با پیدا شدن آخرین پیکر گمشده‌ی سیل روز جمعه در شهرستان استهبان در استان فارس، شمار جانباختگان سیلاب این منطقه به ۳۲ نفر افزایش پیدا کرد. سازمان هواشناسی درباره طغیان دوباره رودخانه‌ها در استان فارس و همچنین دست‌کم ۴ استان جنوبی کشور هشدار قرمز اعلام کرده است.
مهدی ولی‌پور رئیس سازمان امداد و نجات از پیدا شدن آخرین پیکر گمشده در سیل روز جمعه ۳۱ تیرماه در شهرستان استهابان در استان فارس خبر داد و به این ترتیب شمار قربانیان این سیل به ۳۲ نفر افزایش یافت.
پیکر این قربانی سیل پس از ۷۵ ساعت پیدا شده است. طبق اعلام پیشتر سازمان امداد و نجات، دو نفر از مفقودشدگان سیل، یک پسر ۳ ساله و یک دختر یکسال و نیمه بوده‌اند که در روزهای گذشته پیکرشان از سیل بیرون کشیده شد.
سیل در گردشگاه سلطان شهباز در مسیر رودخانه سد مخزنی رودبال حدفاصل شهرستان‌های داراب و استهبان استان فارس با طغیان رودخانه‌های بالادست رودبال در نیریز رخ داد. از این رو، سیل در مناطق شرق استان و به ویژه در منطقه استهبان خسارت جانی و مالی برجای نهاده است. ویدئویی امروز در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود از فرار اتومبیل‌ها در بستر رودخانه که سیلاب در تعقیب‌شان است.
آخرین بار در سال ۱۴۰۰ سیل در مناطق جنوب ایران، باعث مرگ حداقل ۸ نفر شد و سیل زمستان سال گذشته در ۱۴ استان نیز بطور وسیع مردم را گرفتار کرد. نادر امید یکی از روستاییان منطقه رودبال درباره لحظات وقوع سیل در گردشگاه به روزنامه «شهروند» گفته است: «ما یک باغ تفریحی داریم. می‌دانیم که پنجشنبه و جمعه‌ها مسافران زیادی به آن منطقه می‌آیند. وقتی رضا وقوع سیل را به ما خبر داد، بی‌معطلی به منطقه رفتیم. با پای برهنه می‌دویدیم. با پدر و برادرم بودیم. رفتیم به سمت رودخانه. در آنجا حداقل ۲۰۰، ۳۰۰ نفر حضور داشتند. ما محلی‌ها تجربه‌مان در این زمینه بالاست. می‌دانستیم که آنها تجربه‌ای ندارند و باور نمی‌کردند. ما حتی با چوب و چماق سراغ‌شان می‌رفتیم. خلاصه با هر ابزاری به سمت‌شان می رفتیم تا آنها را از آنجا دور کنیم. کار خیلی سختی بود، چون اصلا به حرف‌مان باوری نداشتند.»
منطقه سیلزده پس از پایان سیلاب روز جمعه ۳۱ تیرماه
تکرار سیلاب‌ها در ایران با وجود کاهش جدی بارش‌ها تداوم یافته است، چنانکه سازمان هواشناسی در اطلاعیه‌ای از طغیان دوباره رودخانه‌ها در استان فارس و سیل در ۴ استان جنوبی از جمله این استان خبر داده که از امروز تا پنجشنبه ۶ امردادماه در سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و نیمه جنوبی فارس احتمال وقوع دارد. این در حالیست که هواشناسی درباره سیل روز جمعه هیچ خبر و هشداری اعلام نکرده بود!
حالا هواشناسی به دستگاه‌های امدادی، شهری و روستایی و وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی هشدار داده تا مسیر رودخانه‌ها و مسیل‌ها را «پاکسازی» کنند و دهانه پل‌ها و آبروهای منازل نیز تخلیه شود.
طبق هشدار قرمز سازمان هواشناسی این سیل امکان دارد باعث آبگرفتگی گسترده، آبگرفتگی منازل در مناطق مستعد، اختلال در ناوگان حمل و نقل، کاهش شعاع دید، تخریب پل و مسدود شدن جاده و خسارت به صنعت کشاورزی، شکستن درختان و تیر‌های برق شود.
سیل در نقاط مختلف ایران در حالی به امری تقریبا رایج بدل شده که خشکسالی مرگباری گریبان فلات ایران را گرفته است. محمد جواد سیاح دبیر انجمن «میراث پریشان» درباره دلایل وقوع سیل‌ها را چنین توضیح می‌دهد: «جنگل‌ها و پوشش گیاهی و ساختار کوه‌ها عمدتا می‌توانند مقابل هجوم باران‌های موسمی و رگباری که اتفاقا سیل‌آسا هم هستند بایستند. سرعت آب را کم کنند و جلوی ایجاد سیل را بگیرند.»
سیاح با اشاره به نابودی طبیعت و پوشش گیاهی در استان فارس گفت: «ما رژیم هیدرولوژیک کوه را بهم زدیم، جاده ساختیم، زمین‌ها را خالی از پوشش گیاهی کردیم، چرای بی‌رویه دام‌ها قدرت کنترل سیلاب را از زمین‌ها گرفت.» همین هم می‌شود که آب با سرعت بالایی از بالادست به سمت پایین دست و رودخانه‌ها می‌آید و هرچه در مسیرش باشد را نابود می‌کند. سیاح می‌گوید این باران‌ها به نفع تالاب‌هایی که در پایین دست رودخانه باشد هم عمل نمی‌کند، زیرا در مسیر رودخانه فقط گل و لای و آبرفت است که به کف رودخانه و تالاب می‌آید و «در بلندمدت تالاب پر از گل و لای می‌شود و اگر تالاب با چند هزار تن خاک و گل و لای پر شود، عملا کارکرد خودش را از دست می‌دهد.»
رسول حاجی‌باقری دبیر انجمن «دیده‌بان استهبان» در این رابطه می‌گوید، «این بارندگی احتمالا از جنس همان مونسون‌های [سیلاب] فصلی یا باد و باران‌های محصول شبه‌قاره هند است که پیشتر سیستان و بلوچستان را در بر می‌گرفتند، همان بارندگی که اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان هشدار داده که باز هم به استان باز می‌گردد و در این مدت احتمال جاری شدن موقتی رواناب، آبگرفتگی معابر، سیلابی شدن مسیل‌ها و رودخانه‌های فصلی، احتمال برخورد صاعقه و خسارت بر اثر باد شدید لحظه‌ای وجود دارد.»
به گفته‌ی او، «در دهه‌های گذشته قبل از خشکی باران‌های موسمی چهل پسین داشتیم، یعنی چهل عصر بارندگی که هوا را مرطوب می‌کرد، اما حالا شکل این بارندگی‌ها تغییر کرده است.» تغییراتی که به عقیده حاجی باقری، نقش عمده‌ای در سیلابی شدن و خطرناک شدن آن داشته است. این فعال محیط زیست می‌گوید، چهل پسین باران خوبی بود: «تخریب نداشت، آسیب نمی‌زد. اما حالا همه چیز را نابود کرده است، حتی انجیرهای روی درختان را.»
یوسف کارگر فرماندار استهبان گفته است که هیچ نامه‌نگاری درباره بارندگی از سوی اداره کل هواشناسی صورت نگرفته است. او همچنین گفته: «این سیل به حوزه کشاورزی شهرستان آسیب وارد کرده است ولی منازل دچار مشکل نشده است.» اما صادق ضیاییان مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی ضمن تاکید بر اینکه این سازمان از روز چهارشنبه نسبت به بارش باران سیل آسا در استان فارس هشدار داده بود گفت که «در تمام بخش‌های خبری هم این موضوع توسط همکاران سازمان هواشناسی اطلاع رسانی شده است و مستندات آنهم موجود است.»
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با صدور دستوری، به بازرس کل استان فارس مأموریت داد که با حضور در مناطق سیلزده استهبان، ابعاد مختلف حادثه و روند امدادرسانی به سیل‌زدگان را ارزیابی کند و در صورت وجود قصور یا تقصیر احتمالی از سوی هر یک از دستگاه‌ها، مراتب را جهت رسیدگی‌های بعدی گزارش کند.
اولین بار نیست که سیل مسئولان و نهادهای مدیریتی را غافلگیر می‌کند و در نتیجه مردم نیز از وقوع حوادثی که باید پیشاپیش مدیریت شوند، بی‌خبر می‌مانند. سیل بهاری سال ۱۳۹۸ در چند استان فارس، لرستان، خوزستان و گلستان به یک فاجعه تمام‌عیار انسانی و مدیریتی تبدیل شد و ۲۲ کُشته داد. حالا فقط در منطقه استهبان ۳۲ قربانی بر جای گذاشته است.
برگرفته از سایت کیهان لندن، ۲۵ جولای ۲۰۲۲