سلمان ذاکر، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، گرایش نوجوانان ایران به مواد مخدر را نگران‌کننده خواند و گفت که سن اعتیاد به مقطع راهنمایی رسیده است. سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد، هم می‌گوید دستگاه‌های اجرایی باید در زمینه شیوع اعتیاد بین نوجوانان پاسخگو باشند. این در حالی است که پیش‌تر، اسکندر مومنی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، گفته بود آمار اعتیاد در نوجوانان کمتر از دو درصد است.
افزایش گرایش کودکان و نوجوانان به مصرف مواد مخدر حالا به یکی از دغدغه‌های جدی خانواده‌ها و فعالان حقوق کودک تبدیل شده است. سازمان‌های رسمی و دولتی کاهش سن اعتیاد تا ۱۵ سال را تایید کرده‌اند اما برخی افراد و منابع غیررسمی می‌گویند سن اعتیاد از این هم پایین‌تر است. سلمان ذاکر، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در یک برنامه رادیویی به این موضوع اشاره کرد و گفت: «متاسفانه سن اعتیاد به ۱۰ تا ۱۲ سالگی و مقطع راهنمایی رسیده است.»
او با انتقاد از اینکه مواد مخدر در جامعه به وفور پیدا می‌شود و در دسترس نوجوانان قرار می‌گیرد، افزود: «نهضت مبارزه با مواد مخدر باید از خود جامعه و دستگاه‌های اجرایی شروع شود.»
فعالان مدنی و پژوهشگران حوزه اعتیاد مدت‌ها است که به عملکرد منفعلانه دستگاه‌های اجرایی در حوزه اعتیاد انتقاد می‌کنند اما ستاد مبارزه با مواد مخدر که متولی اصلی رسیدگی به این موضوع است، آمار واقعی معتادان را پنهان می‌کند و مدعی است که گرایش به مصرف مواد مخدر روند افزایشی ندارد. با وجود این ادعاها، شواهد نشان می‌دهد که کودکان و نوجوانان زیادی به مصرف مواد مخدر صنعتی و روان‌گردان‌ها روی آورده‌اند و این مسئله در سایه غفلت وزارت آموزش‌وپرورش هر روز ابعاد گسترده‌تری می‌یابد.
سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد، با اشاره به سابقه ۱۰ ساله ورود مخدرهای جدید اعم از روان‌گردان‌ها و مواد توهم‌زا به ایران، گفت: «دستگاه‌های فعال در حوزه پیشگیری باید پاسخگوی این موضوع باشند.» به گفته او، «اجرایی‌ترین دستگاه در این حوزه ستاد مبارزه با مواد مخدر است. کمیسیون بهداشت و کمیسیون امور اجتماعی مجلس و وزارت بهداشت و صداوسیما و آموزش‌وپرورش نیز از جمله دستگاه‌های متولی پیشگیری از اعتیادند اما این سازمان‌ها آن‌گونه که باید به وظیفه اصلی خود عمل نمی‌کنند.»
این پژوهشگر حوزه اعتیاد افزود: «زمانی که یک ماده جدید وارد کشور می‌شود، سه سال طول می‌کشد تا دستگاه‌ها به نتیجه برسند. در صورتی که در این سه سال، افراد زیادی اسیر این مواد مخدر جدید شده‌اند.»
او وجود تقاضا و کنجکاوی نوجوانان را از دلایل ورود مواد مخدر جدید به ایران خواند و گفت: «تفاوت مواد مخدر جدید با مواد مخدر سنتی مانند تریاک و هرویین در این است که مواد مخدر جدید یک وابستگی روانی خیلی شدید ایجاد می‌کنند و وقتی فرد گرفتار آن‌ها می‌شود، درمان خاصی برایش نیست.»
سعید صفاتیان با تاکید بر اینکه دستگاه‌های اجرایی در حوزه پیشگیری موفق نبوده‌اند، گفت: «بنده در این سال‌ها اقدامی برای اصلاح قوانین و نظارت دقیق و برنامه‌های پیشگیرانه ندیدم که اگر تاثیرگذار بودند، شاهد این مسائل و مشکلات نبودیم.»
در حالی که متخصصان حوزه اعتیاد و فعالان مدنی به عملکرد دستگاه‌های اجرایی انتقاد می‌کنند، اسکندر مومنی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، همواره در سخنان خود ادعا کرده که این ستاد در زمینه پیشگیری از اعتیاد «گام‌های مثبتی» برداشته است. مومنی در پاییز ۱۴۰۰، با طرح این ادعا که میانگین نرخ شیوع اعتیاد در میان جمعیت دانش‌آموزی جهان ۲۰ درصد است، گفته بود: «در ایران تنها ۲.۱ درصد دانش‌آموزان به اعتیاد دچارند و این دو درصد را هم قاچاقچیان بین‌المللی مواد مخدر آلوده کرده‌اند.»
بر خلاف این اظهارات، سعید صفاتیان، کارشناس و تحلیلگر مسائل اعتیاد، به خبرگزاری ایسنا گفته بود: «ما یک دبیرخانه مبارزه با مواد مخدر داریم که در طول سال از دولت برای مبارزه بودجه می‌گیرد اما نکته‌ای که وجود دارد این است که نگاه کلی در این مجموعه همواره امنیتی، انتظامی و قضایی بوده که تقریبا با سیستم تمام کشورهای موفق در زمینه مبارزه با مواد مخدر مغایر است.»
او با بیان اینکه ۱۷ درصد افراد بالای ۱۵ سال در ایران به مصرف مواد مخدر تمایل دارند، بر مسئله پیشگیری تاکید کرد و گفت: «ما باید روی کاهش تقاضا کار کنیم و در کنار آن با عرضه هم مقابله کنیم؛ اما با مدیرانی که سابقه امنیتی قضایی یا انتظامی دارند، نگاه و بودجه تنها به سمت مقابله با عرضه رفته است.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۲ آوریل ۲۰۲۲