی در یک کاسه دارند و می‌توانند مصالح اولیه مانند سیمان را با قیمت مناسب‌تری تهیه کنند.»
«حسام»، یکی دیگر از فعالان این بازار، بحث افزایش ناگهانی و کمبود شدید سیمان در بازار را مورد تاکید قرار می‌دهد و می‌گوید: «از آن جایی که در ابتدای هر سال همه ما ایرانیان انتظار ۲۰ تا ۳۰ درصد تورم را داریم، وقتی خبر افزایش ۴۰درصدی این محصول منتشر شد، باز پذیرفتیم و کج‌دار و مریز به کارمان ادامه دادیم اما از تیرماه پیش ناگهان ورق برگشت و قیمت‌ها هر روز بیشتر و بیشتر شدند و در نهایت سیمان نایاب شد.»
او اضافه می‌کند: «سراغ هر تولید کننده و مسوولی که می‌روی، بهانه قطعی برق و کاهش تولید و یا معامله سیمان در بازار بورس را علت گرانی عنوان می‌کند، حال آن که علت هر چه باشد، در نهایت بی‌کفایتی مسوولان است. چرا باید در کشوری که تا همین چند سال پیش جزو ۱۰ کشور اول تولید کننده سیمان بود، وضعیت تولید به این‌جا برسد و این همه کمبود و گرانی وجود داشته باشد؟»
حسام هم که مدیر یک شرکت پیمان‌کاری ساخت‌وساز است و حداقل ۲۰ تا ۳۰ کارگر برای او کار می‌کنند، تاثیر منفی آشفتگی این روزهای بازار مصالح ساختمانی، به‌ویژه سیمان را بر زندگی همین کارگران ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «وقتی از عهده هزینه‌های شرکت بر نمی‌آیم و تامین مواد اولیه ساخت‌وساز برایم غیرممکن شده است، مجبورم عذر کارگران را بخواهم و فعلا همه چیز را متوقف کنم.»
اگر این روزها گشتی در گوشه و کنار شهر بزنید و ساختمان‌ها و پروژه‌های در حال ساخت را مشاهده کنید، متوجه کُند و یا متوقف شدن عملیات ساخت به دلیل گرانی بیش از حد و نایاب شدن سیمان و در نهایت بی‌کاری کارگران ساختمانی می‌شوید؛ کارگرانی که روزی خود و خانواده‌یشان را با کنار هم چیدن آجرها و چسباندن آن‌ها به یک‌دیگر با کمک سیمان به دست می‌آورند.
«یعقوب» یکی از همین کارگران ساختمانی است و از روستاهای سیستان و بلوچستان به تهران آمده است تا خرج زن و بچه‌اش را در بیاورد. در حالی که میان تلی از خاک و آجر وسط فضای سبزی که از چند ماه پیش در حال ساخت آن بوده، نشسته است و هنوز امید دارد مصالح برسند و به کارش ادامه دهد، می‌گوید: «یکی دو سال است برای شرکتی که پروژه‌های شهری مانند بوستان‌های محلی را می‌سازد، کار می‌کنم. فروردین که کار درست و حسابی نداشتیم اما از اردیبهشت ناگهان کار زیاد شد. مهندس می‌گفت چون ماه‌های پایانی عمر دولت است، شهرداری اصرار دارد هر چه زودتر پروژه‌هایی را که تعریف کرده است، به سرانجام برساند و تحویل دهد. به همین دلیل باید این دو سه ماه باقی‌مانده را شبانه‌روز کار کنیم. ما هم خوشحال از این که هر روز کار داریم و می‌توانیم پول بیشتری برای زن و بچه خود جمع کنیم، به کار ادامه دادیم تا این که از ابتدای تابستان به دلیل تاخیر در تامین سیمان، یواش یواش سرعت کار کُند شد و چند وقت پیش کار کاملا خوابید و ما هم بی‌کار شدیم.»
گرانی افسار گسیخته این روزهای مصالح ساختمانی تنها به سیمان محدود نمی‌شود بلکه قیمت آهن و میلگرد هم با سرعت زیادی رو به افزایش است و از کیلویی ۱۴ هزار تومان به ۲۲هزار تومان رسیده است. در این میان، آن‌چه موجب دغدغه و نگرانی بسیاری از مردم شده است، اجرای پروژه‌های شهری و داشتن پارک و بوستان نیست بلکه عده‌ای مانند یعقوب، نگران از دست دادن لقمه نانی هستند که از راه کارگری به دست می‌آورند و عده‌ای دیگر در حسرت خانه‌دار شدن و داشتن سرپناه، ناامیدتر از گذشته، به آینده نامعلوم می‌نگرند.
تهران- ونوس امیدوار، شهروندخبرنگار
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱