در حالی که روز جمعه شهر زاهدان شاهد تظاهرات گسترده معترضان بود، شامگاه جمعه در چندین منطقه شهر تهران از جمله شهر زیبا، اکباتان، و امیرآباد و همچنین در اصفهان و شوشتر، مردم به اعتراضها ادامه دادند و شعارهای ضدحکومتی سر دادند.
بزرگترین تظاهرات روز جمعه ۲۹ مهرماه را مردم زاهدان رقم زدند و پس از برگزاری نمازجمعه در مصلای مسجد مکی، به خیابانها آمدند و شعارهای ضدحکومتی سر دادند، شعارهایی چون «مرگ بر دیکتاتور»، «مرگ بر خامنهای»، «از زاهدان تا تهران، جانم فدای ایران» و «مرگ بر بسیجی».
این دومین تظاهرات مردم مرکز استان سیستان و بلوچستان پس از «جمعه خونین زاهدان» در ۸ مهرماه است. در «جمعه خونین زاهدان»، نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی با شلیک مستقیم از بالای یک کلانتری به سوی مردم، دهها تن از معترضان را به خاک و خون کشیدند.
همزمان با تظاهرات جمعه ۲۹ مهر در زاهدان، احمد طاهری، فرمانده انتظامی استان سیستان و بلوچستان، از بازداشت دستکم ۵۷ تن از معترضان خبر داد.
فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان گفت ساعت یک بعدازظهر روز جمعه ۲۹ مهر، بعد از اتمام نماز جمعه در مصلای مسجد مکی زاهدان، حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر «اقدام به شعار دادن و سنگپرانی به مغازهها و خودروهای عبوری و چند شعبه بانک در خیابانهای رازی، خیام و بهشتی زاهدان کردند که ۵۷ نفر» از آنها بازداشت شدند.
طاهری مردم معترض زاهدان را «اغتشاشگر» و «اراذل و اوباش» خواند و گفت همه سرگروهها و محرکان شناسایی شدهاند و عملیات دستگیری آنها ادامه دارد.
تظاهرات مردم زاهدان در روز جمعه ۲۹ مهر در حالی برگزار شد که سه هفته پیش، در جمعه ۸ مهر، هنگامی که مردم قصد داشتند پس از نماز جمعه اهل سنت این شهر، در واکنش به قتل حکومتی مهسا امینی و برای اعتراض به تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ، تجمع اعتراضی برگزار کنند، هدف شلیک مستقیم نیروهای انتظامی و امنیتی از داخل یک کلانتری در نزدیکی مسجد مکی قرار گرفتند.
مرکز اسناد حقوق بشر ایران در گزارشی شمار کشتهشدگان «جمعه خونین زاهدان» را ۹۴ نفر اعلام کرد و افزود که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی روز جمعه ۸ مهر ماه در مرگبارترین روز از آغاز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ دستکم ۹۴ نفر از جمله کودکان را در زاهدان کشتند و حداقل ۳۵۰ نفر را زخمی کردند.
این مرکز تاکید کرد که در جریان سرکوب تظاهرات مردم زاهدان، نیروهای امنیتی با استفاده از گلوله جنگی، شهروندان را در حالی که برای نجات جان خود می دویدند قتلعام کردهاند.
مرکز اسناد حقوق بشر ایران افزود که شواهد به دست آمده نشان میدهد بسیاری از کشتهشدگان تظاهرات ۸ مهر ماه زاهدان از ناحیه پشت یا از ناحیه سر یا قلب مورد اصابت گلوله قرار گرفتهاند.
بنا بر اعلام سازمان عفو بینالملل، دستکم ۸۲ معترض بلوچ و بستگانشان از جمله چندین کودک در «جمعه خونین زاهدان» با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی و اعضای سپاه پاسداران کشته شدند.
این سازمان ۱۴ مهر در بیانیهای، کشتار مردم در «جمعه خونین زاهدان» را بخشی از طرح مقامهای جمهوری اسلامی برای سرکوب سازمانیافته اعتراضهای سراسری عنوان کرد و افزود نیروهای امنیتی این کشتار را با «برنامهریزی قبلی» و بهشکل «بیرحمانه» انجام دادند.
مناطقی از شهر تهران نیز در شامگاه جمعه صحنه اعتراضهای پراکنده، راهبندان اعتراضی و سر دادن شعارهایی چون «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنهای» از مجتمعهای مسکونی بود.
در شهر زیبا، اکباتان و امیرآباد، مردم از مجتمعهای مسکونی و منازل شعارهایی مانند «همسایهها حمایت، بسه دیگه جنایت»، «مرگ بر دیکتاتور» و «خامنهای قاتله، ولایتش باطله» سر دادند.
شهر اصفهان، که پنجشنبه شب صحنه تجمع گسترده معترضان در خیابان چهارباغ با شعار «مرگ بر دیکتاتور» و «ایرانی باغیرت، حمایت، حمایت»، «زن، زندگی، آزادی» و همچنین همخوانی ترانه «برای…» شروین حاجیپور بود، جمعه شب نیز شاهد اعتراضهای مردمی در محدوده خیابانهای اطراف باغ غدیر بود.
جمعه شب، در شهر شوشتر در استان خوزستان، مردم معترض به خیابان آمدند و شعارهای اعتراضی سر دادند. اغلب شهرهای استان خوزستان از جمله اهواز در یک هفته گذشته شاهد تجمعهای اعتراضی بوده است.
تظاهرات مردم زاهدان و اعتراضهای شامگاه جمعه در حالی برگزار شد که چندین تشکل مدنی، صنفی و اعتراضی در فراخوانهایی از مردم تهران و شهرهای سراسر ایران خواستهاند تا روز شنبه ۳۰ مهر و چهارشنبه ۴ آبان بار دیگر به خیابان بیایند.
از سوی دیگر، شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران با انتشار بیانیهای، روزهای پنجشنبه ۲۸، جمعه ۲۹ و شنبه ۳۰ مهر را به یاد کشتهشدگان اعتراضها، «عزای عمومی» و روزهای یکشنبه و دوشنبه، اول و دوم آبان، را روزهای «اعتصاب» و «تحصن» معلمان سراسر کشور اعلام کرده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۲ اکتبر ۲۰۲۲