عفو بین‌الملل روز چهارشنبه، ۱۶ نوامبر (۲۵ آبان)، اعلام کرد که مقام‌های ایرانی به دنبال مجازات اعدام برای دست‌کم ۲۱ نفر از معترضان در محاکمات ساختگی‌اند. این سازمان می‌گوید که جمهوری اسلامی ایران از اعدام برای ارعاب معترضان خیزش سراسری در ایران استفاده می‌کند تا از پیوستن بیشتر مردم به معترضان جلوگیری کند.
از ۱۳ نوامبر، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌های جداگانه اعلام کردند که دادگاه‌های انقلاب تهران پنج نفر را که نامشان اعلام نشده است، به اتهام «محاربه» و «افساد فی‌الارض» به اعدام محکوم کرده‌اند.
از ۲۹ اکتبر تاکنون، رسانه‌های دولتی مرتبا از محاکمه ۹ مرد با اتهاماتی مرتبط با اعتراضات، و حکم اعدام آن‌ها صحبت می‌کنند. مشخص نیست که این پنج فرد محکوم به اعدام، جزو آن ۹ نفری‌اند که حکم اعدام آن‌ها پیش‌تر اعلام شده است، یا خیر. دست‌کم ۱۲ نفر دیگر، از جمله یک زن، نیز در ارتباط با اعتراضات سراسری در ایران با حکم اعدام روبه‌رویند.
عفو بین‌الملل روز چهارشنبه با انتشار تحلیلی مفصل درباره پرونده‌های این ۲۱ نفر که در معرض خطر اعدام قرار دارند، نقص دادرسی دادگاه‌های انقلاب، از جمله درخواست‌‌های تکان‌دهنده مقام‌ها را برای محاکمه‌های سریع و اعدام در ملاء‌عام، افشا کرد.
دایانا التهاوی، معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل، در این باره گفت: «مقام‌های ایران باید فورا تمام احکام اعدام را لغو کنند، از درخواست مجازات اعدام خودداری کنند، و همه اتهامات را علیه کسانی که در ارتباط با مشارکت مسالمت‌آمیز در تظاهرات دستگیر شده‌اند، کنار بگذارند.»
او همچنین گفت که مجازات اعدام، مجازاتی بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیر‌آمیز است و ماهیت نفرت‌انگیز آن با محاکمات معیوب، فاقد شفافیت و فاقد استقلال، بیشتر شده است.
با گذشت بیش از دو ماه از قیام مردمی و سه سال پس از اعتراضات آبان ۹۸، بحران ناشی از مصونیت از مجازات در ایران، باعث شده است که مقام‌های نظام جمهوری اسلامی نه تنها به کشتار جمعی ادامه دهند، بلکه استفاده از مجازات اعدام را به مثابه ابزار سرکوب سیاسی، افزایش دهند.
عفو بین‌الملل از کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که هفته آینده نشست ویژه‌ای درباره ایران برگزار می‌کنند، خواسته است که فورا مکانیسمی تحقیقی برای پاسخگویی حاکمان ایران به حمله همه‌جانبه به حق زندگی و سایر حقوق بشری شهروندان ایران ایجاد کنند.
عفو بین‌الملل اظهار نگرانی کرده است که با توجه به هزاران نفری که در جریان خیزش سراسری ایرانیان دستگیر شده‌اند، و نیز تعداد کیفرخواست‌هایی که مسئولان قضائی صادر کرده‌اند، ممکن است بسیاری دیگر هم در معرض مجازات اعدام باشند.
عفو بین‌الملل از همه دولت‌های دارای سفارتخانه در ایران خواسته است که فورا ناظران سطح بالا را به تمام محاکمات جاری که متهمان در معرض خطر محکوم شدن به اعدام قرار دارند، بفرستند، چرا که مقام‌های ایرانی گفته‌اند که چنین محاکمه‌هایی علنی خواهد بود.
به گزارش عفو بین‌الملل، شش نفری که با اتهام «محاربه» یا «افساد فی‌الارض» محاکمه شده‌اند، عبارتند از: محمد قبادلو، سامان سیدی، سعید شیرازی، محمد بروغانی، ابوالفضل مهری، حسین حاجیلو، و محسن رضا‌زاده قره‌قولو. سه مرد دیگر با نام‌های سهند نورمحمدزاده، ماهان صدرات مدنی، و منوچهر مهمان‌نواز نیز با اتهام «محاربه» مواجه‌اند.
در هشت مورد از این موارد، اتهامات مربوط به مجازات اعدام شامل هیچ گونه اتهام قتل عمدی نیست و اتهام‌ها عمدتا به تخریب اموال عمومی، آتش‌سوزی، و اخلال در نظم عمومی مربوط است.
اگرچه مقام‌ها هویت این پنج محکوم به اعدام را اعلام نکرده‌اند، بر اساس اطلاعات فاش‌شده، نام‌های این افراد به قرار زیر است: محمد قبادلو، منوچهر مهمان‌نواز، ماهان صدرات مدنی، محمد بروغانی، و سهند نورمحمدزاده.
عفو بین‌الملل می‌گوید ۱۱ نفر، از جمله یک زوج پزشک به نام‌های فرزانه قره‌حسنلو و حمید قره‌حسنلو، نیز به اتهام «فساد فی‌الارض» در دادگاه انقلاب کرج در حال محاکمه‌اند.
عفو بین‌الملل با اشاره به اینکه قوه قضائیه ایران برای ۱۰۲۴ معترض کیفرخواست صادر کرده است، ابراز نگرانی کرده است که جزئیات بیشتر اتهامات این افراد مشخص نیست.
برگفته ای از سایت ایران امروز، ۱۷ نوامبر ۲۰۲۲