یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا عصر دوشنبه گفت که تنها چند هفته برای امضاء توافق هستهای با جمهوری اسلامی و بازگشت دوجانبه به تعهدات باقی مانده است.
این مقام آگاه که رسانههای آمریکایی نام او را فاش نکردند، گفت: «در مراحل پایانی قرار داریم چون همانطور که گفتیم باتوجه به پیشرفت هستهای ایران نمیتوانیم برای همیشه این مذاکرات را ادامه دهیم.»
او تاکید کرد، آمریکا «ضربالاجل مصنوعی» اعمال نکرده است.
دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین در حالی ادامه دارد که مقامات کاخ سفید در ماههای اخیر بارها اعلام کردهاند که تنها چند هفته برای توافق با ایران باقی است.
آنها در عین حال از تعیین یک تاریخ دقیق خودداری کردهاند. مقامات تهران نیز تاکید دارند که برای به نتیجه رسیدن مذاکرات فرجه تعیین شده نمیپذیرند.
سیانبیسی با اشاره به ۱۰ ماه مذاکره برای احیای برجام به نقل از مقام آمریکایی نوشت: «ایرانیها مدتی است که متوجه شدهاند زمان رو به پایان است. پس از آن دیگر در موقعیت بازگشت به توافق هستهای قرار نداریم چرا که دیگر ارزش مذاکره نخواهد داشت.»
سرعت پیشرفت برنامههای هستهای ایران از جمله عواملی است که بازگشت به برجام را دشوارتر میکند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این پیشرفت در عمل امکان بازگشت به برخی تعهدات را از بین برده است. برای مثال امکان بازگشت از دانش فنی به دست آمده در زمینه توسعه برنامههای هستهای وجود ندارد.
سیانان به نقل از یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا نوشت: «آمریکا خیلی زود متوجه خواهد شد که امکان بازگشت به برجام وجود دارد یا خیر. هنوز برخی تصمیمهای حساس اتخاذ نشدهاند.»
پیش از این نیز برخی منابع خبری از تعلیق مذاکرات باتوجه به نیاز برای تصمیمگیری سیاسی در پایتختها خبر داده بودند.
مقام وزارت امور خارجه آمریکا که نام او فاش نشده، گفت: «به زودی متوجه میشویم که امکان بازگشت دوجانبه به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و تعهدات هستهای وجود دارد یا اینکه باید با واقعیت متفاوت و افزایش تنشها و عمیقتر شدن بحران مواجه شویم.»
اظهارات ضد و نقیض در برآورد مذاکرات وین از جمله ویژگیهای دور جدید مذاکرات است که در اوج ابهام و بدبینی ادامه دارد. در حالی که برخی از کوتاهتر شدن فهرست اختلافات خبر میدهند، گروهی دیگر میگویند اختلافات کلیدی به قوت خود باقی است.
اریک بروئر، مدیر سابق بخش مقابله با اشاعه هستهای در شورای امنیت ملی آمریکا میگوید: «پرسش چند میلیارد دلاری این است که آیا ایران و آمریکا میتوانند به توافق برسند.»
او به سیانان گفت: «نمیخواهم روی هیچ نتیجهای شرط ببندم چون نادانستههای بسیاری در حال حاضر وجود دارد.»
مقامات تهران و واشینگتن اخیرا سیگنالهایی مبنی بر مذاکره مستقیم ارسال کردهاند. پیشتر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی اظهاراتی در زمینه مذاکره با دشمن مطرح کرده بود که از نگاه برخی چراغ سبز به گفتوگوی رو در رو با آمریکا تعبیر شد.
هرچند وزرای امور خارجه ایران و آمریکا در جریان مذاکرات منتهی به برجام بارها پای میز مذاکره علنی و خصوصی نشستند، مذاکره مستقیم ایران و آمریکا پس از امضاء برجام دوباره به امری ممنوع تبدیل شد. خامنهای پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، شعار «نه جنگ نه مذاکره» را در دستور کار سیاست خارجی قرار داد و در دوره ترامپ تجربه مذاکره مستقیم علنی نمایندگان ایران و آمریکا تکرار نشد.
پس از به قدرت رسیدن جو بایدن نیز، مذاکرهها برای احیای برجام آغاز شد اما نمایندگان آمریکا پشت در اتاق مذاکره ماندند که در آن نمایندگان جمهوری اسلامی، اروپا، چین و روسیه حضور داشتند. تهران تاکید داشت تا تحریمها لغو نشود و آن را راستی آزمایی نکند، آمریکا نمیتواند بهطور مستقیم پای میز مذاکره حضور داشته باشد.
به گفته بروئر، مذاکره مستقیم تهران و واشینگتن میتواند کمک کنننده باشد. او در عین حال تاکید میکند که با وجود باقی ماندن مشکلات به نظر نمیرسد آمریکا بخواهد میز مذاکره را به طور کامل ترک کند. این در حالی است که هم اکنون در تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا به ریاست رابرت مالی نیز شکاف ایجاد شده و سه نفر از اعضاء این تیم به دلیل مخالفت با سیاستهای مالی که به شدت حامی تعامل با جمهوری اسلامی است این تیم را ترک کردهاند.
مقامات آمریکا بارها ادعا کردهاند که در صورت شکست دیپلماسی، گزینههای دیگر را بررسی خواهند کرد. اما بسیاری از ناظران در مورد صحت این ادعا، و اینکه دولت بایدن گزینه دیگری را برای خود باقی گذاشته باشد، دچار تردیدند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی ، ۱ فوریه ۲۰۲۲