جمهوری اسلامی با یک تفاهم لحظه آخری دیگر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احتمالا خود را از ریسک‌های ناشی از احتمال تصویب قطعنامه شورای حکام در نشستی که از روز دوشنبه آغاز می‌شود، حفظ کرده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی، رئیس جدید سازمان انرژی اتمی با سازنده و مثبت خوانده مذاکرات از توافق برای سفر دوباره گروسی به ایران سخن گفته‌اند. براساس تفاهم انجام شده، اطلاعات دوربین‌های نظارتی تحت مهر‌و‌موم هر دو طرف نگهداری می‌شود.
مصوبه مجلس برای خروج از پروتکل الحاقی و افزایش غنی‌سازی
انریکه مورا، دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا توافق روز یکشنبه را گامی مثبت توصیف کرده و روسیه هم نسبت به بازگشت به میز مذاکره ابراز امیدواری کرده است. مواضعی که باتوجه به اصرار آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات احیای برجام، احتمال تصویب قطعنامه علیه ایران را بیش از پیش کاهش می‌دهد.
اما آیا توافق برای تعویض کارت حافظه دوربین‌های نظارتی تاسیسات هسته‌ای آنگونه که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس می‌گوید به معنی «بازتر شدن فضای دیپلماسی» است؟
چگونگی افشاء برنامه‌های هسته‌ای ایران، تجربه ۲۰ سال فراز و فرود این پرونده هسته‌ای و آرشیوی که در دست اسرائیل است به این پرسش پاسخ منفی می‌دهد.
پرونده هسته‌ای مانند آمریکاستیزی از پرهزینه‌ترین چالش‌های خودساخته جمهوری اسلامی به‌شمار می‌رود که برنامه‌ای برای حل و فصل آن وجود ندارد.
در حال حاضر تهران به پشتوانه قانون مصوب مجلس شورای اسلامی از پرونده هسته‌ای به عنوان اهرمی برای لغو همه تحریم‌ها (شامل تحریم‌های مربوط به نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم) استفاده می‌کند. تا زمانی که این خواسته که تحقق آن بسیار بعید به نظر می‌رسد، تامین نشده باشد، ایران همواره میتواند از تهدید پاک کردن حافظه دوربین‌های نظارتی برای اثرگذاری بر مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها استفاده کند.
ایران، طرف‌های باقی‌مانده در برجام (بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه) و آمریکا پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن تا کنون شش دور مذاکره برای احیای برجام برگزار کرده‌اند.
این مذاکرات در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد ۱۴۰۰ به حال تعلیق دٰرآمد. هرچند تهران بازگشت به میز مذاکره را رد نکرده، اما حتی خوش‌بین‌ترین تحلیلگران هم نسبت به امکان احیای برجام در چارچوب کنونی تردید دارند. به گفته آنها شاید برخی اقدامات تهران در عبور از تعهدات هسته‌ای برگشت‌پذیر باشد اما مواردی مانند دستیابی به دانش هسته‌ای گسترده‌تر برگشت‌پذیر نخواهد بود.
در حالی که ایران و آژانس نسبت به ادامه مذاکره‌های فنی ابراز امیدواری کرده‌اند، چشم‌انداز همکاری‌های ایران و آژانس به اندازه احیای مذاکرات برجام مبهم است.
مقامات تهران این روزها تحولات افغانستان و خروج شتابزده نیروهای آمریکایی از این کشور را زیر نظر دارند. دولت بایدن نه تنها به دوستان و متحدان آمریکا که به دشمنان هم این پیام را مخابره کرده که برای در اولویت قرار دادن مقابله با تهدید‌های چین و روسیه، چشم خود را روی قدرت گرفتن گروه افراط‌گرای طالبان می‌بندد.
پیام قدرت گرفتن طالبان در افغانستان برای تهران چراغ سبز به ادامه بحران هسته‌ای است. مقامات جمهوری اسلامی اکنون جز ضرورت لغو تحریم‌ها دلیل دیگری برای مذاکره هسته‌ای با غرب ندارند.
باتوجه به رویکرد دولت بایدن، محافظه‌کاری آژانس و بی‌عملی اروپا، ایران میتواند همچنان به رویکرد فعلی خود ادامه دهد. نقطه پایان این روند زمانی است که سرویس‌های جاسوسی و نهادهای اطلاعاتی به این نتیجه برسند که زمان گریز هسته‌ای ایران به زیر شش ماه کاهش یافته است
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۱