وزیر راه و شهرسازی در سفر به دمشق گفته بود می‌توانیم در پروژه‌های بزرگ ساخت مسکن سوریه حضور داشته باشیم. اما رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران می‌گوید به‌دلیل مشکلات موجود، نه انبوه‌سازان ایرانی و نه سوری‌ها رغبتی برای این همکاری‌ها و ساخت‌وسازها ندارند.
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی جمعه ۱۵ مهر در سفر به دمشق در دیدار با حسین عرنوس، نخست‌وزیر سوریه بر حمایت تهران از سوریه تأکید کرد و گفت:
«در حوزه‌های مختلف به‌ویژه اقتصادی در کنار سوریه هستیم و می‌توانیم همکاری‌های خوبی داشته و در زمینه‌های بازرگانی، تجاری و پروژه‌های بزرگ ساخت مسکن مشارکت داشته باشیم.»
ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در واکنش به این سخنان ساخت مسکن در سوریه را موضوع جدیدی ندانست و گفت «از چندین سال گذشته مسئولان درباره حضور ایرانیان و شرکت‌های ایرانی برای همکاری در ساخت‌وسازی با سوریه صحبت‌هایی داشته‌اند». او افزود:
«در مقطعی هم مذاکرات برای ساخت ۲۰ هزار واحد مسکونی در سوریه توسط ایرانی‌ها جدی شد اما به دلایل و مشکلات متعدد نه انبوه‌سازان ایرانی و نه سوری‌ها رغبتی برای این همکاری‌ها و ساخت‌وسازها ندارند.»
ایرج رهبر یکی از مهم‌ترین مشکلات را «بحث صدور و آزاد کردن ضمانت‌نامه‌ها از سوی سوریه» دانست و افزود: «سوری‌ها در این مورد ایرانی‌ها را اذیت می‌کنند و با ایرادهای بنی‌اسرائیلی ضمانت‌نامه‌ها را آزاد نمی‌کنند. همین اقداماتشان نشان می‌دهد که سوری‌ها هم رغبتی به حضور شرکت‌های ایرانی در بازسازی این کشور ندارند.»
ایران در سال‌های گذشته کمک‌های مالی زیادی به سوریه کرده است که از جمله آن‌ها ایجاد دو خط اعتباری یک میلیارد دلاری و ۳٫۶ میلیارد دلاری برای صادرات کالا به این کشور است.
با این حال در دو سال اخیر گزارش‌های متعددی از تداوم ضرر و طلبکاری ایران در سوریه منتشر شده و فعالان اقتصادی دلیل اصلی آن را «تحریم‌های اقتصادی و مالی» و «بی‌تدبیری مسئولان جمهوری اسلامی» عنوان کرده‌اند.
رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران یکی دیگر از مشکلات روابط تجاری و سرمایه‌گذاری جمهوری اسلامی با سوریه را عضو نشدن ایران در اِف‌اِی‌تی‌اِف (گروه ویژه اقدام مالی) دانست و گفت: «عدم عضویت ایران در گروه اقدام مالی کار را برای هر دو طرف سخت می‌کند.»
«گروه اقدام مالی» سازمانی فرادولتی است که سیاست‌ها و استانداردهای مبارزه با جرایم مالی را طراحی و ترویج می‌کند. این استانداردها، پولشویی، تأمین مالی تروریسم و سایر تهدیدهای مربوط به نظام مالی بین‌المللی را هدف قرار داده است. بررسی لوایح پالرمو و سی‌اِف‌تی «گروه اقدام مالی»، مربوط به پیوستن جمهوری اسلامی به دو پیمان‌نامه «مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی» و «مقابله با تأمین مالی تروریسم» همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام خاک می‌خورند.
ایرج رهبر مشکل دیگر ساخت مسکن در سوریه را حمل مصالح ساختمانی عنوان کرد و گفت: «تنها راه ارزان برای انتقال مصالح ساختمانی بندر لاذقیه بوده که برای حمل بار از ایران تا این بندر باید مذاکرات قوی و پشتوانه‌دار انجام شود اما در ایران برای این مباحث متولی وجود ندارد که بتوانیم موضوع را از آن محل پیگیری کنیم.»
به‌گفته او حمل و نقل مصالح ساختمانی برای شرکت‌های ایرانی گران تمام می‌شود و صرفه ندارد.
جمهوری اسلامی در حالی برای سرمایه‌گذاری در سوریه با مشکلاتی روبه‌روست که رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران می‌گوید روسیه وارد پروژه‌های بازسازی سوریه شده است.
او می‌گوید ترکیه با مطالبه قوی در بازار سوریه حاضر شد اما با وجود به سرانجام رساندن پروژه‌هایی روابط خوبی بین دو طرف ایجاد نشد؛ اما «روس‌ها با توجه به امکانات قوی و قدرت نظامی تسلط بیشتری بر بازار سوریه دارند و بیشتر بر روی پروژه‌های بندری و نیروگاهی و انرژی در روسیه تمرکز پیدا کردند و کمتر تمایلی برای ورود به پروژه‌های مسکنی و ساختمانی داشتند».
حضور نداشتن ایران در سرمایه‌گذاری در سوریه، در حالی است که نیروی قدس سپاه پاسداران به‌دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در جنگ سوریه در حمایت از بشار اسد شرکت فعالی داشت و به‌گفته برخی کارشناسان این حضور «بزرگترین عملیات نظامی جمهوری اسلامی در خارج از مرزهایش» بود.
در سال‌های اخیر بارها بشار اسد، رهبر سوریه به مقامات جمهوری اسلامی وعده داده بود که ایران بزرگترین شریک اقتصادی سوریه در بازسازی این کشور پس از جنگ خواهد بود.
ایران نیز در گذشته بارها برای سرمایه‌گذاری در سوریه و گسترش روابط تجاری با این کشور ابراز علاقه کرده است. از جمله یحیی رحیم‌صفوی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی در بهمن‌‌ماه ۱۳۹۶ گفته بود که ایران هزینه مداخله در سوریه را با قراردادهای طولانی‌مدت بر سر منابع این کشور تأمین خواهد کرد.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۲