مولود حاجی زاده
سال ۲۰۰۷، وزارت خزانه‌داری آمریکا، بنیاد شهید ایران و شعبه‌های آن در فلسطین و لبنان را به عنوان بنیاد حامی سازمان‌های تروریستی معرفی کرد. توزیع پول توسط بنیاد شهید در حوزه محور مقاومت سال‌هاست که تحت عنوان کمک به خانواده کشته‌شدگان جنگ دنبال می‌شود و حالا بنیاد شهید بی‌‌پرواتر از قبل، به دنبال گسترش دامنه فعالیت خود تحت عنوان بنیاد شهید محور مقاومت است.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در برنامه «کنکاش» شبکه تلویزیونی جام‌جم، با اشاره به تشکیل بنیاد شهید محور مقاومت، گفت: «تفکر جبهه مقاومت با تلاش‌های شهدایی مانند حاج قاسم سلیمانی در تمامی کشورهای منطقه در حال توسعه است و به یک جریان قوی بین‌المللی تبدیل شده که باعث پیوند مردم شده است. در این راستا ما در حال تشکیل بنیاد شهید محور مقاومت هستیم.»
این به معنای توزیع پول بیشتر در جبهه محور مقاومت در فلسطین، لبنان، سوریه، عراق و یمن است.
تازه‌ترین اقدام‌های صورت گرفته از طرف بنیاد شهید در این زمینه به اسفند سال گذشته یعنی کمتر از سه ماه قبل بر‌می‌گردد، جایی‌که چند تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان «بنیاد شهید و امور ایثارگران جمهوری اسلامی» و «موسسه شهدای عراق»، منعقد شد. موسسه شهدای عراق بیش از ۳۵۰ هزار خانواده کشته‌شده‌های این کشور را تحت پوشش دارد. طبق تفاهم‌نامه منعقد شده، مقرر شد ایران اقدام به ساخت شهرک‌های مسکونی برای این افراد، درمان جانبازان جنگی آنها در ایران و ایجاد امکان تحصیل فرزندان‌شان در دانشگاه‌های ایران کند.
البته این تنها بخشی از خدماتی است که جمهوری اسلامی در اختیار خانواده کشته‌شده‌ها یا مجروحان جنگی عراق قرار می‌دهد. توزیع پول به سبک آنچه پیش‌تر در لبنان، فلسطین و دیگر حوزه‌های محور مقاومت جریان داشته نیز در محدوده خدمات بنیاد شهید ایران برای خانواده‌های نزدیک به جریان‌های سیاسی جمهوری اسلامی در عراق خواهد بود.
این تفاهم‌نامه کمتر از دو ماه پس از آن‌که در دی ۱۴۰۰ جمعی از جانبازان ایران که در اعتراض به پرداخت نشدن معوقات و مشکلات معیشتی‌شان، مقابل ساختمان بنیاد شهید تجمع کرده بودند، منعقد شد.
تفاهم‌نامه همکاری بنیاد شهید ایران با موسسه شهدای عراق، واکنش‌های گسترده‌ای هم به همراه داشت. از جمله آنها جمعیت ایثارگران بود که در بیانیه‌ای مطرح کرد: «آیا واقعا به جایی رسیده‌ایم که جای قاتل و شهید عوض شده است؟ با چه توجیهی وقتی در رسیدگی به امور ایثارگران ناتوان هستید آمادگی خود را جهت رتق و فتق امور شهدای عراقی (قاتلان فرزندان ملت ایران) اعلام کرده‌اید؟ چطور می‌خواهید جواب شهدا را بدهید؟»
حدود دو هفته پس از امضای تفاهم‌نامه با عراق بود که جمعی از جانبازان و آزادگان جنگ ایران و خانواده‌های آنها در اعتراض به وضعیت حقوق خود و مسئله «غرامت قطعنامه ۵۹۸ جنگ ایران و عراق» مقابل ساختمان بنیاد شهید دست به تجمع دیگری زدند و از طرف نیروهای انتظامی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
حالا قاضی‌زاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، تلاش برای گسترش دامنه فعالیت این بنیاد را نه تنها محدود به عراق که کشورهای محور مقاومت اعلام کرده است. او در گفته‌های خود به فعالیت بنیاد شهید در عراق، لبنان و سوریه اشاره کرده و یکی از خدمات شعب بنیاد شهید در این مناطق را اعزام زائر و پاسداشت شهدای محور مقاومت دانسته است.
اما خدمات بنیاد شهید در این کشورهای محور مقاومت به اعزام زائر و مواردی از این دست محدود نمی‌شود. توزیع پول میان خانواده کشته‌شدگان جریان‌های سیاسی نزدیک به جمهوری اسلامی، یکی از سیاست‌های بنیاد شهید در مناطق موردنظر است. بنیاد شهید ایران سالانه (در بازه‌های زمانی چند ماهه) مبالغی را به صورت مستقیم میان خانواده کشته‌شدگان جنگ در این کشورها توزیع می‌کند.
خانواده‌های کشته‌شدگان فلسطین در غزه و کرانه باختری از جمله دریافت‌کننده‌گان این خدمات به شمار می‌آیند که هر سه ماه یک بار، دلارهای ارسال شده از سوی بنیاد شهید ایران میان آنها توزیع می‌شود.
آن‌طور که شبکه المیادین در سال ۱۳۹۸ اعلام کرد، تنها در غزه حدود ۴۸۰۰ نفر از خانواده‌های نزدیک به جریان حماس و جهاد اسلامی، از دو میلیون دلاری که بنیاد شهید از طریق موسسه خیریه الانصار (وابسته به جهاد اسلامی) دریافت می‌کند، سهم می‌برند. توزیع پول میان این خانواده‌ها تقریبا هر سه ماه یک‌بار صورت می‌گیرد. موضوعی که نه تنها گزارش‌های منتشر شده از طرف مرکز اخبار و اطلاعات تروریسم ITIC، که اخبار منتشر شده روی سایت موسسه خیریه الانصار غزه نیز آن را تایید می‌کند.
طبق تفاهم‌نامه امضا شده میان بنیاد شهید ایران و موسسه شهدای عراق، ساخت و تامین مسکن برای خانواده کشته‌شدگان عراقی نیز یکی از خدماتی است که بنیاد شهید ایران به عراقی‌ها عرضه خواهد کرد. این اقدام در فلسطین نیز مسبوق به سابقه بوده است. سال ۱۳۸۵، آژانس خبری «معما» فلسطین از پرداخت یک و نیم میلیون دلار از طرف بنیاد شهید ایران به منظور ساخت خانه برای خانواده کشته‌شدگان و مجروحان فلسطینی در غزه خبر داده بود.
سال ۱۳۹۲، وزیر امور اجتماعی سوریه که به تهران سفر کرده بود، در دیدار با رئیس بنیاد شهید ایران تقاضای خود برای تشکیل بنیاد شهید این کشور را مطرح کرد تا آنها هم بتوانند سهمی از منابع مالی بنیاد شهید ایران داشته باشند. همین هم شد و شعبه بنیاد شهید در سوریه فعال شده و توزیع پول میان خانواده کشته‌شدگان حامی اسد هم به سیاست‌های بنیاد شهید اضافه شد.
بنیاد شهید و امور ایثارگران برای توزیع پول میان پایگاه اجتماعی جریان‌های سیاسی تحت حمایت خود در جبهه مقاومت، منابع مالی گسترده و متنوعی در اختیار دارد. از بودجه‌های چند ده میلیارد تومانی که سالانه با شیب تندی افزایش می‌یابد گرفته تا منابع حاصل از فعالیت حدود ۱۴۰ شرکت و بنگاه اقتصادی‌ای که در اختیار این هلدینگ بزرگ اقتصادی قرار دارند.
بودجه سال جاری بنیاد شهید نسبت به سال گذشته ۲۱ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و به رقمی بالغ بر ۴۸ هزار میلیارد تومان رسید. با این حال تنوع منابع مالی در اختیار این نهاد فراتر از این است و طبق اساسنامه آن، کمک‌های رهبر جمهوری اسلامی، کمک‌ها و اعتبارهای مصوب در بودجه عمومی و هدایا و کمک‌های اشخاص حقیقی و حقوقی را نیز شامل می‌شود.
باوجود گستردگی دامنه منابع مالی‌ای که در اختیار بنیاد شهید قرار دارد، سالانه چندین و چندبار جامعه هدف این نهاد در داخل ایران (خانواده کشته‌شدگان جنگ و جانبازان) برای دریافت معوقات خود، در خیابان طالقانی تهران و مقابل این بنیاد، دست به تجمع‌های اعتراضی و بست‌نشینی می‌زنند.
کشته‌شدگان ایرانی در محور مقاومت هم تحت پوشش بنیاد شهید قرار دارند. سال ۱۳۹۵، محمدعلی شهیدی محلاتی، رئیس وقت بنیاد شهید و امور ایثارگران ایران به خبرگزاری تسنیم گفته بود: «بیش از هزار نفر از خانواده نیروهای ایرانی که در جنگ سوریه کشته شدند، تحت پوشش این بنیاد قرار گرفته‌اند.»
روند دامنه‌دار تجمع‌های اعتراضی که از سوی افراد تحت پوشش بنیاد شهید در سال‌های گذشته صورت گرفته، نشان می‌دهد حتی ایرانی‌هایی که در همان حوزه محور مقاومت برای سیاست و ایدئولوژی جمهوری اسلامی جنگیده، کشته و یا زخمی شدند هم نسبت به کشته‌شدگان غیرایرانی در فلسطین، لبنان، سوریه، عراق و یمن، در اولویت بعدی قرار دارند.
بنیاد شهید با دامنه فعالیت گسترده در خارج از مرزهای ایران، همان نهادی است که بیش از شش سال قبل، غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، رئیس کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس در جریان بررسی پرونده فساد مالی در این بنیاد گفته بود: «می‌ترسیم اگر آنها را افشا کنیم، مردم شوکه شوند.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۳۰ آوریل ۲۰۲۲