رویداد۲۴ / زینب غبیشاوی
وزارت کشور اخیرا در گزارشی آمارهای نگران کننده‌ای درباره آسیب‌های اجتماعی در ایران منتشر کرده است. رستم‌وندی معاون وزیر کشور در دومین همایش ملی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام، به نکات بسیار مهمی اشاره کرد و البته آمارهای قابل تاملی را هم بیان کرد. او گفته «ظرف سالیان گذشته به شاخص‌هایی دست پیدا کردیم که تا حدود زیادی نگران‌کننده هستند. از جمله این شاخص‌ها میل به مهاجرت است… همچنین اگر به دلیل ناکارآمدی‌ها، نگرش مردم به این سمت برود که حکومت دینی در حل چالش‌ها موفق نیست و شاید حکومتی سکولار بتواند مشکلات را حل کند، زنگ خطر برایمان به صدا درمی‌آید.»
در بخش دیگر آمارهای اعلامی وزارت کشور آمده است: نگرش ۲۷ درصد مردم به مصرف مواد مخدر مثبت است. سالانه ۱۰۰ هزار نفر در ایران اقدام به خودکشی می‌کنند. ۵۰ درصد مردم به تحقق کم «عدالت» و برابری در جامعه اعتقاد داردند. ۱۱ الی ۱۳ میلیون نفر در سکونتگاه‌های غیر رسمی هستند. آمار سالانه سقط جنین غیرقانونی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار عدد است. صیغه‌یابی در فضای مجازی افزایش یافته است. تاب‌آوری مردم ظرف سالیان اخیر کاهش یافته و میل مردم به مهاجرت افزایش یافته است.
کشور ایران در سال‌های اخیر با بحران‌های متعددی مواجه است و همین موضوع تبعات بسیار زیادی برای مردم به همراه داشته است. در حالی که برخی از مسئولان سعی دارند با پاک کردن صورت مسئله، مشکل را حل کنند، امار آمارهای وزارت کشور نشان داده ماجرا بسیار بحرانی‌تر از اینهاست. در چنین شرایطی است که بخشی از مردم یا دست به خودکشی می‌زنند یا اقدام به مهاجرت می‌کنند. حتی آن‌ها که توانایی مهاجرت به صورت قانونی را ندارند، از طریق غیرقانونی به آن سوی مرز‌ها می‌روند و اگر شانس با آن‌ها یار باشد می‌توانند زندگی نسبتا ثابتی را برای خود ایجاد کنند و اگر هم شانس یارشان نباشد، جنازه‌هایشان که در مسیر سخت و ناهموار عبور از رودخانه و … به جا مانده، به کشور برمی‍‌گردد.
هر چند که وزارت کشور در برخی از موارد آمارهای رسمی را ارائه کرده است، اما احتمالا آمارهای واقعی بسیار فراتر از این اعداد و ارقام است؛ به طور مثال در حالی که وزارت بهداشت اعلام کرده سالانه ۳۰۰ هزار سقط غیرقانونی جنین در ایران انجام می‌شود، اما برخی از آمارها عدد ۶۰۰ هزار را هم نشان داده است.
آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ درصد از مردم بالای ۱۸ سال در ایران اعلام کرده‌اند که اگر شرایطش را داشته باشند از ایران می‌روند. همچنین براساس مرکز نظر سنجی کیو در آذرماه سال جاری، از هر ۳ نفر در ایران یک نفر می‌خواهد از ایران برود. محمود حریرچی جامعه‌شناس و آسیب‌شناس در تحلیل این آمارها با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است.
حریرچی می‌گوید: آن چیزی که مردم لازم دارند، این است که از زندگی خود رضایت داشته باشند. این حق همه مردم در سراسر جهان است. اینکه بتوانیم فرصت‌های برابر برای همه ایجاد کنیم، اینکه مردم تشکیل خانواده دهند، بچه‌دار شوند، احساس آرامش داشته باشند اما در واقعیت این شرایط وجود ندارد و حقوق شهروندی رعایت نمی‌شود و دخل و خرج مردم یکی نیست و در همین حال اخباری منتشر می‌شود که نشان می‌دهد زندگی برخی مسئولان با شرایط عمومی متفاوت است بنابراین طبیعی است که سرخورده می‌شوند.
زمانی مقصد مهاجرت، کشور‌های دوردست بود اما الان ترکیه و اربیل عراق هم مقصد است
حریرچی با بیان اینکه انسان سالم کسی است که لحاظ جسمی سالم، به لحاظ روانی شاد، به لحاظ اقتصادی مولد، از نظر فرهنگی مسئول و از لحاظ سیاسی آگاه باشد، یادآور شد: اگر این شرایط وجود داشته باشد آن جامعه در جهت توسعه حرکت خواهد کرد. جامعه ما، اما روز به روز به سمت افسرده شدن در حرکت است. وقتی فرد می‌بیند که برای او فرصتی وجود ندارد تصمیم به مهاجرت می‌گیرد. مهاجرت یک زمانی به کشور‌های دوردست بود، اما الان ترکیه و اربیل عراق هم مقصد مهاجرین شده چرا که شرایط بهتری نسبت به ایران دارند.
این جامعه شناس ادامه داد: شرایط به نحوی است که شرایط فرزندپروری را هم سخت کرده است. وقتی مردم می‌بینند که نمی‌توانند از پس هزینه‌ها خود بربیایند و آینده‌ای را برای فرزند خود متصور نیستند، یا دیر اقدام به بارداری می‌کنند یا اگر هم باردار شوند اقدام به سقط می‌کنند. آمار سقط در کشور ما روز به روز بیشتر می‌شود. طبق آماری که من دارم سالانه ۷۰۰ هزار سقط جنین صورت می‌گیرد. مسئولین وعده‌های زیادی درباره ایجاد شرایط مناسب برای گسترش جمعیت می‌دهند، اما وسایل پیشگیری را جمع می‌کنند، وسایلی که طبیعی‌ترین حق مردم برای باروری است، همین باعث باروری ناخواسته می‌شود که بخواهند به صورت غیرقانونی سقط کنند، سقط غیرقانونی ۵ درصد باعث مرگ مادر و ۲۰ درصد معلولیت مادر و از دست دادن توانایی مادر شدن را به همراه دارد.
وی ادامه داد: در جامعه‌ای که فاصله طبقاتی تبدیل به شکاف طبقاتی شده و عمدتا در بالای این شکاف مدیران و مقامات کشور نشسته‌اند، طبیعی است که چنین شرایطی ایجاد می‌شود.
این آسیب شناس با بیان اینکه آمار‌هایی که وزارت کشور ارائه کرده گوشه کوچکی از وضعیت موجود است، تصریح کرد: این آمارها روز به روز بیشتر می‌شود. از همین مسئولی که آمارها را ارائه کرده، باید پرسید تحلیل و راهکار‌های شما از این آسیب‌های اجتماعی چیست؟ جز ابراز نگرانی چه اقدام دیگری انجام داده‌اید؟ یک بخش توانمندسازی است و بخش دیگر پیشگیری. برای پیشگیری از این اتفاق‌ها و کاهش این آمارها چه کرده‌اید؟ مردم ما با وعده وعید سر می‌کنند و آن چیزی که وعده نیست، رشد تورم و گرانی‌ها و ایجاد فلاکت است. مردم کشور از زندگی خود راضی نیستند و هیچ اقدامی در جهت پیشگیری صورت نمی‌گیرد.
حریرچی می‌گوید مسئولان با عملکرد‌های خود مذهب را از بین برده‌اند، هر جا یک جور خودشان را نشان می‌دهند. زمانی که نیاز است با مردم صحبت کنند، بحث مذهب را پیش می‌کشید. ما پیش از انقلاب عدالت می‌خواستیم، همین آموزه‌های دینی به ما یاد داده از همان دری که فقر وارد می‌شود، دین خارج می‌شود. در عمل چه کردند مسئولین؟ مردم واقعا دیگر تحمل نمی‌کنند. اینکه از کشور‌های سکولار می‌گویید و رفتن مردم به آنجا را نگران کننده می‌دانید، آیا کشور خودتان خیلی دینی است و بر اساس دین و به درستی اداره می‌شود؟ چند درصد مردم دیگر دین را قبول دارند؟ با نسل جدید که صحبت می‌کنیم هیچ یک قبول ندارند و می‌گویند این شرایطی است که برای ما ایجاد کردند.
برگفته ای از سایت ایران امروز، ۱۸ ژانویه ۲۰۲۲