ارتش اسرائیل میگوید در پنج سال گذشته بیش از ۴۰۰ حمله هوایی در سوریه و سایر کشورهای خاورمیانه علیه رژیم ایران و متحدان آن انجام داده است.
سرلشکر آمیکام نورکین، فرمانده نیروی هوایی اسرائیل که هفته پیش بازنشسته شد، در گفتوگویی با روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال»، مفصلترین روایت تاییدشده تاکنونی از جنگ اعلامنشده اسرائيل با ایران را ارائه داده است.
از جمله نکاتی که منابعی مطلع به این روزنامه گفتهاند، این است که اسرائیل با پهپادهای کوچک کوآدکوپتری دست به حملاتی در خاک ایران زده است.
مقامات دولت و ارتش اسرائيل معمولا در مورد عملیاتهای خارجی خود سکوت میکنند و آنها را رسما تایید نمیکنند. اما رسم سالهای گذشته این بوده است که مقامات نظامی پس از پایان دوران ماموریت خود، با رسانههای خارجی گفتوگو میکنند و از دوران خود میگویند.
معروفترین نمونه در این زمینه، گادی آیزنکوت، رئیس سابق ستاد مشترک اسرائیل، بود که در ژانویه ۲۰۱۹ پس از ترک سمت خود، با روزنامه «نیویورک تایمز» گفتوگو کرد. آن مصاحبه با تیتر «مردی که قاسم سلیمانی را تحقیر کرد» منتشر شد و خبر از عملیات گسترده اسرائیل در سوریه داد.
حالا سرلشکر نورکین جزئیات آنچه اسرائیلیها «جنگ بین جنگها» مینامند و در واقع جنگ غیررسمی این کشور با ایران و نیروهای متحد آن است، برملا کرده است. او میگوید، هدف از این عملیات بازداشتن ایران از حمله به اسرائيل و تضعیف قابلیتهای آن در صورت وقوع جنگ است.
نتیجه این «جنگ بین جنگها» این است که قابلیتهای ایران و متحدانی مانند حزبالله در سوریه تضعیف شدهاند، اما «جنگ» تهران و تلآویو هر روز وسیعتر میشود و از حوزه سایبری تا حوزه دریایی را در برگرفته است.
نورکین به «وال استریت ژورنال» گفت: «به موفقیت ۱۰۰ درصدی نرسیدیم. اما اگر فعالیتمان نبود، اوضاع خیلی منفیتر میبود.»
این مقام اسرائیلی از برخی هدفهای مورد نظر این کشور گفته است: «سامانههای پدافند هدایی که روسیه ارائه میکند، پایگاههای پهپادی که مقامات نظامی ایران اداره میکنند، و سامانههای موشکی نقطهزن که ایران میکوشد به دست حزبالله برساند.»
طبق تحلیل دادهها که استفان کوهن، از شرکت «تحلیل امنیتی نورتاستار» مستقر در اسرائیل آنها بررسی میکند، در این حملات اسرائيل بیش از ۳۰۰ نفر، از جمله فرماندهان نظامی ایرانی، سربازان سوری، شبهنظامیان مورد حمایت حکومت ایران، و حداقل سه شهروند غیرنظامی، کشته شدهاند.
در پی درگرفتن جنگ داخلی در سوریه، اسرائیل نخست قصد نداشت دخالت کند. اما حضور گسترده نیروهای حکومت ایران و متحدان آن، همچون حزبالله، باعث جلب توجه این کشور هممرزِ سوریه شد. هدف حملات اسرائیلیها در آغاز محدود و مشخص بود: جلوگیری از رسیدن تسلیحات ایرانی به نیروهای حزبالله. اما با گذشت زمان اسرائیلیها شروع به حمله به سایر متحدان اردوی ایران در سوریه کردند و سپس در گام بعدی، مستقیما مواضع نظامی ایران را در سوریه هدف گرفتند. این اقدامات بدون هماهنگی با روسیه ممکن نبود و به نظر میرسید که مسکو پذیرفته است که اسرائیل به ایران اجازه نخواهد داد به مرزهای این کشور در شمال سوریه نزدیک شود.
کارمیت والنسی، کارشناس موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائيل، میگوید حملات هوایی این کشور باعث شده است که نیروهای ایران عمدتا از مواضع خود در نزدیکی مرز اسرائیل عقب بکشند و به مناطق امنی در شرق سوریه عقبنشینی کنند.
دکتر والنسی میگوید: «راهبرد موثری است، اما برای مقابله با استقرار گسترده ایران و تهدیدهایی که در اختیار دارد، کافی نیست.»
بهرغم تمام حملات اسرائيل، ایران هم نفوذ خود را در دمشق حفظ کرده است، و هم همچنان سامانههای موشکی پیشرفته به حزبالله میرساند.
مقامات نظامی ایران و سوریه در گفتوگو با «وال استریت ژورنال» مدعی شدند که کارزار اسرائیلیها موثر نبوده است.
یک مقام ایرانی نزدیک به نیروهای امنیتی گفت: «از هر ۲۰ تا ۲۵ حمله، معمولا دو مورد موفق به نابودی اهدافشان میشوند.» او گفت سپاه پاسداران حملات اسرائیل را پاسخ میدهد، و افزود: «(سپاه) پاسداران خط قرمز را تعیین کرده است. به ما حمله کنید، ما تلافی میکنیم. چشم در ازای چشم.»
یک مشاور دولت سوریه گفت که حملات اسرائیل نتوانسته است نفوذ نظامی ایران را در سوریه به طرز چشمگیری کاهش دهد. او گفت، ایران «مشغول تقویت حضور خود» در سراسر سوریه است و به این راحتیها نمیتوان موضع آن را تضعیف کرد.
«وال استریت ژورنال» علاوه بر نورکین، چند گفتوگو نیز با سایر مقامات ارشد اسرائیل داشته است. نورکین در ستاد مرکزی ارتش اسرائیل در تلآویو نقشهای از سوریه را با صدها دایره کوچک نارنجی به روزنامهنگار «وال استریت ژورنال» نشان داد که هر یک از آنها، نشانگر یک حمله اسرائیل علیه ایران و متحدانش است.
این حملهها در سراسر سوریه انجام شدهاند؛ هرچند تمرکز بیشتر آنها بر دو منطقه است: نزدیکی دمشق، و مرز سوریه و اسرائیل. از میان ۴۰۰ حمله، جز چند مورد استثنایی در عراق و لبنان و حتی در خاک ایران، تمام بقیه تقریبا در سوریه بودهاند.
نورکین گفت: «وقتی که من به این مقام رسیدم، خواب این را هم نمیدیدم که دست به چنین عملیاتی بزنیم.»
اسرائیل سالها حتی یک حمله در خاک سوریه را هم تایید نکرده بود. اما در سال ۲۰۱۸ این موضع عوض شد و مقامات این کشور تایید کردند که در ۱۸ ماه پیش از آن، ۲۰۰ بار به خاک سوریه حمله کردهاند. در همین سال بود که اسرائیل حمله به یک پایگاه پهپاد ایرانی مستقر در پایگاهی نظامی در سوریه را تایید کرد. این حمله درست بلافاصله پس از سرنگونی یک پهپاد ایرانی بود که وارد حریم هوایی اسرائیل شده بود.
در سال ۲۰۱۹، اسرائيل حمله به یک زرادخانه تسلیحاتی متعلق به ایران را در دمشق تایید کرد. در سال ۲۰۲۱، سوریه اسرائیل را متهم به حملهای کرد که طی آن ۵۷ سرباز سوری و نیروهای تحت حمایت ایران همراه آنها، کشته شدند. همین ماه گذشته، ایران اسرائیل را متهم به حملهای در سوریه کرد که طی آن دو نفر از فرماندهان سپاه کشته شدند. ایران وعده انتقام داده است.
برخی مقامات نظامی اسرائيل میگویند راهبرد «جنگ بین جنگها»، باعث افزایش خطر آغاز جنگ بین این دو کشور شود. برخی اقدامات ایران هم به روشنی جسورانهتر شدهاند. مثلا به گفته ارتش اسرائيل، سال گذشته نیروهای ایران پهپادهایی را از پایگاههای نظامی خود به سوی گروههای فلسطینی مستقر در کرانه غربی و نوار غزه فرستادند که حاوی تسلیحات کوچک بودند. اسرائیل این ماجرا را مخفی نگاه داشت و ۱۴ ماه بعد آن را برملا کرد.
مقامات اسرائیلی نمونه تخریبشده سه پهپاد ایرانی را که اسرائيل ساقط کرده است، به روزنامهنگار آمریکایی نشان دادند. طبق تخمین کارشناسان نظامی اسرائیل، بزرگترین این پهپادها توانایی نزدیک به ۲۰۰۰ کیلومتر پرواز دارد. طبق تحلیل کارشناسان یک شرکت مشاوره خصوصی برای «وال استریت ژورنال»، پهپادهای ساقط شده نسخه ایرانی همان پهپاد «آر کیو ۱۷۰ سنتینل» آمریکا هستند که ایران در سال ۲۰۱۱ سرنگون کرد.
طبق این تحلیل، یکی از این پهپادها با موتوری ساخت چین، مورد استفاده مکرر نیروهای شبهنظامی در یمن، عراق، و سوریه است و به گفته آمریکاییها، ایران به دستشان میرساند. پهپاد «صمد» نیز که ایران با آن به پایگاه آمریکا در اربیل حمله کرد، یک نمونه مشابه دیگر است.
اسرائیل حدود شش ماه پیش نقشهای علنی از پایگاههای پهپادهای ایران منتشر کرد و از قابلیتهای ایران در این زمینه ابراز نگرانی کرد. این کشور تاکید کرده است که گسترش برنامه پهپادی ایران را تحمل نخواهد کرد. تصاویر ماهوارهای که دو ماه پیش منتشر شدند، حاکی از تخریب یک پایگاه پهپاد در استان کرمانشاه است که به گفته روزنامه «هاآرتص» اسرائیل، بر اثر حمله پهپادی اسرائیلیها تخریب شده است.
سرلشکر نورکین میگوید کارزار اسرائیل تا زمانی که ایران همچنان این کشور را تهدید کند، ادامه خواهد یافت. او گفت: «اگر بتوانیم وقوع جنگ را به آینده موکول کنیم، به دستاورد بزرگی رسیدهایم.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۱ آوریل ۲۰۲۲