در رویداد اخیر اپل که روز سه‌شنبه ۸ مارس از اپل پارک در کوپرتینو و به صورت مجازی منتشر شد، محصولات جدیدی معرفی شدند که هرکدام بهبود خط‌های قبلی محصولات این شرکت بودند: یک مدل جدید از آی‌فون SE، یک مدل جدید از آی‌پد ایر و خط محصول جدیدی به‌نام مک استودیو که قرار است خلا بین مک پرو و مک مینی را پر کند.
اما بهانه اصلی این رویداد یک پدیده فناورانه دیگر بود که در ظاهر چندان جلب توجه نکرد اما تاثیرش در آینده دنیای لپ‌تاپ و کامپیوترهای رومیزی و چه بسا در آینده دورتر دنیای متاورس دیده خواهد شد: تراشه ام۱ اولترا.
در چند سال گذشته ترتیب زمانی رویدادهای اپل تقریبا مشخص است و روزنامه‌نگاران حوزه فناوری می‌توانند حدس بزنند که در هر رویدادی چه دسته محصولاتی ممکن است عرضه شود. همان‌طور که عموما در رویداد پاییزی، آی‌فون‌های جدید عرضه می‌شود، در رویداد بهاره هم مک‌های جدید معرفی می‌شوند.
پوسترهای رویدادهای اپل هم انگار به‌نوعی یک رمزگذاری برای علاقه‌مندان هستند که بتوانند پیش از رویداد، تا حدودی درباره محتوای رویداد گمانه زنی کنند. رویداد روز ۸ مارس «Peek Performance» نام داشت و بسیاری انتظار داشتند که با بهبود در عملکرد مک مواجه باشیم. اما آنچه به‌نمایش درآمد، چیزی بیشتر از یک بهبود عادی بود: ام۱ اولترا، یکی از قوی‌ترین پردازشگرهای دنیا در کلاس کامپیوترهای رومیزی.
مکینتاش که در اوایل دهه ۲۰۰۰ افول کرده بود، ۱۵ سال پیش و تحت هدایت مرحوم استیو جابز، معماری براساس چیپ‌ست موتورلا را کنار گذاشت و به‌سراغ استفاده از چیپ‌ست‌های اینتل رفت. این تغییر باعث سهولت استفاده از نرم‌افزارهای تحت ویندوز برای کار در مکینتاش شد. کاربران حتی می‌توانستند، روی مک، ویندوز نصب کنند. این موضع باعث احیا و رواج مک در بازار شد. امروز لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی (دسک‌تاپ) اپل، در سطح بالای کارایی در مقایسه با رقبایشان قرار دارند، امری که ۱۵ سال پیش اصلا گمانش هم نمی‌رفت.
اما دو سال پیش، این روند دوباره معکوس شد. این‌بار اما مساله سهولت استفاده از نرم‌افزارهای تحت آیاواس (اپ‌های آی‌فون و آی‌پد در دسک‌تاپ) بود که باعث این تصمیم‌گیری تاریخی در اپل شد؛ مک چیپ‌ست‌های اینتل را کنار گذاشت و به‌سراغ چیپ‌ست‌های خودش رفت!
از زمان آغاز ساخت اولین مدل آی‌فون در سال ۲۰۰۷، خطی آغاز شد که بعدها «اپل سیلیکون» نام گرفت. این خط تراشه‌های A را برای آی‌فون و بعدها آی‌پد تولید می‌کرد. در همان سخنرانی معرفی آی‌فون، استیو جایز جمله‌ای گفت که تا امروز محقق نشده‌است: آی‌فون قرار است همان نرم‌افزارهای مک‌او‌اس ۱۰ را اجرا کند.
از آن زمان تا امروز هم اپلیکیشن‌های موبایل تغییر کرده‌اند هم مک‌او‌اس ۱۱ آمده و تغییرات بسیاری در دنیای نرم‌افزار رخ داده‌است. اما تلاش اپل همچنان در راستای همان استراتژی یکپارچی و ادغام است که جابز در آن سخنرانی معروف در سال ۲۰۰۷ گفت. اپل همواره تلاش کرده که در سال‌های گذشته با ارايه خدماتی که مهم‌ترین آن Air Drop بوده، آی‌فون، آی‌پد و مک (و چه بسا اپل تی‌وی) را روزبه‌روز بیشتر به هم نزدیک کند.
البته روشی که این سال‌های اخیر اپل پیش گرفته عکس آن چیزی است که استیو جایز گفت. یعنی قرار نیست آی‌فون شبیه مک شود بلکه برعکس، حالا این مکینتاش است که به سمت آی‌فون و آی‌پد حرکت می‌کند. این روزها آن‌قدر موبایل در زندگی روزمره مردم مهم و تاثیرگذار شده و آن‌قدر بازار اپلیکیشن‌های موبایل گسترده‌تر از نرم‌افزارهای کامپیوتر شده‌است که اپل ترجیح داد در جهت عکس، مک را شبیه آیاواس کند.
اپل سیلیکون در چند سال گذشته غیر از توسعه تراشه‌های سری A برای آی‌فون، سری S برای ساعت، سری T برای مسایل امنیتی مانند تاچ‌آی‌دی، سری H برای هدفون، سری W برای وای‌فای و سایر اتصالات رادیویی مانند بلوتوت و سری U برای ایرتگ را توسعه داده‌بود. سرانجام جراحی بزرگ را با ارائه تراشه‌های M برای مکینتاش از پاییز ۲۰۲۰ آغاز شد.
در یک‌سال گذشته با وجود سه رویدادی که در آنها تراشه ام معرفی شده‌است، اما همچنان نسل آن تغییر نکرده و بهبودهایی در کارآیی آن داده شده‌است. ابتدا ام پرو و مکس در پاییز ۲۰۲۱ عرضه شدند و حالا قوی‌ترین تراشه اپل، ام۱ اولترا در رویداد بهار ۲۰۲۲.
تراشه ام۱ اولترا، ۲۰ هسته پردازشگر و ۶۴ هسته گرافیکی دارد. این تراشه ۱۱۴ میلیارد ترانزیستور را در ۸۶۴ میلی‌متر مکعب جا داده‌است که نشان‌دهنده اوج هنر طراحان و نانوفناوران در پردازشگرهای کامپیوتری است.
این تراشه می تواند ۲۲میلیارد پردازش را در یک ثانیه انجام دهد. برای مثال می‌تواند هم‌زمان ۸ فیلم با کیفیت ۸K را بدون ایراد پخش کند و در عین‌حال مصرف انرژی آن چندان بالا نیست. این تراشه ۲۰ هسته‌ای از ۱۶ هسته با سرعت ۳/۲۳ گیگاهرتز و ۴ هسته با سرعت ۲ گیگاهرتز تشکیل شده‌است.
نخستین بنچ‌مارک‌های ام۱ اولترا، ساعاتی پس از رویداد اپل توسط سنجشگران مستقل ارائه شد که نشان داد ام۱ اولترا چیزی بیشتر از جمع جبری دو تراشه ام۱ مکس است. سرعت این تراشه در یک هسته، ۶۰ درصد بهتر از تراشه ۲۸هسته‌ای اینتل Xeon W در قوی‌ترین کامپیوتر اپل، مک پرو است. همچنین کل تراشه ۲۰ هسته‌ای ام۱، حدود ۲۵ درصد بهتر از تراشه ۲۸ هسته‌ای مک پرو است.
به‌این ترتیب آمار نشان می‌دهد که قوی‌ترین تراشه‌های اپل به قوی‌ترین تراشه‌های اینتل (در کلاس کامپیوترهای رومیزی) رسیده‌اند. با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود، ارائه خدمات در متاورس نیاز به قدرت پردازشی بسیار بیشتر از پردازشگرهای فعلی را نیاز دارد به‌نظر می‌رسد Nvidia هم باید خود را برای یک رقیب جدی آماده کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۰ مارس ۲۰۲۲