سفارت جمهوری اسلامی در مسکو اعلام کرد که ۳۰۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک روسی روز پنجشنبه ۲۵ شهریور وارد کشور خواهد شد. با ورود محموله یازدهم واکسن روسی به ایران، تعداد واکسن‌های وارداتی اسپوتنیک به یک میلیون و ۳۲۰ هزار دوز رسید.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در مسکو، فروردین امسال خبر داده بود ۶۰ میلیون دوز واکسن روسی تا آذرماه وارد ایران می‌شود، وعده‌ای که محقق نشد و تاخیر محموله‌های واکسن از روسیه کار را به آن‌جا رساند که وزارت بهداشت اعلام کرد افرادی که دوز اول واکسن اسپوتنیک را دریافت کرده‌اند، دوز دوم آسترازنکا را تزریق کنند.
روزهای آخر فروردین امسال بود که کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در مسکو، در توییتی نوشت: «سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه، با دغدغه اوج‌گیری دوباره شیوع ویروس کرونا در ایران، با تلاش مضاعف خود موفق شد طی مذاکرات فشرده‌ای با دولت روسیه، قرارداد خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک وی را نهایی کند.»
طبق اعلام او، قرار بود محموله‌های واکسن از خرداد تا آذر امسال وارد ایران شود. جمهوری اسلامی ایران در شرایطی قرارداد خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن را با روسیه نهایی کرد که روسیه به تعهدش در توافق قبلی عمل نکرده بود.
سهم‌خواهی روسیه از خط تولید واکسن اسپوتنیک در ایران
طبق توافق قبلی، که در زمستان ۱۳۹۹ نهایی شد، قرار بود روسیه دو میلیون دوز واکسن به ایران ارسال کند اما تا فروردین‌ماه، فقط ۵۲۰ هزار دوز واکسن فرستاده بود. با وجود این، جمهوری اسلامی بار دیگر قرارداد جدیدی برای خرید واکسن از روسیه امضا کرد و کاظم جلالی در همان زمان از راه‌اندازی خط تولید واکسن روسی در ایران نیز خبر داد.
در ماه‌های تیر و مرداد امسال، وقتی موج پنجم کرونا کشور را فلج کرده بود و روز به روز به تعداد مبتلایان و قربانیان اضافه می‌شد، سعید نمکی، وزیر بهداشت وقت، در پاسخ به انتقادها در باره روند کند واکسیناسیون، گفت که «کشورهای دوست» در ارسال محموله‌های واکسن «بدعهدی» کردند. این در حالی است که با توجه به تجربه قبلی، احتمال نرسیدن محموله‌های واکسن روسی در زمان تعیین‌شده وجود داشت.
ماجرا وقتی ابعاد وسیع‌تری پیدا کرد که تیرماه امسال علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، در کلاب‌هاوس گفت: «خط تولید واکسن روسی به درد ما نمی‌خورد و حسابی روی آن باز نکرده‌ایم.»
این گفته او با واکنش کاظم جلالی و کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، روبه‌رو شد و آنان سهم‌خواهی روسیه از واکسن‌های تولید داخل ایران را انکار کردند.
کاظم جلالی این گفته‌ها را «شایعه» خواند و گفت: «انتشار چنین مطالب و شایعاتی تنها باعث می‌شود مردم دلسرد و مایوس شوند.»
از طرف دیگر، کیانوش جهانپور نیز مدعی شد که صحبت‌های سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا «تحریف» شده است.
کمتر از چند روز بعد، سید مرتضی خاتمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، نیز گفت: «روس‌ها در این تولید برای خودشان هم سهم عمده‌ای در نظر گرفته‌اند.»
در اوایل شهریور نیز محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی، ادعا کرد که ماهانه دو میلیون دوز واکسن اسپوتنیک روسی در ایران تولید و به روسیه منتقل می‌شود. اگرچه کیانوش جهانپور این گفته را نیز «کذب محض» خواند، او و دیگر مسئولان جمهوری اسلامی توضیح نداده‌اند که چرا از ۶۲ میلیون دوز واکسن مورد توافق میان ایران و روسیه، تاکنون کمتر از دو میلیون دوز وارد کشور شده است.
تاخیر در ارسال محموله‌های روسی کار را به آن‌جا رساند که وزارت بهداشت اعلام کرد افرادی که دوز اول واکسن اسپوتنیک را دریافت کرده‌اند، دوز دوم واکسن آسترازنکا را تزریق کنند. این در حالی است که علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، پیش‌تر گفته بود واکسن‌های روسی دو دوز جداگانه دارند و نمی‌توان دوز دوم را به جای دوز اول یا برعکس تزریق کرد.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، پیش از این گفته بود که ایران به پشتوانه واکسن‌های روسی دست رد به سینه واکسن‌های دنیا زد.
با وجود اینکه مقام‌های ایران بارها کشورهای غربی را به «انحصارگرایی» در واکسن متهم کرده‌اند، تاکنون نزدیک به پنج میلیون دوز واکسن آسترازنکا از طریق برنامه کوواکس یا هدیه کشورهایی مثل ژاپن به ایران وارد شده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۱