با وجود این که بر اساس آمار رسمی به ازای هر خانواده ایرانی ۱.۴ وسیله نقلیه در ایران وجود دارد، بیش از ۴۶ درصد خانواده‌های شهری و ۶۴ درصد خانواده‌های روستایی، وسیله نقلیه شخصی ندارند. رکود بازار خودرو در یک ماه گذشته شدت یافته و قیمت‌ها همچنان صعودی است.
وب‌سایت داده‌های باز ایران آمارهای مربوط به خرید اتومبیل شخصی را در سال ۱۴۰۰ بررسی کرده است که بر اساس آن، ۵۴ درصد خانواده‌های شهری و ۳۶ درصد خانواده‌های روستایی اتومبیل شخصی داشته‌اند.
این در حالی است که نیروی انتظامی جمهوری اسلامی تعداد وسیله نقلیه در ایران را در این سال بیش از ۳۶ میلیون دستگاه اعلام کرده است. با تقسیم این رقم به تقریبا ۲۶ میلیون خانواده ایرانی در همین سال، نسبت ۱.۴ وسیله نقلیه به ازای هر خانوار به دست می‌آید.
بر اساس بررسی داده‌های «هزینه درآمد خانوار» در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۰، نرخ دسترسی خانوارهای شهری به اتومبیل شخصی در این مدت بیش از ۷۰ درصد افزایش داشته است. در سال ۱۳۸۶ تنها کمی بیش از ۱۳ درصد خانوارهای شهری اتومبیل شخصی داشته‌اند.
بنا بر این پژوهش، افزایش قیمت‌ها در این مدت موجب کاهش ۳۵ درصدی نرخ دسترسی به موتورسیکلت و دوچرخه شده؛ در سال ۱۳۸۶ حدود ۲۰ درصد خانوارهای شهری موتور سیکلت و دوچرخه داشتند، اما کاهش قدرت خرید مردم، نرخ مالکیت موتور سیکلت و دوچرخه را در سال ۱۴۰۰ به ترتیب به کمتر از ۱۳ درصد و حدود ۱۰ رسانده است.
به این ترتیب با این که تعداد قابل توجهی خودرو نسبت به شمار خانوارها در ایران وجود دارد و آمار خرید موتورسیکلت و دوچرخه نیز پایین آمده، ولی همچنان نزدیک به نیمی از خانواده‌های ایرانی اولویت خود را بر خرید اتومبیل شخصی قرار نمی‌دهند.
بنا بر این گزارش، بازار خودرو در ایران به ویژه در یک ماهه گذشته رکودی شدید را تجربه می‌کند. با این حال، دارندگان و تولیدکنندگان خودرو قیمت‌های بالایی را برای اتومبیل‌هایشان اعلام می‌کنند.
با این که کارشناسان عواملی چون نوسانات سیاسی، نوسانات شدید قیمت دلار و تضعیف پول ملی را از یک سو و کاهش تولید، سیاست‌گذاری‌های متزلزل از جمله در مورد واردات خودرو، افزایش شدید قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید خانواده‌ها را در به وجود آمدن این وضعیت موثر می‌دانند، ولی اکثر آنان بلاتکلیفی مذاکرات احیای برجام را مهمترین عامل در این مورد قلمداد می‌کنند.
با توجه به قدرت گرفتن بیشتر جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا، انتخاب مجدد بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری اسرائیل، طرح شدن مسئله کمک نظامی ایران به اوکراین، تصویب قطعنامه علیه ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و اوج گرفتن اعتراضات ضد حکومتی در ایران چنین به نظر می‌رسد که موانع احیای برجام روز به روز افزایش می‌یابند.
اکثر کارشناسان معتقدند که این موضوع بر بازار خودرو اثر منفی خواهد گذاشت، ولی برخی از آنها نیز معتقدند در صورت قطعی شدن به بن‌بست رسیدن این مذاکرات و پایان انتظار مردم برای کاهش قیمت‌ها و اقدام به خرید، بازار از رکود خارج خواهد شد.
هرچند ابراهیم رئیسی در نیمه آبان ۱۴۰۱ خطاب به رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد بر ثبات بازار ارز و کنترل قیمت دلار تأکید کرد، اما نرخ دلار همچنان در کانال ۳۶ هزار و ۴۰۰ تومان است.
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۲ دسامبر ۲۰۲۲