رضا براهنی، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی ایرانی، بامداد جمعه پنجم فروردین در ۸۶ سالگی در شهر تورنتو در کانادا درگذشت.
اکتای براهنی فرزند آقای براهنی خبر درگذشت او را در اینستاگرام منتشر کرد. در این خبر به به علت مرگ اشاره‌ای نشد اما در سال‌های اخیر، گزارش‌هایی مبنی بر بیماری آلزایمر آقای براهنی منتشر شده بود. رضا براهنی از نیمه دهه ۱۳۷۰ خورشیدی در کانادا سکونت داشت.
رضا براهنی در ۲۱ آذر ۱۳۱۴ در تبریز به دنیا آمد. خانواده‌اش زندگی فقیرانه‌ای داشتند و وی ضمن آموزش‌های دبستانی و دبیرستانی، به ناگزیر کار می‌کرد. در ۲۲ سالگی از دانشگاه تبریز لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی گرفت، سپس به ترکیه رفت و پس از دریافت درجهٔ دکتری در رشتهٔ خود به ایران بازگشت. از آبان ۱۳۴۳ با سمت استادیاری در رشتهٔ زبان و ادبیات انگلیسی در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد و در اردیبهشت ۱۳۴۷ به سمت دانشیاری ارتقا یافت.
رضا براهنی از جمله شاعران و نویسندگان مدرن ایران بود که سابقه‌ای طولانی در مبارزه با سانسور داشت. او از اعضای هیات موسس کانون نویسندگان بود. وی پیش و بعد از انقلاب بارها به سانسور اعتراض کرده بود. وی همچنین تا زمان حضور در ایران چند دوره کارگاه نقد، شعر و قصه‌نویسی برگزار کرد که باعث شکل‌گیری یک جریان در دههٔ هفتاد شمسی شدند.
از مشهورترین آثار رضا براهنی می‌توان به کتاب «خطاب به پروانه‌ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؟» اشاره کرد، همچنین «اسماعیل» و «ظل‌الله» دیگر کتاب‌های مهم او در حوزه شعر هستند که آنگونه که فرزندش در مصاحبه ای با ایلنا در بهار ۱۳۹۷ اشاره کرد، آثارش با سانسور گسترده در جمهوری اسلامی رو به رو بوده است. از نویسنده چند رمان از جمله «آزاده خانم و نویسنده‌اش»، «رازهای سرزمین من» است.
شماری از آثار براهنی به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی و فرانسوی ترجمه شده‌است.
دفاع همز‌مان از زبان فارسی و زبان مادری
«فارسی زبان رسمی و مشترک همه ایران است و زبان فوق‌العاده شاهکاری است که من نویسندهٔ آنم، ولی از زبان مادری خودم هم دفاع می‌کنم و ابداً به تجزیه اعتقادی ندارم. هرگز تمامیت ایران را از نظر دور نداشته‌ام و گفته‌ام که اسلحه دست می‌گیرم و برای آن می‌جنگم، ولی خب عده‌ای دفاع من از زادگاه و زبان مادری‌ام را برای مقاصد خودشان بهانه کرده‌اند و نمی‌فهمند که وقتی دم از آزادی بیان می‌زنیم نمی‌توانیم بعدش زبان مردم را ممنوع کنیم. حس من به وطنم همان حسی است که در شعرهایم بیانش کرده‌ام. من در شش سالگی انشایی به زبان ترکی نوشتم معلم مجبورم کرد کاغذ را قورت بدم همان موقع زبان مادریم را هم قورت دادم.»
آقای براهنی در طول فعالیت خود موفق شد افتخاراتی را کسب کند که از آن میان می توان به این موارد اشاره کرد:
دریافت تندیس چهره‌های شاخص شعر آوانگارد ۱۳۹۵
جایزه ادبی یلدا برای یک عمر فعالیت فرهنگی در زمینه نقد ادبی ۱۳۸۴
جایزه بهترین روزنامه‌نگار حقوق انسانی ۱۳۵۶
برگفته ای از سایت ایران امروز، ۲۵ مارس ۲۰۲۲