فرهاد کاس نژاد
حکایت حذف استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا یادآور این مثل است که «دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد». بنا بر آخرین خبرها از کنفدراسیون فوتبال آسیا، استقلال و پرسپولیس نمی‌توانند در فصل جدید لیگ قهرمانان آسیا حضور داشته باشند.
این خبر برای هواداران دو باشگاه غیرمنتظره نیست. آن‌ها نیز از میان انبوهی از خبرهای روزمره دریافته‌اند که استقلال و پرسپولیس بدهکارترین باشگاه‌های ایران‌اند. در سال‌های اخیر، استقلال و پرسپولیس همیشه از طریق مذاکره با ای‌اف‌سی و وعده حل مشکلات مالی و مالکیتی، در لیگ قهرمانان حاضر می‌شدند اما کنفدراسیون فوتبال آسیا سرانجام برای اصلاح ساختار باشگاه‌های ایرانی تصمیم گرفت مجوز حرفه‌ای سه باشگاه ایرانی را ابطال کند. استقلال، پرسپولیس و گل‌گهر باشگاه‌هایی‌اند که مستندات آن‌ها برای صدور مجوز حرفه‌ای پذیرفته نشده است.
استقلال و پرسپولیس، دو باشگاه با مالکیت دولتی، در دهه اخیر بیش از همیشه بر بدهی‌های خود افزوده‌اند. مجموع بدهی مالیاتی آن‌ها حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است زیرا دولت باشگاه‌داری می‌کند اما از پرداخت مالیات سر باز می‌زند. البته در فوتبال ایران، فرار از پرداخت مالیات با تنظیم قراردادهای غیرواقعی نیز مرسوم است. باشگاه‌ها با بازیکنان و مربیان قراردادهای داخلی با ارقام گزاف می‌بندند اما در قراردادی که به سازمان لیگ یا اداره مالیات ارائه می‌کنند، ارقام کمتری را می‌نویسند.
وزارت ورزش و جوانان به‌عنوان مالک این دو باشگاه بارها در مذاکره با سازمان امور مالیاتی درخواست بخشش مالیاتی را ارائه کرده اما رقم این بدهی چشمگیر است و مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده است.
در روزهای اخیر، پرداخت طلب گابریل کالدرون، سرمربی سابق پرسپولیس، آنچنان بزرگ‌نمایی شد که گویی مدیرعامل باشگاه چه عملیات بزرگی انجام داده است. پرداخت مطالبات این مربی پس از یک سال جدل، در کمیته انضباطی فیفا محقق شد اما طلبکار باشگاه پرسپولیس فقط کالدرون نبود. از طرفی، استقلال نیز با بدهی‌های انباشته بسیاری مواجه است و رای پرونده شکایت آندره‌آ استراماچونی، سرمربی سابق استقلال، هم به‌زودی صادر می‌شود.
کنفدراسیون فوتبال آسیا بررسی پرونده‌های مالی باشگاه‌ها را به عهده فدراسیون کشورها گذاشته است اما پرونده‌ها را راستی آزمایی می‌کند تا باشگاه‌ها با اطلاعات جعلی مجوز حرفه‌ای دریافت نکنند.
مالکیت دولتی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس و مستقل نبودن فدراسیون فوتبال ایران باعث شده است که این فدراسیون همواره با باشگاه‌های بدهکار مماشات کند. مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها هر سال با مستندات غیرواقعی صادر می‌شود؛ اما فصل گذشته، کنفدراسیون فوتبال آسیا پی برد که اسناد مالی باشگاه‌های ایرانی جعلی‌اند و فدراسیون فوتبال ایران را ۱۲۰ هزار دلار جریمه کرد. تکرار این تخلف می‌تواند به جریمه و محرومیت بیشتر منجر شود.
فدراسیون فوتبال برای صدور مجوز حرفه‌ای استقلال و پرسپولیس به آن‌ها فرصتی سه ماهه داده بود تا این دو باشگاه مشکلات مالی خود را حل کنند اما فرصت رو به پایان است و گره‌های اقتصادی استقلال و پرسپولیس هم چیزی نیستند که به‌آسانی باز شوند.
پیش‌تر تصور می‌شد که اگر کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم حذف استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان را اجرا کند، تیم‌های سپاهان اصفهان، گل‌گهر سیرجان و فولاد خوزستان به لیگ قهرمانان خواهند رفت. هر کدام از این باشگاه‌ها زیرمجموعه صنایعی دولتی یا شبه‌خصوصی‌اند و از متمول‌ترین باشگاه‌های فوتبال ایران محسوب می‌شوند اما وضعیت مالی آن‌ها به درآمدزایی از فوتبال وابسته نیست. با این حال گل‌گهر هم یکی از باشگاه‌هایی است که مجوز حرفه‌ای آن باطل شده است؛ تیمی تازه‌وارد در لیگ برتر که در نقل و انتقالات بیشترین ریخت‌وپاش‌ها را کرد اما به اساسی‌ترین اصول باشگاه‌داری بی‌توجه بود.
در سال‌های اخیر، استقلال و پرسپولیس با درآمدی که از طریق شرکت‌های مخابراتی و دریافت پول از هوادارانشان کسب کرده‌اند، نسبت به گذشته درآمد بیشتری داشته‌اند اما هزینه‌های این دو باشگاه آنچنان گزاف است که چنین درآمدهایی هم برای گردش مالی آن‌ها کافی نیستند. فراموش نکنیم که استقلال و پرسپولیس از دریافت حق پخش تلویزیونی محروم‌اند و صداوسیمای انحصاری جمهوری اسلامی ایران حاضر نمی‌شود حقوق فوتبال را پرداخت کند و مهم‌ترین راه درآمدزایی باشگاه‌ها را مسدود کرده است.
در هفته اخیر، مصطفی آجرلو و مجید صدری، مدیران استقلال و پرسپولیس، جلساتی را در فدراسیون فوتبال برگزار کردند تا فدراسیون را برای پنهان کردن بدهی‌ها و صدور مجوز حرفه‌ای متقاعد کنند. مدیران دو باشگاه نتایج این جلسات را موفقیت‌آمیز اعلام کردند و هر بار در مصاحبه‌ها می‌گفتند که حذف از لیگ قهرمانان منتفی است اما بدهی‌های استقلال و پرسپولیس بیشتر از آن بود که قابل چشم‌پوشی باشد.
حذف استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا شاید برای اصلاح ساختار مالی این دو باشگاه تلنگری باشد اما مسائل اداری استقلال و پرسپولیس کلافی سردرگم است و شاید حذف از آسیا نیز به خصوصی‌سازی یا هر روش بهتری برای اداره این دو باشگاه منجر نشود. دولت از مالکیت بر این دو باشگاه دست برنمی‌دارد اما همواره از خصوصی‌سازی و واگذاری سهام باشگاه در بورس و … حرف می‌زند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱