به تازگی چند فایل صوتی از زندان اوین به‌دست «ایران‌وایر» رسیده که نشان می‌دهد، زندانیان، به ویژه زندانیان زن محبوس در بند ۲۰۹، در شرایط بهداشتی و سلامتی بسیار خطرناکی قرار دارند. همزمان ایران‌وایر توانسته با دو زن که به تازگی از این زندان آزاد شده‌اند گفتگو کند و همگی آن‌ها شرایط ثبت شده در این فایل‌های صوتی را تایید کرده‌اند.
بنا به گفته این زنان آزاد شده و محتوای فایل صوتی که به دست ایران‌وایر رسیده، زندان اوین به شدت دچار ازدحام جمعیت است. افراد جای مناسبی برای استراحت ندارند؛ غذای کافی به آن‌ها داده نمی‌شود و همیشه گرسنه هستند؛ میزان هواخوری آن‌ها به دو ده دقیقه و دفعات حمام‌شان به دو بار در هفته کاهش یافته است. همچنین در این فایل صوتی به ایران‌وایر گفته شده که بیش از نیمی از زنانی که در بند ۲۰۹ محبوس هستند، دچار عفونت‌های قارچی واژینال و عفونت ادراری شده‌اند.
نزدیک به هفتاد روز از شروع اعتراضات ضدحکومتی به قتل مهسا امینی می‌گذرد. بنا بر آمارهای سازمان‌های حقوق‌بشری تاکنون بیش از ۱۶ هزار نفر در ایران بازداشت شده‌اند. «ایران‌وایر» خود توانسته هویت بیش از ۸۰۰ نفر از افراد بازداشت‌شده را جمع‌آوری و ثبت کند.
در ایران، وضعیت زندان‌ها همیشه غیرانسانی بوده است. اما دو شهروند زنی که در جریان اعتراضات بازداشت شده و هر یک مدتی را هم در انفرادی‌های ۵ یا ۶ نفره که قبلا فقط یک نفر در آن‌ها نگهداری می‌شده، طی کرده‌اند و هم در سلول عمومی بند ۲۰۹، به ایران‌وایر گفته‌اند که شرایط این روزها از نظر نادیده گرفته شدن سلامت و جان زندانیان، مانند هیچ وقت دیگری نیست.
از فرط گرسنگی می‌خواهی سر رفیقت را به دیوار بکوبی
«الف»، زن جوانی که در اعتراضات هفته‌های اول در پی یورش ماموران امنیتی به منزل خود بازداشت شد، می‌گوید که هیچ‌گاه در مدت حضور چند هفته‌ای او در زندان اوین، توالت‌های بند ۲۰۹ تمیز نشده است: «زندان اوین که همیشه جزو لوکس‌ترین زندان‌های ایران بوده، الان با مشکلات بسیاری روبروست، غذا به اندازه کافی نیست و آدم‌ها همیشه گرسنه‌اند چون غذای سهمیه‌ای که به آن‌ها می‌دهند، خیلی کم است. از لیست خرید هم برای خیلی از بازداشتی ها خبری نیست. مثل برزخی است که در آن همیشه گرسنه هستی، حتی در دستشویی که بوی گند و رویت کثافت در آن معمولی است، حریم شخصی نداری و مجبوری جلوی چشم ده‌ها زن دیگر قضای حاجت کنی.»
این زن جوان همچنین می‌گوید: «گاهی گرسنگی آن‌چنان فشار می‌آورد که می‌خواهی سر رفیقت را که با هم در خیابان بودید و جان‌تان برای هم می‌رفته، به دیوار بکوبی. فشار گرسنگی خیلی زیاد بود.»
گرسنه نگه داشتن یکی از روش‌های معمول کنترل، شکنجه و آزار زندانیان در زندان‌های جمهوری اسلامی بوده و هست. ایران‌وایر در گزارشی که به‌تازگی با گفتگو با زنان زندانی در زندان قرچک تهیه شده، به این موضوع نیز اشاره کرده است.
اگر اوین این است، در بقیه زندان‌ها چه خبر است؟
«ب»، زن جوان دیگری است که پیش از این نیز تجربه حبس در زندان اوین را داشته و در جریان اعتراضات نیز بازداشت شده و مدتی را در این زندان سپری کرده است. او با مقایسه تجربه قبلی و فعلی خود به ایران وایر می‌گوید: «به نسبت چیزی که امروز در اوین در جریان است، آن‌جا قبلا بهشت بود. این تازه اوین است. شرایط بقیه زندان‌ها حتما خیلی خیلی غیرقابل تحمل‌تر است. من نمی‌توانم تصور کنم که با اخباری که قبلا درباره قرچک و زندان‌های شهرستان‌ها می‌شنیدیم، الان وضعیت آن‌ها چطور است.»
اشاره این زن جوان به گزارش‌های متعددی است که از وضعیت نامناسب و غیرانسانی زندان قرچک در سال‌های گذشته منتشر شده است. پیش از این چند فایل صوتی از قرچک، زندانی که اول گورستان، گاوداری و بعد زندان شد، به دست ایران‌وایر رسیده بود که اوضاع بهداشت و شرایط زندگی در این زندان را حتی با معیارهای زندان‌های ایران، غیرقابل زیستن توصیف می‌کرد.
همچنین، در خردادماه سال جاری، «نرگس محمدی» و «عالیه مطلب‌زاده»، دو زندانی سیاسی سرشناس محبوس در این زندان، آن را «شکنجه‌گاه زنان زندانی» توصیف کرده بودند.
ب همچنین با اشاره به ازدحام جمعیت در سلول‌های انفرادی و عمومی می‌گوید: «در هر انفرادی که قبلا یک نفر را برای بازجویی نگه می‌داشتند، چون جا ندارند ۶ نفر را نگه می‌دارند. تصور کنید حتی در زمان بازجویی. قبلا محال بود کسی در روزها و هفته‌های اول بازجویی‌اش در انفرادی نباشد. الان همه انفرادی‌ها شده‌اند دربسته!»
«سلول دربسته»، به سلول‌های چند نفره‌ای گفته می‌شود که وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه پاسداران در بندهای تحت کنترل خود از آن در هفته‌های آخر بازجویی یا برای فشار بیشتر آوردن به زندانیانی که دوران بازجویی‌شان به اتمام رسیده ولی در روند بازجویی مقاومت زیادی کرده‌اند، از آن بهره می‌برند. مثلا «علی یونسی» و «امیرحسین مرادی»، دو دانشجوی دانشگاه شریف که دستگاه امنیتی تلاش داشت اتهام همکاری با «سازمان مجاهدین خلق» را به آن‌ها بزند، بعد از مدتی از سلول‌های انفرادی به سلول‌های در بسته منتقل شدند.
«ب» همچنین از عدم دسترسی زندانیان به لوازم بهداشت شخصی، مثل صابون، شامپو، لباس زیر، نوار بهداشتی و تامپون نیز خبر داده و می‌گوید: «من فکر می‌کنم این کار را برای آزار زندانی‌ها می‌کنند. در بند زنان اوین، وضعیت بهداشتی به قدری نامناسب است که تقریبا تمام زنان دچار عفونت واژینال و عفونت ادراری شده‌اند. افرادی که هموروئید دارند، بیماری‌شان عود کرده است. تقریبا همه از کم‌‌غذایی و کمبود فیبر در غذا یبوست گرفته‌اند. شکم‌ها خالی و باد کرده است. این‌ها همه در کنار میزان فشاری که فرد بازداشت‌شده تحت شرایط بازجویی، نامشخص بودن سرنوشت و اتهاماتش و عدم دسترسی به وکیل باید تحمل کند.»
تقریبا همه زن‌های ۲۰۹ عفونت‌های واژینال و ادراری گرفته‌اند
در فایل صوتی که به دست ایران‌وای رسیده نیز جزئیات مطرح شده توسط دو زندانی که به تازگی از اوین آزاد شده‌اند، تکرار شده است: «کمبود غذا، گرسنگی همیشگی، عدم توزیع میوه و موادغذایی فیبردار، کثیفی بیش از حد حمام‌ها و توالت‌ها، عدم دسترسی به پزشک و به‌خصوص پزشک متخصص زنان برای زنانی که به دلیل کاهش دفعات حمام، نبودن لباس زیر کافی برای تعویض به موقع و نبود دستمال توالت با عفونت‌های قارچی و باکتریایی واژینال و ادراری مواجه شده‌اند.»
فرد آگاهی که در فایل صوتی ارسال شده برای ایران‌وایر صحبت می‌کند، می‌گوید که با این‌که کیفیت غذا در ۲۰۹ خیلی بد نیست ولی حجم غذا بسیار کم است و حتی از نیم پرس هم کمتر است؛ به حدی که زندانیان همه در حال کاهش وزن شدید هستند.
او در ادامه این فایل تاکید می‌کند: « ۲۰۹ بوفه ندارد. هر بیست روز یک بار به یک سری از زندانیان لیست خرید می‌دهند و به یک سری هم که اصلا نمی‌دهند. خانواده‌ها تا سقف ۵۰۰ هزار تومان پول می‌دهند که زندانی بتواند داخل زندان مواد غذایی مورد نیازش را بخرد. حدود دو هفته است که خانواده من و چند نفر دیگر این پول را واریز کرده‌اند ولی هنوز به ما لیست خرید نداده‌اند تا بتوانیم سفارش دهیم. چیزهایی که در لیست وجود دارد نیز به شدت محدود است، مثلا دستمال توالت، شیر، بیسکوئیت و چند چیز محدود. بدون شورت و با این وضعیت واقعا وحشتناک بهداشت توالت‌ها که کف دستشویی پر از کثافت و آب است، مجبوریم شورتی که داریم را در دست بشوییم و همان‌جا در فضای دربسته که مملو از جمعیت است خشک کنیم. این خودش عامل هزار جور بیماری است.»
بنا به گفته این زن محبوس در بند ۲۰۹ زندان اوین، «هیچ کدام از بازداشتی‌ها خیلی نگران حکمی که برایشان قرار است صادر شوند نیستند، بلکه این‌که در این فضای واقعا کثیف مجبورند بمانند، نگران‌کننده است. همه مدام به هرکسی که دارد آزاد می‌شود می‌گویند که در این باره اطلاع‌رسانی کند. حقیقتا مشمئزکننده است.»
«الف» نیز به عدم دسترسی خود به لباس زیر در دوران حبس اشاره کرده و می‌گوید: «مادرم هر روز سه تا شورت دستش می‌گرفت و می‌آورد دم اوین. یا تحویل نمی‌گرفتند یا اگر می‌گرفتند به دست من نمی‌رسید. می‌دانم در این شرایط که مردم را در خیابان به رگبار بسته‌اند حرف زدن از شرایط بهداشت اوین، خیلی معنایی ندارد ولی تصور کنید ۱۶ هزار نفر در چنین شرایطی، در بلاتکلیفی، زیر بار شکنجه و بازجویی دارند رنج می‌کشند و این تازه اوین است که همیشه خیلی تر و تمیز بوده.»
از پزشک زنان خبری نیست
بر اساس فایل صوتی که برای ایران‌وایر ارسال شده، فقط یک دکتر در ۲۰۹ حضور دارد. زنان بسیاری هستند که ۵۰ روز یا بیشتر در یک سلول و فقط با دو ده دقیقه در هفته که برای هواخوری رنگ آفتاب را دیده‌اند، دوام آورده‌اند.
در شرایطی که بسیاری از آن‌ها به عفونت‌های واژینال و ادراری مبتلا شده‌اند، دسترسی حتی به پزشک عمومی هم ندارند.
ب نیز این موضوع را تایید کرده و می‌گوید که حتی برای دیدن پزشک بهداری و دسترسی به داروهای ضروری باید روزها و هفته‌ها در نوبت بمانی. او همچنین می‌گوید که زنانی را دیده که به‌رغم چنین محرومیت و وضعیت غیرانسانی، می‌گفته‌اند که اگر بیرون بروند، باز هم در خیابان خواهند بود.
برگرفته از سایت ایران وایر، ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲